Explainer: Τι συμβαίνει (ξανά) στο Κόσοβο

Οι εντάσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου ξέσπασαν εκ νέου αυτό το Σαββατοκύριακο μετά την επιδρομή της αστυνομίας του Κοσόβου σε περιοχές όπου κυριαρχούν οι Σέρβοι στο βόρειο τμήμα της περιοχής και την κατάληψη κτιρίων του τοπικού δήμου.

Οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου και των ειρηνευτικών δυνάμεων υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ από τη μία πλευρά και των ντόπιων Σέρβων από την άλλη έχουν προκαλέσει αρκετούς τραυματίες εκατέρωθεν.

Η κατάσταση πυροδότησε και πάλι φόβους για αναβίωση της της σύγκρουσης του 1998-99 στο Κοσσυφοπέδιο που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 10.000 ανθρώπους και άφησε πάνω από ένα εκατομμύριο άστεγους.

Γιατί βρίσκονται σε αντιπαράθεση;

Το Κοσσυφοπέδιο είναι μια περιοχή που κατοικείται κυρίως από Αλβανούς, η οποία στο παρελθόν ήταν επαρχία της Σερβίας. Ανεξαρτητοποιήθηκε το 2008.

Η Σερβία αρνήθηκε να αναγνωρίσει το κράτος του Κοσσυφοπεδίου και εξακολουθεί να το θεωρεί μέρος της Σερβίας, παρόλο που δεν έχει επίσημο έλεγχο εκεί.

Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου έχει αναγνωριστεί από περίπου 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η Ρωσία, η Κίνα και πέντε κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τάχθηκαν στο πλευρό της Σερβίας.

Το αδιέξοδο διατηρεί το κλίμα έντασης και εμποδίζει την πλήρη σταθεροποίηση της περιοχής των Βαλκανίων μετά τους αιματηρούς πολέμους της δεκαετίας του 1990.

Τι συνέβη τώρα;

Αφού οι Σέρβοι μποϊκόταραν τις τοπικές εκλογές του περασμένου μήνα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, όπου οι Σέρβοι αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία, οι νεοεκλεγείς Αλβανοί δήμαρχοι με τη συνοδεία της αστυνομίας μεταφέρθηκαν στα γραφεία τους την περασμένη Παρασκευή.

Οι Σέρβοι επιχείρησαν να τους εμποδίσουν, αλλά η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων για να τους διαλύσει.

Τη Δευτέρα, οι Σέρβοι πραγματοποίησαν διαμαρτυρία μπροστά από τα κτίρια του δήμου, με την ένταση να μεγαλώνει και να οδηγεί σε σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των Σέρβων και των ειρηνευτικών δυνάμεων του Κοσσυφοπεδίου και της τοπικής αστυνομίας.

Πόσο βαθιά είναι η εθνοτική σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο;

Η διαμάχη για το Κοσσυφοπέδιο μετράει αιώνες. Η Σερβία αντιμετωπίζει την περιοχή ως την καρδιά του κράτους και της θρησκείας της.

Πολλά μεσαιωνικά σερβικά ορθόδοξα χριστιανικά μοναστήρια βρίσκονται στο Κοσσυφοπέδιο. Οι Σέρβοι εθνικιστές αντιμετωπίζουν μια μάχη το 1389 εναντίον των Οθωμανών Τούρκων εκεί, ως σύμβολο του εθνικού τους αγώνα.

Η πλειοψηφία των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο θεωρούν το Κοσσυφοπέδιο ως τη χώρα τους και κατηγορούν τη Σερβία για κατοχή και καταστολή. Οι Αλβανοί αντάρτες ξεκίνησαν μια εξέγερση το 1998 για να απαλλάξουν τη χώρα από τη σερβική κυριαρχία.

Η βάναυση απάντηση του Βελιγραδίου προκάλεσε μια επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999, η οποία ανάγκασε τη Σερβία να αποχωρήσει και να παραχωρήσει τον έλεγχο σε διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις.

Ποια είναι η κατάσταση σε τοπικό επίπεδο;

Υπάρχουν συνεχείς εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου και των Σέρβων που ζουν κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας και διατηρούν στενούς δεσμούς με το Βελιγράδι.

Οι προσπάθειες της κεντρικής κυβέρνησης να επιβάλει περισσότερο έλεγχο στον σερβοκρατούμενο βορρά αντιμετωπίζονται συνήθως με αντίσταση από τους Σέρβους.

Η Μιτρόβιτσα, η κύρια πόλη στο βόρειο τμήμα, έχει ουσιαστικά χωριστεί σε ένα τμήμα της εθνοτικής Αλβανίας και ένα τμήμα που ελέγχεται από τους Σέρβους.

Υπάρχουν επίσης μικρότεροι σέρβικοι θύλακες στα νότια του Κοσσυφοπεδίου, ενώ δεκάδες χιλιάδες Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου ζουν στην κεντρική Σερβία, από όπου κατέφυγαν μαζί με τα αποσυρόμενα σερβικά στρατεύματα το 1999.

Έγιναν προσπάθειες για να επιλυθεί η κατάσταση;

Υπήρξαν συνεχείς διεθνείς προσπάθειες για να βρεθεί κοινό έδαφος, αλλά δεν υπήρχε κάποια τελική συμφωνία.

Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν μεσολαβήσει σε διαπραγματεύσεις που αποσκοπούν στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών.

Έχουν επιτευχθεί πολυάριθμες συμφωνίες κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αλλά σπάνια εφαρμόστηκαν στην πράξη.

Σε ορισμένες περιοχές έχουν γίνει βήματα, όπως η ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ των χωρών.

Επίσης, έχουν διατυπωθεί ιδέες για αλλαγή συνόρων και ανταλλαγή εδαφών, αλλά αυτό απορρίφθηκε από πολλές χώρες της ΕΕ από φόβους ότι θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση σε άλλες εθνικά μικτές περιοχές στα Βαλκάνια και να προκαλέσει εν τέλει πολλά περισσότερα προβλήματα.

Ποιοι είναι οι βασικοί παίκτες;

Τόσο το Κοσσυφοπέδιο όσο και η Σερβία έχουν στην κεφαλή τους εθνικιστές ηγέτες που δεν έχουν δείξει κάποια διάθεση για συμβιβασμό.

Στο Κοσσυφοπέδιο, ο Αλμπίν Κούρτι, πρώην αρχηγός φοιτητικών διαδηλώσεων και πολιτικός κρατούμενος στη Σερβία, ηγείται της κυβέρνησης και είναι ο κύριος διαπραγματευτής στις συνομιλίες που γίνονται με τη διαμεσολάβηση της Ε.Ε. Ήταν επίσης γνωστός ως σκληρός υποστηρικτής της ένωσης του Κοσσυφοπεδίου με την Αλβανία και είναι ενάντια σε κάθε συμβιβασμό με τη Σερβία.

Στη Σερβία, ο λαϊκιστής πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, οήταν υπουργός Πληροφοριών κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο. Ο πρώην υπερεθνικιστής επιμένει ότι οποιαδήποτε λύση πρέπει να είναι συμβιβαστική για να διαρκέσει και επισημαίνει ότι η χώρα του δεν θα προχωρήσει σε κάποια διευθέτηση του θέματος, εάν δεν κερδίσει κάτι.

Τι ακολουθεί;

Οι διεθνείς αξιωματούχοι ελπίζουν να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις και να καταλήξουν σε λύση τους επόμενους μήνες.

Οποιαδήποτε Σερβική στρατιωτική επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο θα σήμαινε σύγκρουση με τις ειρηνευτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ που βρίσκονται εκεί. Το Βελιγράδι ελέγχει τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου και το Κοσσυφοπέδιο δεν μπορεί να γίνει μέλος των Ηνωμένων Εθνών και λειτουργικό κράτος χωρίς να επιλύσει τη διαφορά με τη Σερβία.

ΠΗΓΗ: aljazeera.com