ΕΔΑΔ: Καταδίκη στην Ελλάδα για απάνθρωπη μεταχείριση σε ασυνόδευτα ανήλικα

Αντιμέτωπες με καταδίκες για πλημμελή προστασία ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων βρίσκονται η Ισπανία, η Ελλάδα και η Ουγγαρία και προστίθενται σε μια σειρά πρόσφατων αποφάσεων που επέπληξαν χώρες σε όλη την Ευρώπη για τη μεταχείριση ασυνόδευτων ανήλικων αιτούντων άσυλο.

Το ανώτατο δικαστήριο της Ισπανίας έκρινε ότι η απόφαση της κυβέρνησης να απελάσει εκατοντάδες Μαροκινούς νέους, μετά από μαζική διέλευση των συνόρων του 2021 στον θύλακα της Θέουτα, ήταν παράνομη.

Τα ασυνόδευτα παιδιά ήταν μεταξύ χιλιάδων ανθρώπων που πέρασαν στην περιοχή των επτά τετραγωνικών μιλίων, καθώς η Μαδρίτη και το Ραμπάτ βρίσκονταν σε διαμάχη για το καθεστώς της Δυτικής Σαχάρας.

Μήνες αργότερα, περίπου 700 νέοι στάλθηκαν πίσω στο Μαρόκο. Το δικαστήριο είπε ότι οι εξαιρετικές συνθήκες της μαζικής διέλευσης δεν δικαιολογούσαν τις απελάσεις, κρίνοντας αντίθετα ότι οι ομαδικές απελάσεις ισοδυναμούσαν με παραβίαση των εγχώριων νόμων για τη μετανάστευση της χώρας και της ευρωπαϊκής σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η σοσιαλιστική κυβέρνηση συνασπισμού της Ισπανίας δεν είχε λάβει υπόψη το συμφέρον των ανηλίκων ή δεν επαλήθευσε τις ατομικές τους συνθήκες, σημείωσε το δικαστήριο , που σημαίνει ότι τα παιδιά «τέθηκαν σε σοβαρό κίνδυνο ώστε να υποστούν σωματική ή ψυχολογική βλάβη».

Μιλώντας σε δημοσιογράφους την Τρίτη (23/1), ο Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα, υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας, υπερασπίστηκε τις απελάσεις, λέγοντας ότι οι αρχές ενήργησαν «με την πλήρη πεποίθηση της συμμόρφωσης με το νομικό σύστημα και με γνώμονα την αρχή του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού».

Η απόφαση ελήφθη λίγες μέρες αφότου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) δήλωσε ότι η Ουγγαρία παραβίασε τα δικαιώματα ενός 16χρονου με καταγωγή από το κουρδικό Ιράκ που αιτείται άσυλο, αφού η αστυνομία τον απώθησε πίσω σε σερβικό έδαφος.

Το αγόρι δήλωσε πως είχε γνωστοποιήσει στην αστυνομία ότι ήθελε να ζητήσει άσυλο, σημείωσε το δικαστήριο. «Το δικαστήριο δεν μπορεί να αγνοήσει ότι κατά τη στιγμή της απομάκρυνσής του ο αιτών ήταν ασυνόδευτος ανήλικος και επομένως σε κατάσταση εξαιρετικά ευάλωτης», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι η ηλικία των αιτούντων άσυλο «πρέπει να υπερισχύει» της ιδιότητας του παιδιού ως παράτυπος μετανάστης.

Η απόφαση χαιρετίστηκε από την «Ουγγρική Επιτροπή του Ελσίνκι», τη ΜΚΟ που είχε βοηθήσει στην υπόθεση. «Το ουγγρικό κράτος μεταχειρίζεται τα παιδιά που χρειάζονται άσυλο με αυτόν τον τρόπο», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.

«Αντί να απελαθούν παιδιά χωρίς τη δέουσα διαδικασία, θα ήταν πολύ καλύτερο για όλους εάν η Ουγγαρία επανεξετάζει τις αιτήσεις ασύλου στο πλαίσιο ενός δίκαιου συστήματος ασύλου», πρόσθεσε.

Μια απόφαση που δημοσίευσε το ΕΔΑΔ την Τρίτη καταδίκασε επίσης την Ελλάδα για την αποτυχία να προστατεύσει τα δικαιώματα ενός εφήβου αιτούντα άσυλο που έμεινε άστεγος για σχεδόν έξι μήνες από τον Νοέμβριο του 2018.

Στην απόφασή του, το δικαστήριο σημείωσε ότι ο αιτών άσυλο, από το Αφγανιστάν, «αφέθηκε να φροντίζει μόνος του σε ένα περιβάλλον που ήταν εντελώς ακατάλληλο για ανηλίκους – είτε από άποψη ασφάλειας, διαμονής, υγιεινής ή πρόσβασης σε τροφή και φροντίδα, είτε όσον αφορά τα μέτρα που ελήφθησαν για τη φροντίδα του γενικότερα – και σε απαράδεκτα επισφαλείς συνθήκες, δεδομένης της ιδιότητάς του ως αιτούντος άσυλο και ασυνόδευτου ανηλίκου».

Στα τέλη του 2020, μετά από παρότρυνση του ΟΗΕ, η ελληνική κυβέρνηση εγκαινίασε νέους μηχανισμούς με στόχο την καλύτερη προστασία των ασυνόδευτων παιδιών. «Η πλειονότητα αυτων διαμένει πλέον σε επίσημες δομές», σημειώνει μια έκθεση του 2021.

Παρόμοιες αποφάσεις, ωστόσο, χρονολογούνται από χρόνια και αφορούν πολλές χώρες. το 2019, για παράδειγμα, το ΕΔΑΔ έκρινε ότι η Γαλλία είχε υποβάλει έναν 11χρονο αιτούντα άσυλο σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, παραλείποντας να τον φροντίσει.

Αντίθετα, έζησε σε μια παραγκούπολη στο Καλαί σε αυτό που το δικαστήριο περιέγραψε ως «μέρος με συνθήκες συγχρωτισμού χωρίς καν τις πιο στοιχειώδεις εγκαταστάσεις υγιεινής».

Το περιβάλλον, πρόσθεσε, ήταν «εντελώς ακατάλληλο για την ιδιότητά του ως παιδί και βρέθηκε σε μια κατάσταση ανασφάλειας που απαράδεκτη για τη νεαρή του ηλικία».

Τον περασμένο μήνα, μια βρετανική απόφαση ανώτατου δικαστηρίου απαγόρευσε στο Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου να τοποθετεί τακτικά ασυνόδευτα παιδιά αιτούντες άσυλο σε ξενοδοχεία. Από τον Ιούνιο του 2021, περισσότερα από 400 παιδιά είχαν εξαφανιστεί από δομές ασύλου ενώ Βρετανοί αξιωματούχοι είπαν πρόσφατα σε κοινοβουλευτική επιτροπή ότι 132 από αυτούς εξακολουθούν να αγνοούνται.

Με πληροφορίες από Guardian