Έρχεται σκληρός χειμώνας στην Ευρώπη – Ανησυχία για αύξηση τιμών

Για ένα ακόμα δύσκολο χειμώνα προετοιμάζεται η Ευρώπη όμως πόσο ασφαλής μπορεί να αισθάνεται; Οι γεωπολιτικές απειλές είναι πάμπολλες με τον πόλεμο στην Ουκρανία να απειλεί ευθέως την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Και δεν είναι μόνο θέμα επάρκειας, αλλά και τιμών καθώς αναλυτές δεν αποκλείουν τις αυξήσεις όταν ο καιρός ψυχράνει κι άλλο.

Έρχεται σκληρός χειμώνας

Το ψύχος του φθινοπώρου στη βόρεια Ευρώπη πιθανόν να προδιαθέτει για έναν σκληρό χειμώνα. Σύμφωνα με την Gas Infrastructure Europe (GIE), τον ευρωπαϊκό σύνδεσμο παρόχων φυσικού αερίου που εκπροσωπεί 72 επιχειρήσεις σε 25 χώρες, στα μέσα Σεπτεμβρίου οι αποταμιευτήρες στην Ευρώπη ήταν πλήρεις κατά 80% ενώ τον Σεπτέμβριο του 2024 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 90%. Αυτό συνιστά πρόβλημα;

Σύμφωνα με τη DW έχοντας διαφοροποιήσει τις πηγές τροφοδοσίας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στράφηκαν σε μεγάλο βαθμό στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τη Νορβηγία, τις ΗΠΑ ή το Κατάρ.

Παράλληλα, συνεχίζουν να αναπτύσσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιλαμβανομένης της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας. Από τη στιγμή που οι Βρυξέλλες δεν ανησυχούν πλέον για μία σοβαρή ή απρόβλεπτη ενεργειακή κρίση, έχουν δώσει στα κράτη-μέλη ένα χρονικό περιθώριο για να φτάσει στο 90% η πληρότητα των αποταμιευτήρων μέχρι την 1η Δεκεμβρίου.

Πιθανή η αύξηση τιμών

Ο Πέτρας Κατίνας, αναλυτής στο Center for Research on Energy and Clean Air, επισημαίνει στην Deutsche Welle ότι τα επίπεδα πληρότητας που υπάρχουν σήμερα εξασφαλίζουν ένα «ισχυρό απόθεμα» ενέργειας για τον χειμώνα.

Από την άλλη πλευρά, τονίζει ότι οι ιδιαιτερότητες της αγοράς και οι ευμετάβλητες καιρικές συνθήκες «θα μπορούσαν να προκαλέσουν προσωρινές αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας ή προσωρινές ελλείψεις, κατά τόπους». Προφανώς καμία σύγκριση με την ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση που επικρατούσε τον χειμώνα του 2022.

Σύμφωνα με τον Τομ Μάρζεκ-Μάντσερ, αναλυτή του οίκου Wood Mackenzie, αυτόν τον χειμώνα η προσφορά ενέργειας εμφανίζεται ενισχυμένη, ενώ η ζήτηση- ιδιαίτερα για φυσικό αέριο- μάλλον υποχωρεί. «Αυτό ασφαλώς διευκόλυνε την αναπλήρωση των αποθεμάτων μέχρι το καλοκαίρι, σε μεγάλο βαθμό», είπε o Βρετανός αναλυτής στην Deutsche Welle. Παρά ταύτα, εκτιμά ότι η Ευρώπη παραμένει ευάλωτη σε γεωπολιτικές αναταράξεις, ιδιαίτερα μετά τις απειλές του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών σε όσους εξακολουθούν να προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη Ρωσία.

Δασμοί και νέα αβεβαιότητα

Ο Ντόναλντ Τραμπ τον τελευταίο καιρό ασκεί πιέσεις στις Βρυξέλλες να επιβάλουν τιμωρητικούς δασμούς σε χώρες που εξακολουθούν να προμηθεύονται ενέργεια από τη Ρωσία, υποστηρίζοντας ότι οι δασμοί θα ασκήσουν μία επιπλέον πίεση στη Μόσχα να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πριν από μερικές ημέρες ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, απηύθυνε έκκληση στην ΕΕ και την ομάδα G7 να επιβάλουν «γερούς» δασμούς στην Κίνα και την Ινδία, δύο χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες ενεργειακής συνεργασίας με τη Ρωσία.

Για την Ινδία ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ήδη ανακοινώσει δασμούς 50%. Η Κίνα βρίσκεται σε πιο ισχυρή διαπραγματευτική θέση και ο Ντόναλντ Τραμπ καλείται να επεξεργαστεί εκ νέου τα σχέδιά του.

Ο παράγοντας Ουκρανία

Ένας ακόμα παράγοντας που δυσχεραίνει την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης θα μπορούσε να αποτελεί η καταγγελία της ρωσο-ουκρανικής συμφωνίας από την πλευρά του Κιέβου στα τέλη του 2024. Ακούγεται αφύσικο, αλλά μέχρι πρότινος- παρά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- το ρωσικό φυσικό αέριο που κατευθυνόταν προς την ΕΕ εξακολουθούσε να διέρχεται από το ουκρανικό δίκτυο. Μάλιστα η Ρωσία όφειλε να εμβάζει χρήματα στο Κίεβο για τη χρήση του δικτύου. Όμως, στις 31 Δεκεμβρίου, η Ουκρανία αποφάσισε να μην ανανεώσει τη συμφωνία, κλείνοντας έναν από τους τελευταίους διαύλους για την παροχή ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ.

Χώρες όπως η Αυστρία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία που συνεχίζουν να προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη Μόσχα- παρά τις κυρώσεις της Δύσης- εκφράζονται φόβοι για σημαντικές ελλείψεις. Ήδη τον περασμένο χειμώνα οι τιμές αυξήθηκαν κατά τόπους έως και 50%. Όμως, φαίνεται ότι οι ισορροπίες έχουν επανέλθει και οι προβλέψεις για τον επόμενο χειμώνα είναι μάλλον αισιόδοξες, ιδιαίτερα λόγω της διαφοροποίησης στις πηγές ενέργειας.