Ασαφής και εύθραυστη η εκεχειρία Ισραήλ-Χαμάς, προειδοποιούν ειδικοί

Η εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, που τέθηκε σε ισχύ την Κυριακή στη Λωρίδα της Γάζας με την πρώτη ανταλλαγή 3 Ισραηλινών ομήρων με 90 Παλαιστίνους κρατούμενους, παραμένει εύθραυστη και μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή λόγω μια χρονοβόρας και ασαφούς διαδικασίας, προειδοποιούν ειδικοί.

Η συμφωνία για κατάπαυση πυρός έχει στόχο το «οριστικό τέλος» των εχθροπραξιών, σύμφωνα με τη Ντόχα, ύστερα από 15 μήνες ενός καταστροφικού πολέμου σε παλαιστινιακό έδαφος.

Ωτσόσο, τη Δευτέρα, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έλεγε ότι δεν ήταν «σίγουρος» ότι θα τηρηθεί η εκεχειρία, και χθες, Τρίτη, ο πρωθυπουργός του Κατάρ κάλεσε το Ισραήλ και τη Χαμάς να δείξουν «καλή πίστη» για να υπάρξει βιώσιμη ειρήνη στο παλαιστινιακό έδαφος.

Η συμφωνία προβλέπει την παύση των εχθροπραξιών σε μια πρώτη φάση έξι εβδομάδων για την απελευθέρωση 33 Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα 1.900 Παλαιστίνιους φυλακισμένους.

Ομως, μετά την πρώτη ανταλλαγή (άλλες 4 Ισραηλινές όμηροι θα απελευθερωθούν το ερχόμενο Σάββατο) η συνέχεια παραμένει αβέβαιη.

Ο πόλεμος πυροδοτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2023 από την επίθεση της Χαμάς που προκάλεσε τον θάνατο 1.210 ανθρώπων στην ισραηλινή πλευρά, κυρίως αμάχων. Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν εκείνη την ημέρα, 91 παραμένουν όμηροι στη Γάζα, εκ των οποίων οι 34 έχουν χάσει τη ζωή τους σύμφωνα με τον στρατό.

Γιατί μπορεί να καταρρεύσει η συμφωνία

Η δεύτερη φάση, που υποτίθεται ότι θα οδηγήσει στο οριστικό τέλος του πολέμου και στην απελευθέρωση όλων των ομήρων με αντάλλαγμα της πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα, θα τεθεί υπό διαπραγμάτευση κατά τη διάρκεια των έξι επόμενων εβδομάδων.

«Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να εκτροχιαστεί η εκεχειρία» και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν «Νετανιάχου να ξαναρχίσει τη στρατιωτική εκστρατεία στη Γάζα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Άννα Γιάκομπς, από το Arab Gulf States Institute.

«Ο Νετανιάχου δεν έχει πετύχει κανέναν από τους στρατηγικούς του στόχους σε αυτόν τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της εξάλειψης της Χαμάς», κάτι που δημιουργεί τον κίνδυνο να πιεστεί ώστε «να βρει πρόσχημα για να σαμποτάρει την εκεχειρία και να συνεχίσει τον πόλεμο», εξήγησε η ίδια.

Και οι απαιτήσεις του Ισραήλ για αφοπλισμό της Χαμάς είναι μάλλον απίθανο να γίνουν αποδεκτές από την ισλαμιστική παλαιστινιακή οργάνωση, η οποία από την πλευρά της απαιτεί την άρση του αποκλεισμού της Γάζας, την οποία το Ισραήλ αρνείται να τερματίσει εδώ και 17 χρόνια.

«Μια συνεχής πίεση» από τους μεσολαβητές «ιδίως του Ντόναλντ Τραμπ», θα είναι απαραίτητη για να «διατηρηθούν οι υπόλοιπες φάσεις» σε «αυτή την εύθραυστη εκεχειρία που δεν συνιστά παύση της σύγκρουσης», έγραψε ο Σάναμ Βακίλ από το Chatham House.

«Βραχυπρόθεσμα, η εκεχειρία μπορεί να διαρκέσει διότι τα δύο στρατόπεδα έχουν ανάγκη από ένα διάλειμμα», τόνισε από την πλευρά του ο Κόλιν Κλαρκ από το Soufan Center.

Οι ενδείξεις ότι η εκεχειρία προχωρά μετ’εμποδίων

Η καταριανή διπλωματία δηλώνει ότι οι μεσολαβητές διασφαλίζουν ότι η εκεχειρία προχωρά ομαλά: από την «αίθουσα επιχειρήσεων» του Καΐρου, «παρακολουθούν καθημερινά» τις επιχειρήσεις ανταλλαγής, τις επικοινωνίες μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού, την επιστροφή των εκτοπισμένων, το εκ νέου άνοιγμα των βασικών υποδομών (νοσοκομεία, αρτοποιεία).

Από την πρώτη ημέρα, η εκεχειρία, που τέθηκε σε ισχύ με καθυστέρηση τριών ωρών, έδειξε τα όριά της: η Χαμάς καθυστέρησε να δώσει τον κατάλογο των τριών ομήρων που θα απελευθερώνονταν την ίδια ημέρα, κάνοντας λόγο για «περιπλοκές επί του πεδίου» και για «συνέχιση των βομβαρδισμών».

Ήταν «είτε η επιθυμία να δοκιμαστούν τα όρια της συμφωνία, είτε η έλλειψη ελέγχου στους ομήρους», δήλωσε ο ερευνητής Μάικλ Χόροουιτζ.

Κατά τις τρεις ίδιες ώρες, τα ισραηλινά πλήγματα στοίχισαν τη ζωή σε οκτώ Παλαιστίνιους, σύμφωνα με την πολιτική προστασία στη Γάζα.

Στη συνέχεια, το Ισραήλ απελευθέρωσε τους Παλαιστίνιους κρατούμενους αργότερα από το προβλεπόμενο.

Αυτό φαίνεται να αρκεί για να περιορίσει τις όποιες ελπίδες για ομαλή εφαρμογή της συμφωνίας εκεχειρίας.

Για τον Χόροουιτζ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί αυτή την ασάφεια για «να δηλώσει ότι η κατάπαυση πυρός δεν είναι μόνιμη» και να ξαναρχίσει τον πόλεμο, για να καθησυχάσει τους εξτρεμιστές συμμάχους τους και να αποφύγει μια κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού, από όπου ένας υπουργός έχει ήδη παραιτηθεί και ένας ακόμα απειλεί να αποχωρήσει.

«Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν ο Νετανιάχου θα σεβαστεί την εκεχειρία μετά την απελευθέρωση των ομήρων», δήλωσε ο Χουσεΐν Χαρίντι, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου.

Και μακροπρόθεσμα, «χωρίς βιώσιμο σχέδιο για ένα παλαιστινιακό κράτος», προειδοποιεί ο Κλαρκ, θα δούμε να ξεσπούν «συνεχώς νέες συγκρούσεις».

Πηγή: skai.gr