Αγωγή-ορόσημο καταθέτει το Ευρωκοινοβούλιο κατά της Κομισιόν για την Ουγγαρία

Η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, επιβεβαίωσε την Πέμπτη, 14/03  ότι έδωσε εντολή στις νομικές υπηρεσίες του Κοινοβουλίου να καταθέσουν αγωγή κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την απόφασή της να αποδεσμεύσει κεφάλαια ύψους 10,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουγγαρία. Ο δρόμος όμως είναι δύσκολος, καθώς το Κοινοβούλιο πρέπει τώρα να δημιουργήσει μια συμπαγής υπόθεση.

Τα κονδύλια αποτελούν μέρος του ταμείου συνοχής της ΕΕ ύψους 22 δισ. ευρώ που παρακρατήθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 λόγω ανησυχιών για τη δικαστική ανεξαρτησία και τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Η Επιτροπή αποδέσμευσε τη χρηματοδότηση για την Ουγγαρία την παραμονή της συνόδου κορυφής της ΕΕ του Δεκεμβρίου, γεγονός που οδήγησε σε ανησυχίες ότι χρησιμοποιήθηκε για να πείσει τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να ξεμπλοκάρει την διαδικασία έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Ουκρανία και το πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισ. ευρώ.

Η αγωγή θα εκδικαστεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) και αναμένεται να δημιουργήσει νομικό προηγούμενο όσον αφορά την προϋπόθεση της παρακράτησης κονδυλίων για την προστασία του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε χώρες της ΕΕ.

«Μια απόφαση όπως αυτή θα φέρει περισσότερη δομή και τάξη στον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή ή μια ειδική υπηρεσία αντιμετωπίζει θέματα κράτους δικαίου«, δήλωσε στο Euractiv ο αντιπρόεδρος της επιτροπής νομικών υποθέσεων του Κοινοβουλίου, Σεργκέι Λαγκοντίνσκι, προσθέτοντας ότι θα ωθήσει το Δικαστήριο να αναπτύξει μια «σαφέστερη και καθαρότερη» νομολογία σχετικά με τον δημοκρατικό έλεγχο της ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, ο Μιγκέλ Μαδούρο, πρώην γενικός εισαγγελέας του ΔΕΕ και καθηγητής δικαίου της ΕΕ, δήλωσε στο Euractiv ότι οι επιπτώσεις της τελικής απόφασης -η οποία μπορεί να διαρκέσει χρόνια- μπορεί να υπερβούν την υπόθεση της Ουγγαρίας.

Αφαίρεση της δημοκρατικής εποπτείας από την Επιτροπή;

Η υπόθεση θα μπορούσε να αναδείξει την ευπάθεια της Επιτροπής στον «εκβιασμό» από τα κράτη μέλη, πυροδοτώντας πολιτικές συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση των αξιολογήσεων της ΕΕ σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου.

«Ίσως θα πρέπει να τεθεί το ερώτημα εάν οι αρμοδιότητες αυτές [του κράτους δικαίου, των αξιολογήσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων] θα πρέπει είτε να ανατεθούν σε ένα όργανο εντός της Επιτροπής το οποίο θα είναι πλήρως απομονωμένο από άλλες πολιτικές σκοπιμότητες είτε να μεταφερθούν σε ένα ξεχωριστό θεσμικό όργανο που θα είναι επιφορτισμένο μόνο με λειτουργίες επιβολής και παρακολούθησης», δήλωσε ο Μαδούρο στο Euractiv.

Είπε μάλιστα ότι η εμπλοκή της Επιτροπής σε πολλαπλούς νομοθετικούς φακέλους και διαπραγματεύσεις με χώρες της ΕΕ την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη, ενώ πρότεινε να αναλάβει το έργο της ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA).

Ο ευρωβουλευτής Λαγκοντίνσκι υποστήριξε ακόμα τη μεταφορά των καθηκόντων αξιολόγησης σε έναν ανεξάρτητο οργανισμό, βγάζοντας το θέμα «από το πολιτικό πεδίο».

Η ιδανική έκβαση της υπόθεσης, δήλωσε ο Λαγκοντίνσκι, θα ήταν το δικαστήριο να διευκρινίσει ότι υπήρξε «πρόδηλο σφάλμα» στη χρήση της πολιτικής διακριτικής ευχέρειας για την αποδέσμευση των κονδυλίων, κάτι που, σύμφωνα με τον ίδιο, θα μπορούσε να αποτρέψει τις χώρες από το να ασκούν πιέσεις στο μέλλον.

Πιθανά νομικά επιχειρήματα του Κοινοβουλίου

Το Κοινοβούλιο θα πρέπει να αποδείξει ότι η απόφαση της Επιτροπής ήταν εκτός του πεδίου των περιθωρίων διακριτικής ευχέρειας, καθώς «σε γενικές γραμμές, το Δικαστήριο τείνει να δίνει έναν ορισμένο βαθμό διακριτικής ευχέρειας στην Επιτροπή κατά την άσκηση των εξουσιών της για την αξιολόγηση της κατάστασης», δήλωσε ο Μαδούρο.

Ομοίως, η αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου Καταρίνα Μπάρλεϊ εξέφρασε πρόσφατα την άποψη ότι οι προοπτικές της αγωγής στο δικαστήριο είναι «πολύ αδύναμες».

Ενώ η Επιτροπή έχει αποδεσμεύσει μέρος των κονδυλίων της ΕΕ, με το επιχείρημα ότι η χώρα έχει εκπληρώσει τον εξουσιοδοτικό όρο για τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, αντιμετωπίζοντας τις ελλείψεις στη δικαστική ανεξαρτησία, η Κομισιόν εξακολουθεί να παρακρατεί 10 δισεκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια του Ταμείου συνοχής, εκ των οποίων τα 6,3 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν δεσμευτεί στο πλαίσιο του μηχανισμού αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου.

«Φαίνεται δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι αυτό που οδηγεί σε παραβίαση της αιρεσιμότητας του κράτους δικαίου δεν μπορεί ταυτόχρονα να ισοδυναμεί με παραβίαση της αιρεσιμότητας του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων», δήλωσε ο Μαδούρο.

Αβέβαιη πορεία

Το 2021, ο ευρωβουλευτής Λαγκοντίνσκι ηγήθηκε μια ακόμα μήνυσης κατά της Επιτροπής για την αποτυχία ενεργοποίησης του μηχανισμού αιρεσιμότητας του κράτους δικαίου της Ουγγαρίας και το πάγωμα της εκταμίευσης κονδυλίων. Ωστόσο, το δικαστήριο δεν εξέδωσε απόφαση, καθώς η αγωγή αποσύρθηκε όταν η Επιτροπή συμμορφώθηκε με τα αιτήματα του Κοινοβουλίου.

Όμως αυτή τη φορά, «πρέπει να πάμε μέχρι τέλους και να δούμε πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση», δήλωσε ο Λαγκοντίνσκι, καθώς το Κοινοβούλιο δεν διαθέτει στοιχεία όπως μηνύματα αλληλογραφία; μεταξύ της Επιτροπής και της Ουγγαρίας ως αποδεικτικά στοιχεία.

Παρά την αβέβαιη πορεία, η αγωγή έχει επίσης ως στόχο να στείλει ένα πολιτικό μήνυμα στην Επιτροπή, αναγκάζοντάς την να είναι πιο διαφανής ως προς τον τρόπο λήψης τέτοιων αποφάσεων, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει μεγάλη επικοινωνία, δήλωσε στο Euractiv ο ευρωβουλευτής Αντριάν Βάθκεθ Λάθαρα, πρόεδρος της επιτροπής νομικών υποθέσεων.

Πηγή: euractiv.gr