ΔΕΕ: Δικαίωση προσφύγων έναντι της Frontex

Το SPIEGEL Online σε ρεπορτάζ του αναφέρεται στην απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αναφορικά με το κατά πόσον η Frontex φέρει μερίδιο ευθύνης για την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων αιτούντων άσυλο σε περιπτώσεις επαναπροωθήσεων.

Το ΔΕΕ αναίρεσε απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ, αναπέμποντας την υπόθεση στο Γενικό Δικαστήριο, το οποίο προηγουμένως είχε απορρίψει αγωγή προσφύγων που επαναπροωθήθηκαν για αποζημίωση. «Το ΔΕΕ έκρινε πως η Frontex υποχρεούται να προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα αιτούντων άσυλο σε περιπτώσεις επαναπροωθήσεων βάσει του δικαίου της ΕΕ […]

Σε αυτό το πλαίσιο υποχρεώνει το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ να εξετάσει εκ νέου την αγωγή αποζημίωσης μιας οικογένειας Κούρδων από τη Συρία, η οποία, λίγες ημέρες αφ’ ότου είχε φτάσει σε ελληνικό νησί και παρ’ ότι είχε δηλώσει ότι επιθυμεί να υποβάλει αίτηση ασύλου, μεταφέρθηκε αεροπορικώς στην Τουρκία στο πλαίσιο επιχείρησης επιστροφών που συντόνιζε η Frontex. Στη συνέχεια, υπό τον φόβο απέλασης στη Συρία, η οικογένεια διέφυγε στο Ιράκ.

Οι θιγόμενοι θεώρησαν την επιχείρηση επιστροφής παράνομη επαναπροώθηση και ζήτησαν αποζημίωση ύψους σχεδόν 140.000 ευρώ από τη Frontex. Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την αγωγή το 2023, κρίνοντας ότι δεν υπήρχε άμεση συνάφεια μεταξύ ενδεχόμενης παράνομης συμπεριφοράς της Frontex και της προβαλλόμενης ζημίας.

Το ΔΕΕ, ωστόσο, έκρινε τώρα ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο εσφαλμένα θεώρησε πως η Frontex παρείχε μόνο τεχνική και επιχειρησιακή υποστήριξη στα κράτη-μέλη, χωρίς να οφείλει να ελέγχει αν υπάρχει απόφαση επιστροφής.

Επιπλέον, τόνισε ότι ενδεχόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια μιας πτήσης επιστροφής δεν μπορούν να αποδίδονται αποκλειστικά στο εμπλεκόμενο κράτος-μέλος – στην προκειμένη περίπτωση την Ελλάδα – αλλά ενδέχεται να υφίσταται ευθύνη και της Frontex».

Παρομοίως απεφάνθη το ΔΕΕ και σε μία άλλη σχετική υπόθεση, όπως επισημαίνει περαιτέρω το SPIEGEL, «με τον δικηγόρο του ενάγοντος να δηλώνει ακολούθως πως πρόκειται για μία ιστορική απόφαση, που “θα συμβάλει στο να έχουν επιτέλους τα θύματα της Frontex πρόσβαση στη δικαιοσύνη”».

RND: Οι χρυσές εποχές της ΕΕ έχουν τελειώσει

Σε σχόλιο για τη διάσπαση που φαίνεται να διαγράφεται εδώ και καιρό μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ το Γερμανικό Δημοσιογραφικό Δίκτυο (RND) προβαίνει στη διαπίστωση πως «οι χρυσές εποχές της ΕΕ έχουν τελειώσει».

Σύμφωνα με το γερμανικό μέσο «αυτή είναι δυστυχώς η νέα πραγματικότητα. Η ΕΕ δεν αποτελεί πλέον ένα παγιωμένο κεκτημένο, δεν είναι πια αυτονόητη. Υπάρχουν εδώ και καιρό πιέσεις από λαϊκιστές στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία και σε πολλά άλλα κράτη-μέλη – από τη Γαλλία και την Ιταλία έως το Βέλγιο – τα εθνικά συμφέροντα καθορίζουν όλο και περισσότερο την πολιτική, δυσχεραίνοντας τη λήψη αποφάσεων μεταξύ των 27».

Οι αυξανόμενες πιέσεις, ωστόσο, δεν προέρχονται μόνο από το εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και από το εξωτερικό: τόσο από τη Ρωσία αλλά και από τις ΗΠΑ του Τραμπ.

Η Tagesspiegel από την πλευρά της καλεί σε τήρηση ενιαίας στάσης και ενίσχυση των πιέσεων προς τη Μόσχα για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, σε πείσμα της αμερικανικής στάσης:

«Από την αρχή της θητείας του Τραμπ […] οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία εξελίσσονταν συνήθως ως εξής: ο αυτοαποκαλούμενος “πρόεδρος της ειρήνης”, που θα ήθελε να έχει τελειώσει ο πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη ήδη εδώ και μήνες, παρουσίαζε ένα σχέδιο για το πώς υποτίθεται ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό – και το σχέδιο αποδεικνυόταν γρήγορα μια λίστα επιθυμιών της Μόσχας, μια καταγραφή των μέγιστων ρωσικών απαιτήσεων. Στη συνέχεια οι Ευρωπαίοι, μαζί με τους Ουκρανούς, προσπαθούσαν με κόπο να “βγάλουν την κατάσταση από το τέλμα”.

[…] Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, οι Ευρωπαίοι – και αυτό πρέπει να τους αναγνωριστεί – έγιναν σαφώς καλύτεροι στο να μιλούν τη γλώσσα του Τραμπ και να μεταφέρουν τις ουκρανικές θέσεις στην Ουάσιγκτον. […] Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν αρκεί να περιορίζει κανείς ξανά και ξανά τις πιο επικίνδυνες ρωσικές απαιτήσεις, μόνο και μόνο για να επανέρχονται αυτές λίγες εβδομάδες αργότερα. Χρειάζεται πρόσθετη πίεση για να αποσπαστούν σταδιακά και πραγματικές παραχωρήσεις από τη Μόσχα». Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αναγκαστεί ο Πούτιν «να διαπιστώσει πως τουλάχιστον οι τελευταίες κόκκινες γραμμές της Ουκρανίας – δηλαδή η άρνηση περαιτέρω εδαφικών απωλειών και η επιμονή σε αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας – υπερασπίζονται με κάθε μέσο».

Πηγή: dw.com/el – Γιώργος Πασσάς