Γερμανία: Γιατί το μέλλον μίας πόλης 120.000 κατοίκων εξαρτάται από την κρίση της Volkswagen

Το πρώτο πράγμα που βλέπεις όταν φτάνεις με το τρένο στο Βόλφσμπουργκ, στην Κάτω Σαξονία, είναι τέσσερα γιγαντιαία φουγάρα, που υψώνονται από ένα τεράστιο κτίριο εργοστασίου που φέρει το λογότυπο της VW σε μπλε και άσπρο χρώμα στην πρόσοψη των κοκκινοκάστανων τούβλινων τοίχων του. Καλώς ήρθατε στην πόλη της Volkswagen, όπου βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια κατασκευής αυτοκινήτων στον κόσμο.

Το Βόλφσμπουργκ είναι μία από τις λίγες γερμανικές πόλεις που χτίστηκαν κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα ως προσχεδιασμένη πόλη για έναν σκοπό και σε προηγουμένως μη κατοικημένη περιοχή.

Ιδρύθηκε από το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ την 1η Ιουλίου 1938, με σκοπό να γίνει η έδρα για τους εργάτες που παρήγαγαν το λεγόμενο KdF-Wagen – ένα χαμηλού κόστους, προσιτό αυτοκίνητο που αποτελούσε μέρος της εκστρατείας Kraft durch Freude (Δύναμη μέσω της χαράς) του Τρίτου Ράιχ. Αργότερα, αυτό το αυτοκίνητο έγινε διάσημο ως Σκαθάρι.

Το Βόλφσμπουργκ, μια πόλη 120.000 κατοίκων, υπάρχει εξαιτίας του εργοστασίου αυτοκινήτων της Volkswagen (VW) και κάποιοι λένε ότι αν φτερνιστεί η VW, το Βόλφσμπουργκ θα κρυώσει.

Τα όνειρα του Βόλφσμπουργκ ακυρώνονται

Αυτή τη στιγμή, η αναδυόμενη κρίση της VW είναι το θέμα συζήτησης, καθώς η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης σχεδιάζει για πρώτη φορά στην ιστορία της να κλείσει γερμανικά εργοστάσια και να απολύσει χιλιάδες εργαζόμενους.

Περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι εργάζονται για τη VW. Οι μισθοί της VW είναι πάνω από τον μέσο όρο, καθιστώντας το εργατικό κόστος της εταιρείας το υψηλότερο στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, όπου το μέσο ωρομίσθιο ήταν περίπου 62 ευρώ (67 δολάρια) το 2023.

Η Κρίστίν Ρέσερ λέει ότι εδώ το τυπικό γερμανικό όνειρο για ένα σπίτι με κήπο, ένα αυτοκίνητο και μια οικογένεια είναι ακόμα ζωντανό. Η κτηματομεσίτρια ξεναγεί την DW σε ένα σπίτι σε στιλ μπανγκαλόου, το οποίο, όπως λέει, είναι αρκετά τυπικό για τα σπίτια πολλών εργαζομένων της VW στο Βόλφσμπουργκ. Ένα διαχωριστικό δωματίου, τα δάπεδα από PVC στο χρώμα της βενζίνης και τα κίτρινα πλακάκια της κουζίνας παραπέμπουν στην εποχή που πολλά από αυτά τα σπίτια χτίστηκαν τη δεκαετία του 1960.

Η Ρέσερ έχει περάσει εδώ όλη της τη ζωή. Αυτές τις μέρες, όμως, νιώθει τεράστια αβεβαιότητα να κυριεύει την πόλη, με τους εργαζόμενους της VW να της τηλεφωνούν για να «πουλήσουν τα σπίτια τους πριν καταρρεύσει η αξία τους», όπως λέει. Άλλοι πελάτες άλλαξαν γνώμη και ακύρωσαν την τελευταία στιγμή τα συμβόλαια αγοράς σπιτιού.

«Οι άνθρωποι διστάζουν να αγοράσουν νέο σπίτι και θέλουν να κρατήσουν τα χρήματά τους μαζί μέχρι να μάθουν τι θα αποφασίσει η VW», λέει.

Το 2023, ο όμιλος αυτοκινήτων με 10 διαφορετικές μάρκες εξακολουθεί να καταγράφει κέρδη συνολικού ύψους άνω των 18 δισεκατομμυρίων ευρώ και να καταβάλλει 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε μερίσματα στους μετόχους. Παρ’ όλα αυτά, η διοίκηση της VW ξεκίνησε πέρυσι ένα πρόγραμμα αποδοτικότητας με στόχο την εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ έως το 2026 για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

Τον Αύγουστο του 2024, ωστόσο, η διοίκηση δήλωσε ότι απαιτούνται περαιτέρω μέτρα εξοικονόμησης, συμπεριλαμβανομένου του κλεισίματος ενδεχομένως δύο εργοστασίων αυτοκινήτων στη Γερμανία και των απότομων περικοπών στο προσωπικό της εταιρείας που αριθμεί 120.000 άτομα στη Γερμανία.

Μια βαριά σιωπή στις πύλες

Αυτό το απόγευμα του Οκτωβρίου, ο ήλιος ρίχνει ένα ήπιο φθινοπωρινό φως στην πύλη 17 του εργοστασίου της VW. Εκατοντάδες εργαζόμενοι κατακλύζουν την πύλη, αφού έχουν τελειώσει την πρωινή τους βάρδια στις 2 μ.μ. Φορούν λευκές φόρμες και πουλόβερ ή πουκάμισα με το λογότυπο της VW.

Καθώς κατευθύνονται προς το τεράστιο πάρκινγκ έξω από το εργοστάσιο, η διάθεσή τους φαίνεται υποτονική και σχεδόν κανείς δεν θέλει να μιλήσει στη DW ή έστω να φωτογραφηθεί από τον δημοσιογράφο.

Μετά τη μαζική κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης των προβλημάτων της VW τις τελευταίες εβδομάδες, οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν διάθεση να απαντήσουν ξανά και ξανά στις ίδιες ερωτήσεις. Φυσικά, οι εργαζόμενοι φοβούνται για τις δουλειές τους, λέει ένας άνδρας και ένας άλλος προσθέτει ότι το μόνο που μπορούν να κάνουν τώρα είναι να παραμείνουν σίγουροι για το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας. «Έχουμε επιβιώσει από πολλές κρίσεις, θα επιβιώσουμε και από αυτή», λέει.

Με μέσο εισόδημα 5.238 ευρώ, το Βόλφσμπουργκ έχει έναν από τους πλουσιότερους πληθυσμούς πόλεων στη Γερμανία, δεύτερο μετά από εκείνους που ζουν στο Ίνγκολσταντ, όπου εδρεύει η αυτοκινητοβιομηχανία Audi.

Οι καιροί αλλάζουν για το Βόλφσμπουργκ

Οι επιχειρηματικοί φόροι που επιβάλλονται στα τεράστια κέρδη της VW έκαναν το Βόλφσμπουργκ πλούσιο. Όμως το κέντρο της πόλης δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στον ρόλο του. Το Βόλφσμπουργκ είναι μια πόλη των αυτοκινήτων και το κέντρο του περιβάλλεται από φαρδείς δρόμους με πολλές θέσεις στάθμευσης. Είναι έρημο αυτό το ηλιόλουστο απόγευμα. Κάποιοι αγοραστές περπατούν στην οδό Porsche Street, αλλά περνούν κυρίως από άδειες βιτρίνες, μερικά μικρομάγαζα και τα τρεμάμενα φώτα μιας περιστασιακής αίθουσας τυχερών παιχνιδιών.

Οι λίγες καφετέριες και τα μπαρ κατά μήκος της κεντρικής λεωφόρου δεν έχουν επίσης μεγάλη επισκεψιμότητα, όπως θα συνέβαινε κανονικά σε μια ζεστή μέρα του Οκτωβρίου.

Ο φόβος μετατροπής σε βιομηχανικό μουσείο

Οι ένδοξες ημέρες της παραγωγής αυτοκινήτων στο Βόλφσμπουργκ εκτίθενται στο Μουσείο Volkswagen κατά μήκος της οδού Ντίζελ. Μια τεράστια γκάμα παλαιών αυτοκινήτων περιλαμβάνει όλα τα πιο δημοφιλή μοντέλα της εταιρείας, όπως το περίφημο Beetle που παρήχθη περισσότερες από 20 εκατομμύρια φορές μεταξύ 1938 και 2003, ή το μικρό λεωφορείο της VW που είναι γνωστό ως το αγαπημένο αυτοκίνητο της ατίθασης γενιάς των λουλουδιών στα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Το μουσείο είναι ένα απαραίτητο αξιοθέατο στα δρομολόγια των τουριστών, από τους οποίους περισσότεροι από 300.000 επισκέφθηκαν το Βόλφσμπουργκ πέρυσι. Εκτός από αυτό, η λεγόμενη Autostadt (πόλη των αυτοκινήτων) αποτελεί πόλο έλξης – ένα θεματικό πάρκο αυτοκινήτων έκτασης 280 στρεμμάτων, που προσφέρει ματιές στον «κόσμο της κινητικότητας», όπου περισσότεροι από τρία εκατομμύρια οδηγοί έχουν παραλάβει μέχρι στιγμής τα κλειδιά των νέων αυτοκινήτων VW.

Όμως όλο και λιγότεροι τουρίστες έρχονται να επισκεφθούν το Βόλφσμπουργκ, σημειώνει ένας οδηγός ταξί στην DW, τονίζοντας ότι πριν από αρκετά χρόνια οι εταιρείες ταξί «με δυσκολία μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στη ζήτηση από τουρίστες και επαγγελματίες ταξιδιώτες».

Μήπως αυτό είναι ένα δυσοίωνο σημάδι ότι οι ημέρες του Βόλφσμπουργκ ως πρωτεύουσας παραγωγής αυτοκινήτων της Ευρώπης είναι μετρημένες; Είναι δυνατόν η Volkswagen, ο κορυφαίος κατασκευαστής αυτοκινήτων με βάση τις πωλήσεις ακόμη, να μην είναι σε θέση να κερδίσει αρκετούς πελάτες για τα ηλεκτρικά της οχήματα, που υποτίθεται ότι είναι το μέλλον της αυτοκίνησης;

Ο οδηγός ταξί αισθάνεται ότι στο Βόλφσμπουργκ οι μέρες ακμής έχουν τελειώσει. «Αυτές οι εποχές έχουν περάσει προ πολλού», λέει, προσθέτοντας ότι πιστεύει πως η κατάσταση θα μπορούσε να «χειροτερέψει ακόμα περισσότερο».

Πηγη: Deutsche Welle / Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός