Αεροπλάνα: Γιατί οι αναταράξεις στις πτήσεις θα διπλασιαστούν το επόμενο διάστημα

Tα αεροπορικά ταξίδια οδεύουν προς μια εποχή έντονων αναταράξεων, καθώς οι μεταβαλλόμενες ατμοσφαιρικές συνθήκες αναμένεται να αυξήσουν δραματικά τη συχνότητα και την έντασή τους, όπως αναφέρεται σε ανάλυση του BBC.

Οι ειδικοί προειδοποιούν για έναν πιθανό διπλασιασμό ή ακόμα και τριπλασιασμό των σοβαρών περιστατικών τις επόμενες δεκαετίες, θέτοντας νέα δεδομένα για την ασφάλεια και την άνεση των επιβατών.

«Μπορούμε να περιμένουμε έναν διπλασιασμό ή τριπλασιασμό των έντονων αναταράξεων παγκοσμίως τις επόμενες δεκαετίες», επισημαίνει ο καθηγητής Πολ Γουίλιαμς, από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ. «Για κάθε 10 λεπτά έντονων αναταράξεων που βιώνουμε σήμερα, στο μέλλον μπορεί να αντιστοιχούν 20 ή 30 λεπτά».

Αυτό το σενάριο εγείρει ένα κρίσιμο ερώτημα: καθώς οι αναταράξεις γίνονται ισχυρότερες, γίνονται ταυτόχρονα και πιο επικίνδυνες;

Ενώ οι θάνατοι από αναταράξεις παραμένουν εξαιρετικά σπάνιοι –με μόλις τέσσερις καταγεγραμμένους θανάτους από το 1981– η εικόνα των τραυματισμών είναι διαφορετική.

Μόνο στις ΗΠΑ, από το 2009 καταγράφηκαν 207 σοβαροί τραυματισμοί που οδήγησαν σε νοσηλεία. Ακόμη, σχεδόν το 40% των σοβαρών τραυματισμών επιβατών το 2023 οφειλόταν σε αναταράξεις, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας.

Ως «έντονη» ορίζεται η ανατάραξη που ασκεί στο σώμα του αεροσκάφους δυνάμεις ικανές να εκτινάξουν έναν επιβάτη από τη θέση του, εάν δεν φορά ζώνη ασφαλείας. Με περίπου 5.000 τέτοια περιστατικά να συμβαίνουν ετησίως σε σύνολο 35 εκατομμυρίων πτήσεων, ο κίνδυνος, είναι στατιστικά μικρός, αλλά υπαρκτός.

Η κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως καταλύτης, ενισχύοντας δύο από τις κύριες αιτίες αναταράξεων: τις καταιγίδες και τις λεγόμενες «αναταράξεις καθαρού αέρα».

Μια θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερη υγρασία, τροφοδοτώντας ισχυρότερες καταιγίδες με βίαια ανοδικά και καθοδικά ρεύματα αέρα.

Ταυτόχρονα, ενισχύεται και ο πιο ύπουλος τύπος αναταράξεων, αυτός του «καθαρού αέρα», που εμφανίζεται ξαφνικά και είναι αόρατος στα ραντάρ.

Τα δεδομένα το επιβεβαιώνουν: τα τελευταία 40 χρόνια, οι έντονες αναταράξεις πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό έχουν αυξηθεί κατά 55%.

Πέρα από την ασφάλεια, οι αναταράξεις έχουν σημαντικό οικονομικό και λειτουργικό αντίκτυπο. Το κόστος για τις αεροπορικές εταιρείες μπορεί να φτάσει έως και το 1,7 εκατ. ευρώ ετησίως για την καθεμία, καλύπτοντας έκτακτους ελέγχους, συντήρηση αεροσκαφών, αποζημιώσεις και τα έξοδα από τις εκτροπές πτήσεων.

Παράλληλα, η ανάγκη παράκαμψης των καιρικών φαινομένων αυξάνει την κατανάλωση καυσίμων και, κατά συνέπεια, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των πτήσεων. Το 2019, για παράδειγμα, οι παρακάμψεις λόγω κακοκαιρίας οδήγησαν στην κατανάλωση καυσίμου που αντιστοιχεί σε 19.000 επιπλέον τόνους CO2.

Η αεροπορική βιομηχανία δεν μένει με σταυρωμένα χέρια. Οι τεχνικές πρόβλεψης βελτιώνονται συνεχώς, με την ακρίβεια για τις αναταράξεις καθαρού αέρα να αγγίζει πλέον το 75%. Οι πιλότοι λαμβάνουν λεπτομερή σχέδια πτήσης, ενώ τα ραντάρ και οι αναφορές από άλλα αεροσκάφη παρέχουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο.

Στο μεταξύ, η επιστήμη αναζητά ρηξικέλευθες λύσεις, όπως σημειώνει το BBC: από φτερά αεροσκαφών εμπνευσμένα από το πώς οι κουκουβάγιες πετούν τόσο ομαλά σε θυελλώδεις ανέμους, μέχρι συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που «διαβάζουν» τις αναταράξεις και προσαρμόζουν τα πτερύγια του αεροσκάφους για να τις εξουδετερώσουν.

Παρότι αυτές οι φουτουριστικές τεχνολογίες απέχουν δεκαετίες από την ευρεία εφαρμογή, οι ειδικοί παραμένουν καθησυχαστικοί. «Τα αεροσκάφη είναι κατασκευασμένα για να αντέχουν. Δεν θα πιστεύατε πόσο εύκαμπτο είναι ένα φτερό», τονίζει ο πρώην πιλότος Κρις Κιν.

Για τον μέσο ταξιδιώτη, η λύση παραμένει απλή και δοκιμασμένη: η ζώνη ασφαλείας πρέπει να είναι δεμένη, όχι μόνο κατά την απογείωση και την προσγείωση, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της πτήσης.

Όπως δήλωσε στο BBC ένας επιβάτης που βίωσε πρόσφατα έντονες αναταράξεις: «Τώρα, μόλις κάθομαι, η ζώνη ασφαλείας μπαίνει αμέσως. Και αν χρειαστεί να σηκωθώ, διαλέγω προσεκτικά τη στιγμή και επιστρέφω γρήγορα στη θέση μου και δένομαι ξανά».

Πηγή: BBC, skai.gr – Λονδίνο: Γιάννης Χανιωτάκης