Explainer: Τι σημαίνει πραγματικά η κήρυξη του πολέμου από το Ισραήλ στη Χαμάς
Τι αναμένεται να "υποστεί" η Γάζα και ποιο το μέλλον των Παλαιστινίων της περιοχής - Οι αντιδράσεις από τον διεθνή χώρο
Το Σάββατο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ βρίσκεται σε πόλεμο μετά από μια σημαντική και θανατηφόρα επίθεση της Χαμάς, της παλαιστινιακής ομάδας που ελέγχει τη Γάζα από το 2007. Δεκάδες μαχητές της Χαμάς εισήλθαν στο Ισραήλ σε μια από τις πιο πολύνεκρες επιθέσεις των τελευταίων δεκαετιών.
Ο Νετανιάχου τόνισε: “Βρισκόμαστε σε πόλεμο. Όχι, σε “επιχείρηση”, όχι σε “κάποιο πρώτο γύρο”, αλλά σε πόλεμο”. Δήλωσε ακόμη ότι “ο εχθρός θα πληρώσει ένα άνευ προηγουμένου τίμημα” για τις ενέργειές του.
Η κατάσταση έχει κλιμακωθεί για τα καλά. Πάνω από 800 Ισραηλινοί, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων στρατιωτών, έχουν χάσει τη ζωή τους, καθώς επίσης μαχητές της Χαμάς εισήλθαν στο ισραηλινό έδαφος και πήραν πολλούς ομήρους μαζί τους.
Σε απάντηση, το Ισραήλ εξαπέλυσε αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν περισσότεροι από 500 Παλαιστίνιοι.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Για την προετοιμασία μιας πιθανής χερσαίας εισβολής στη Γάζα, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου διέταξε την κινητοποίηση περισσότερων από 100.000 ισραηλινών δυνάμεων! Η Γάζα τελεί υπό ισραηλινό αεροπορικό, χερσαίο και θαλάσσιο αποκλεισμό από το 2007 και αυτή η πρόσφατη κλιμάκωση επιδεινώνει περαιτέρω την ανθρωπιστική κρίση στην πολιορκημένη περιοχή, όπου ζουν 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι καθιστώντας τη, μια από τις πυκνοκατοικημένες περιοχές στον κόσμο.
Η Γάζα έχει γίνει στόχος πολλαπλών θανατηφόρων ισραηλιτικών επιθέσεων από τότε που τα ισραηλινά στρατεύματα και οι έποικοι αποσύρθηκαν από την περιοχή το 2005. Το 2014, πάνω από 2.000 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν σε ισραηλινές επιθέσεις, ενώ τουλάχιστον 70 Ισραηλινοί έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του πολέμου που διήρκησε σχεδόν 2 μήνες. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση εξακολουθεί να έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο για τη μία πλευρά όσο και για την άλλη.
Israel pounded Gaza, killing hundreds of people in retaliation for one of the bloodiest attacks in its history when Hamas fighters killed 700 Israelis and abducted dozens more https://t.co/IJ2aNTc0QI pic.twitter.com/Z9kHJWl7Ga
— Reuters (@Reuters) October 8, 2023
Τι σημαίνει η κήρυξη του πολέμου από το Ισραήλ;
Το Ισραήλ έχει ιστορικό εκκίνησης στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα και το νότιο Λίβανο (η σιιτική Χεζμπολάχ είναι σύμμαχος με τους σουνίτες της Χαμάς) χωρίς επίσημη κήρυξη πολέμου. Ωστόσο, η πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού Νετανιάχου ουσιαστικά δίνει το πράσινο φως για μια ενισχυμένη στρατιωτική απάντηση κατά της Χαμάς.
Η δήλωση αυτή επιτρέπει στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Άμυνας (Γιόαβ Γκάλαντ) να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με στρατιωτικές ενέργειες χωρίς να απαιτείται διαβούλευση με το υπουργικό συμβούλιο για κάθε συγκεκριμένη ενέργεια. Τυπικοποιεί και νομιμοποιεί τη συνεχιζόμενη σύγκρουση, με το πρόσχημα της έκτακτης ανάγκης.
Η Φραντσέσκα Αλμπάνεζ, ειδική των Ηνωμένων Εθνών για τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, εξέφρασε την ανησυχία της για μια “επικίνδυνη” ρητορική γύρω από τη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς, τονίζοντας τη σημασία της αναγνώρισης της ιστορίας της βίας κατά των Παλαιστινίων.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τι πρόκειται να συμβεί;
Μετά την κήρυξη πολέμου, το Ισραήλ προετοιμάζεται για μια δυνητικά επικείμενη χερσαία και εναέρια εισβολή, η οποία έχει προκαλέσει ανησυχίες για το μέλλον των κατοίκων της Γάζας. Το Ισραήλ έχει ανακοινώσει “πλήρη αποκλεισμό”, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης εισόδου τροφίμων και καυσίμων στον πολιορκημένο παλαιστινιακό θύλακα. Η κατάσταση αυτή έχει ως αποτέλεσμα ήδη περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι στη Γάζα να έχουν εκτοπιστεί λόγω των έντονων βομβαρδισμών των τελευταίων δύο ημερών.
Ένας από τους ηγέτες της Χαμάς, ο Σαλέχ αλ-Αρούρι μιλώντας στο Al Jazeera τόνισε ότι είναι έτοιμοι για το “χειρότερο σενάριο”, δηλώνοντας ότι θα συνεχίσουν να αγωνίζονται μέχρι να πετύχουν τη νίκη, την ελευθερία και την ανεξαρτησία του παλαιστινιακού κράτους που αποτελεί τον απώτατο στόχο τους εδώ και 3 δεκαετίες. Τόνισε ότι δεν πρόκειται για μια απλή επιχείρηση “κλεφτοπολέμου”, αλλά για μια ολοκληρωτική μάχη.
Η Χαμάς δεν αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ (εν αντιθέσει με τη Φατάχ που είναι πιο ρεαλιστική στις θέσεις της) και απαιτεί τον τερματισμό του αποκλεισμού της Γάζας που διαρκεί 16 χρόνια. Το όραμά της για ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος βασίζεται στα σύνορα του 1967 (η νίκη του Ισραήλ στον Πόλεμο των Έξι Ημερών έναντι του αραβικού συνασπισμού), σενάριο που φαντάζει ουτοπικό αυτήν τη χρονική στιγμή. Η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά περίπλοκη και ασταθής.
Ποια είναι η αντίδραση των ξένων κρατών για τον πόλεμο;
Το ξέσπασμα του πολέμου δεν εξαρτάται απαραίτητα από την αναγνώριση ή την ανταπόκριση στην κήρυξη πολέμου από τον υπόλοιπο κόσμο (όπως συμβαίνει με την ίδρυση ενός κράτους). Στο πλαίσιο της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης, οι διεθνείς αντιδράσεις ήταν ανάμεικτες. Τα δυτικά έθνη, με επικεφαλής κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν επιδείξει ακλόνητη υποστήριξη στο Ισραήλ, ενώ σε μεγάλο βαθμό σιωπούσαν για την επί δεκαετίες δεινή θέση των Παλαιστινίων που βρίσκονται, το οποίο όμως δε δικαιολογεί επ’ ουδενί τις ενέργειες της Χαμάς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν αμέσως στην υποστήριξή προς τον σύμμαχό τους εδώ και δεκαετίες, κινητοποιώντας τη ναυτική τους δύναμη, εξοπλισμένη με πολεμικά αεροσκάφη, για να πλεύσουν στην Ανατολική Μεσόγειο.
The Pentagon announced that it was sending additional munitions to Israel and moving Navy warships closer to the country in a show of support, a day after Palestinian militants launched one of the broadest invasions on Israeli territory in 50 years. https://t.co/Hp0ctGch1g
— The New York Times (@nytimes) October 8, 2023
Αντίθετα, αρκετές περιφερειακές χώρες απηύθυναν εκκλήσεις για “άμεση παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα” και τερματισμό του συνεχιζόμενου κύκλου ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Επιπλέον, η Κίνα κάλεσε τις 2 αντιμαχόμενες πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να επιδιώξουν την ηρεμία.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συνήλθε σε έκτακτη συνεδρίαση την Κυριακή για να εξετάσει τη σύγκρουση. Ωστόσο, το Συμβούλιο δεν κατάφερε να επιτύχει την απαιτούμενη ομοφωνία για την έκδοση κοινής δήλωσης, καθώς υπήρχαν διχογνωμίες. Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, “δυτικοί” διπλωμάτες σημείωσαν ότι η Ρωσία και άλλα συγκοινωνούντα δοχεία (βλ. Ιράν, Κίνα) επεδίωκαν μια πιο ευρύτερη εστίαση της κατάστασης, παρά την απλή καταδίκη της Χαμάς σε μια γραπτή δήλωση.
Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Βασίλι Νεμπένζια, τόνισε την ανάγκη εκκίνησης των διαπραγματεύσεων μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Εντωμεταξύ, ο πρεσβευτής της Κίνας, Ζιανγκ Τζουν, τόνισε τη σημασία της επιστροφής σε μια λύση δύο κρατών που προβλέπει την ειρηνική συνύπαρξη Ισραήλ και Παλαιστίνης δίπλα-δίπλα, ένα σχέδιο που δε μοιάζει πιθανό με βάση τις φιλοδοξίες της Χαμάς και του Ισραήλ.
Η Σαουδική Αραβία, μια χώρα που καταβάλλει προσπάθειες για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ εδώ και μερικά χρόνια (παρόλο που αποτελεί ιδρυτικό μέλος του Αραβικού συνδέσμου), ζήτησε επίσης μια ειρηνική λύση που θα βασίζεται στη λύση των δύο κρατών και την άμεση παύση των εχθροπραξιών.
In the situation of escalation around the Gaza Strip, Russia is advocating for a ceasefire and the holding of essential negotiations, said the Permanent Representative of the Russian Federation to the UN Vasiliy Nebenzya after the UN Security Council meeting on the situation… pic.twitter.com/mDaYxxIPTr
— Sprinter (@Sprinter99800) October 8, 2023
Υπάρχει πάντα κήρυξη πολέμου στις ένοπλες συγκρούσεις χωρών;
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξαν πολύ λίγες περιπτώσεις επίσημης κήρυξης πολέμου στην πραγματικότητα. Στο παρελθόν, οι ισραηλινές δυνάμεις ξεκίνησαν στρατιωτικές ενέργειες στη Γάζα και τον γειτονικό Λίβανο χωρίς να εκδώσουν επίσημη κήρυξη πολέμου, όπως αντίθετα συμβαίνει σήμερα.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν απέφυγε να κηρύξει κατάσταση πολέμου με την Ουκρανία και αντ’ αυτού χαρακτήρισε την εισβολή του 2022 ως “ειδική στρατιωτική επιχείρηση”.
Ομοίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κήρυξαν επίσημα πόλεμο στο Βιετνάμ, αλλά μάλλον διαμόρφωσαν την εμπλοκή τους ως βοήθεια προς τη μία πλευρά σε μια υφιστάμενη εμφύλια σύγκρουση.
