Ευρώπη: Χωρίς το φυσικό αέριο της Gazprom μέσω Ουκρανίας από το 2025
Tο βασικό σενάριο της Ρωσίας
Ο ρωσικός – κρατικά ελεγχόμενος – γίγαντας φυσικού αερίου της Gazprom παραδέχθηκε, όπως έγινε γνωστό την Τρίτη (26/11), ότι μετά τις 31 Δεκεμβρίου δεν θα ρέει πλέον φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας, δήλωσε άτομο που γνωρίζει τα σχέδια.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με διεθνή μέσα ενημέρωσης, το Κίεβο έχει δηλώσει ότι θέλει να τερματίσει τη συμφωνία διαμετακόμισης, η οποία θα βάλει τέλος σε περισσότερο από μισό αιώνα ροής φυσικού αερίου από τη Σιβηρία προς τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης που άρχισε κατά τη σοβιετική εποχή και αποτέλεσε σταθερή πηγή εσόδων του ρωσικού προϋπολογισμού.
Ενώ η Ουκρανία έχει δηλώσει ότι δεν θα εξετάσει το ενδεχόμενο παράτασης της συμφωνίας διαμετακόμισης, η οποία αποφέρει έως και 1 δισεκατ. δολάρια ετησίως σε τέλη διαμετακόμισης για το Κίεβο, η Μόσχα έχει δηλώσει ότι είναι ανοικτή σε συνομιλίες και συνέχιση των ροών μέσω της διαδρομής. Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, έχει δηλώσει ότι η Μόσχα είναι έτοιμη να συνεχίσει την άντληση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας. Η Ρωσία, η οποία πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ήταν ο νούμερο ένα προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης, αλλά έχει χάσει σχεδόν όλους τους Ευρωπαίους πελάτες της, καθώς η Ε.Ε. προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια ιδίωε μετά την ανατίναξη του αγωγού Nord Stream προς τη Γερμανία το 2022.
Μειώνονται οι ρωσικές εξαγωγές στο «μακρινό εξωτερικό»
Πάντως, σύμφωνα με το πρόσωπο που γνωρίζει τα σχέδια της Gazprom, τα οποία δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από την ανώτατη διοίκηση, το βασικό σενάριο της Ρωσίας είναι ότι δεν θα υπάρχει διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας το επόμενο έτος. Το πρόσωπο αυτό μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας της κατάστασης. Η πηγή δήλωσε ότι οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς το «μακρινό εξωτερικό» – ο όρος της Gazprom για την Ευρώπη και την Τουρκία, εξαιρουμένων των πρώην σοβιετικών χωρών – αναμένεται να μειωθούν κατά ένα πέμπτο το 2025 σε λίγο κάτω από 39 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από περισσότερα από 49 δισ. κυβικά μέτρα που αναμένονται φέτος λόγω του τέλους της ουκρανικής διαδρομής.
Αυτό καλύπτει τις προμήθειες προς την Τουρκία μέσω των αγωγών TurkStream και Blue Stream και δεν περιλαμβάνει τις εξαγωγές προς την Κίνα, οι οποίες αναμένεται να φθάσουν τα 38 δισ. κυβικά μέτρα το επόμενο έτος μέσω του αγωγού Power of Siberia. Οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Τουρκία είναι απίθανο να μειωθούν. Η Gazprom δεν απάντησε σε αίτημα σχολιασμού. Από την ανακάλυψη των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Σιβηρίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι σοβιετικοί και μετασοβιετικοί ηγέτες δημιούργησαν μια ενεργειακή επιχείρηση που συνέδεσε τη Σοβιετική Ένωση, στη συνέχεια τη Ρωσία, με τις οικονομίες της Ευρώπης.
Κομβικός ρόλος της πόλης Σούτζα
Ο πόλεμος και οι εκρήξεις έχουν σχεδόν καταστρέψει τη σύνδεση Ρωσίας – Ευρώπης, πλήττοντας τις οικονομίες τόσο της Ρωσίας όσο και της Ευρώπης, η οποία εξαρτάται πλέον πολύ περισσότερο από τις προμήθειες φυσικού αερίου των ΗΠΑ. Οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας είναι ήδη σχετικά μικρές, αφού η Ρωσία στέλνει περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας το 2023 – μόνο το 8% της μέγιστης ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω διαφόρων οδών το 2018-2019.
Αναλυτικά, ο αγωγός της σοβιετικής εποχής Urengoy-Pomary-Uzhgorod φέρνει φυσικό αέριο από τη Σιβηρία μέσω της πόλης Σούτζα, που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων, στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας. Στη συνέχεια, ρέει μέσω της Ουκρανίας στη Σλοβακία. Περίπου 14,65 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου διατέθηκαν μέσω της Σούτζα το 2023, δηλαδή περίπου το ήμισυ των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ε.Ε. μειώθηκε στα 295 δισ. κυβικά μέτρα το 2023.
