Γιατί η Γερμανία και οι Σκανδιναβικές χώρες προετοιμάζουν τους πολίτες για ενδεχόμενο πόλεμο

Η Γερμανία αναπτύσσει μια εφαρμογή για να βοηθήσει τους πολίτες να εντοπίσουν το πλησιέστερο καταφύγιο σε περίπτωση επίθεσης. Η Σουηδία διανέμει ένα φυλλάδιο 32 σελίδων με τίτλο “Αν έρθει Κρίση ή Πόλεμος”. Ήδη μισό εκατομμύριο Φινλανδοί έχουν κατεβάσει έναν οδηγό ετοιμότητας για έκτακτες καταστάσεις.

Αν και για πολλούς η προοπτική μιας ευρύτερης σύρραξης στην Ευρώπη φαίνεται απομακρυσμένη, ορισμένες χώρες, τουλάχιστον, το παίρνουν στα σοβαρά – και, όπως το θέτει ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Μπόρις Πίστοριους, προχωρούν σε βήματα για να καταστήσουν τους πληθυσμούς “kriegsfähig”: ικανούς για πόλεμο.

Η πλήρης στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αυξήσει δραματικά τις εντάσεις ασφαλείας στην περιοχή της Βαλτικής, αναγκάζοντας τη Φινλανδία και τη Σουηδία να εγκαταλείψουν δεκαετίες πολιτικής μη ευθυγράμμισης και να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η στρατιωτική ικανότητα δεν είναι το μόνο στοιχείο: οι πολίτες πρέπει επίσης να είναι προετοιμασμένοι σε γενικό πλαίσιο.

«Ζούμε σε αβέβαιους καιρούς. Στην περιοχή μας διεξάγονται ένοπλες συγκρούσεις. Η τρομοκρατία, οι κυβερνοεπιθέσεις και οι εκστρατείες παραπληροφόρησης χρησιμοποιούνται για να μας υπονομεύσουν και να μας επηρεάσουν», αναφέρει η προειδοποίηση στο φυλλάδιο της Σουηδίας.

Διαθέσιμο και στα Αγγλικά, το φυλλάδιο προσθέτει ότι η συλλογική ανθεκτικότητα είναι απαραίτητη και ότι αν η Σουηδία δεχθεί επίθεση, «ο καθένας πρέπει να κάνει το καθήκον του για να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία της Σουηδίας – και τη δημοκρατία μας… είστε μέρος της συνολικής ετοιμότητας της Σουηδίας για έκτακτες καταστάσεις».

Οι Σουηδοί είναι εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους φυλλάδια ενημέρωσης από καιρό: το πρώτο είχε εκδοθεί κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Το τελευταίο φυλλάδιο παρέχει συμβουλές για, μεταξύ άλλων, συστήματα προειδοποίησης, καταφύγια αεροπορικών επιθέσεων, ψηφιακή ασφάλεια και πώς να χρησιμοποιήσετε την τουαλέτα αν δεν υπάρχει νερό.

Επίσης, συνιστά να κρατάτε ένα καλό απόθεμα νερού στο σπίτι (και να το ελέγχετε ετησίως για να δείτε αν είναι ακόμα ασφαλές), να έχετε αρκετές κουβέρτες, ζεστά ρούχα και εναλλακτική θέρμανση, να προμηθευτείτε ένα ραδιόφωνο με μπαταρία και να αποθηκεύετε αρκετό τροφίμων πλούσιων σε ενέργεια και εύκολα στο να προετοιμαστούν.

Η αντίδραση των Σουηδών κατοίκων έχει υπάρξει ανάμεικτη. Ο Johnny Chamoun, 36 ετών, κομμωτής στη Σόλνα, κοντά στη Στοκχόλμη, είπε ότι είναι «καλό να είσαι προετοιμασμένος». Ωστόσο, ανέφερε ότι, παρόλο που το φυλλάδιο ήταν καλή ιδέα, δεν είχε προκαλέσει ιδιαίτερη συζήτηση.

«Στο κομμωτήριο δεν άκουσα πολλούς να το συζητούν. Μόνο ένας είπε ότι το πήρε», είπε. «Δεν ανησυχούν ή κάτι τέτοιο». Από την άλλη, η Muna Ayan, εργαζόμενη στον τομέα της υγείας στη Στοκχόλμη, ανησυχούσε για το πόσο αδιάφοροι φαίνονται πολλοί Σουηδοί.

Έχοντας βιώσει την σύγκρουση από πρώτο χέρι στη Σομαλία, η Ayan δήλωσε πως ήταν τρομοκρατημένη. «Φοβάμαι γιατί ξέρω τι σημαίνει πόλεμος – έχω επιβιώσει από πόλεμο», είπε, προσθέτοντας ότι έχει προμηθευτεί νερό, φακούς με μπαταρίες, κεριά και βαζελίνη.

Προσπαθούσε επίσης να καταλάβει πώς να το εξηγήσει στα πέντε της παιδιά χωρίς να τα τρομάξει. Για ανθρώπους από τη Σομαλία, τη Συρία ή το Ιράκ, η κουβέντα για συγκρούσεις στη Σουηδία ήταν τραυματική, είπε.

«Εμείς που έχουμε περάσει από τον πόλεμο, δεν είμαστε καλά. Είμαστε πολύ ανήσυχοι, γιατί αν γίνει πόλεμος, ξέρουμε τι θα συμβεί. Στον πόλεμο έχουμε χάσει συγγενείς, κάποια παιδιά θα εξαφανιστούν».

Η Fatuma Mohamed, υπεύθυνη επικοινωνίας στον τομέα της υγείας στη Στοκχόλμη, δήλωσε ότι πολλές οικογένειες σε φτωχότερες περιοχές δεν έχουν ούτε τα απαραίτητα για την καθημερινή ζωή, πόσο μάλλον για να αποθηκεύσουν τρόφιμα, ενώ άλλοι προσπαθούν να μάθουν πού βρίσκονται τα τοπικά καταφύγια τους.

Είπε ότι θα ήθελε να δει περισσότερη ενημέρωση που να παρέχεται προσωπικά στους ανθρώπους, αντί να περιορίζεται σε ένα φυλλάδιο.

Η διεύθυνση πολιτικής προστασίας της Νορβηγίας, DSB, έχει διανείμει ένα παρόμοιο φυλλάδιο στα 2,6 εκατομμύρια νοικοκυριά της χώρας. «Ζούμε σε έναν ολοένα και πιο ταραχώδη κόσμο», αναφέρεται στο φυλλάδιο, που επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή, τις ψηφιακές απειλές και, «στη χειρότερη περίπτωση, πράξεις πολέμου».

Το νορβηγικό φυλλάδιο συνιστά στους πολίτες, για παράδειγμα, να έχουν τουλάχιστον μια εβδομάδα αποθέματα από τρόφιμα που δεν χαλάνε, όπως «κρίσιμπρεντ, κονσερβοποιημένα όσπρια και φασόλια, κονσερβοποιημένα αλείμματα για σάντουιτς, ενεργειακές μπάρες, αποξηραμένα φρούτα, σοκολάτα, μέλι, μπισκότα και ξηρούς καρπούς».

Η Νορβηγία συνιστά επίσης στους κατοίκους να προμηθευτούν απαραίτητα φάρμακα – περιλαμβανομένων των ταμπλετών ιωδίου σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος – και, όπως η Σουηδία, προτείνει στους ανθρώπους να έχουν αρκετές τραπεζικές κάρτες και να κρατούν διαθέσιμο απόθεμα μετρητών στο σπίτι.

Στη Φινλανδία, ένας εκτενής διαδικτυακός οδηγός με τίτλο Preparing for incidents and crises προσφέρει στους κατοίκους πληροφορίες και συμβουλές για οτιδήποτε, από διακοπές νερού μέχρι πυρκαγιές, την κατάρρευση του διαδικτύου ή «μακροπρόθεσμες κρίσεις… όπως στρατιωτική σύγκρουση».

Πιο πρακτικά, σε μια ξεχωριστή ιστοσελίδα, το 72tuntia.fi, η Φινλανδία – η οποία μοιράζεται 830 μίλια (1.340 χιλιόμετρα) συνόρων με τη Ρωσία – ρωτά τους πολίτες της ευθέως: «Θα επιζούσατε 72 ώρες;» σε διάφορες καταστάσεις κρίσης, προσκαλώντας τους να δοκιμάσουν τόσο τις δεξιότητές τους όσο και τα αποθέματά τους σε μια σειρά από τεστ.

Η ιστοσελίδα προσφέρει συμβουλές για την ενίσχυση της ψυχολογικής ανθεκτικότητας «για να αυξήσετε την ικανότητά σας να αντεπεξέλθετε σε δύσκολες συνθήκες», τη βελτίωση της προσωπικής ασφάλειας στο διαδίκτυο και το καταφύγιο στο εσωτερικό («Σφραγίστε τις πόρτες και τα παράθυρα. Ανοίξτε το ραδιόφωνο. Περιμένετε ήρεμα για οδηγίες»).

Η Suvi Aksela της εθνικής ένωσης γυναικών για την ετοιμότητα σε έκτακτες καταστάσεις (Nasta), η οποία είναι μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του 72ώρου, δήλωσε ότι είχε εξεταστεί το ενδεχόμενο να αυξηθεί η σύσταση της Φινλανδίας για αποθέματα τροφίμων σε μία πλήρη εβδομάδα, όπως έκαναν η Σουηδία και η Νορβηγία.

Ωστόσο, τελικά, η επιτροπή αποφάσισε να μην το πράξει, καθώς το μήνυμα των 72 ωρών ήταν ήδη καλά εδραιωμένο στη Φινλανδία, είπε. «Τα 72 ώρες έχουν γίνει μάρκα εδώ στη Φινλανδία, οπότε δεν θέλαμε να το σπάσουμε αυτό. Αλλά αυτό είναι απλώς το ελάχιστο».

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε αποτελέσει «ξυπνητήρι» ακόμα και σε μια χώρα που ήταν ήδη προετοιμασμένη, δήλωσε η Suvi Aksela: οι γυναίκες είχαν εγγραφεί σε μαθήματα ετοιμότητας, τα ραδιόφωνα με μπαταρία είχαν εξαφανιστεί από τα ράφια, και ερωτήσεις όπως «πόσο νερό έχεις στο σπίτι;» ή «έχεις μαγειρική εστία κατασκήνωσης;» είχαν γίνει «πιο κοινές».

Η Γερμανία, εν τω μεταξύ, επικεντρώνεται στην αύξηση του αριθμού των καταφυγίων και των προστατευτικών καταφυγίων της, μετά από μια επίσημη εκτίμηση που αναφέρει ότι η χώρα των 84 εκατομμυρίων κατοίκων διαθέτει λιγότερα από 600 δημόσια καταφύγια, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν συνολικά μόλις 480.000 άτομα.

Πολλά καταφύγια της εποχής του ψυχρού πολέμου έχουν αποσυρθεί, καθώς υπήρχε η πεποίθηση ότι δεν θα χρειάζονταν πλέον, αλλά το Βερολίνο έχει πλέον ξεκινήσει ένα εθνικό σχέδιο για καταφύγια υπό την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Προστασία του Πληθυσμού, το οποίο περιλαμβάνει και μια εφαρμογή γεωεντοπισμού για κινητά τηλέφωνα.

Οι ειδικοί προβλέπουν ότι μια επίθεση από τη Ρωσία μπορεί να είναι ενδεχόμενη μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, και η αναζήτηση έχει ξεκινήσει για οποιοδήποτε κτίριο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αν συνέβαινε ένα τέτοιο γεγονός, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών του μετρό και των υπογείων δημόσιων γραφείων, σχολείων και δημαρχείων.

Οι γερμανικά νοικοκυριά έχουν προτροπή να προσαρμόσουν τα δικά τους υπόγεια, γκαράζ ή αποθήκες, ή να ανασκάψουν παλιά καταφύγια, ενώ οι κατασκευαστές σπιτιών θα υποχρεούνται νομικά να συμπεριλαμβάνουν ασφαλή καταφύγια στα νέα σπίτια – όπως έχει ήδη κάνει η Πολωνία.

Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine δημοσίευσε αυτόν τον μήνα λεπτομέρειες ενός εγγράφου 1.000 σελίδων του στρατού που απευθύνεται σε γερμανικές επιχειρήσεις – συμβουλεύοντας τους, για παράδειγμα, να εκπαιδεύσουν επιπλέον οδηγούς φορτηγών – αλλά περιλαμβάνει και συστάσεις για την πολιτική ετοιμότητα των ατόμων.

Πηγή: theguardian.com