Η νέα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελευθερία του Τύπου

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να κάνει πολλά για την «αυτοκρατορία» του Βίκτορ Ορμπάν στην Ουγγαρία, να αποτρέψει τα σχέδια κατάργησης του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Σλοβακίας ή να σταματήσει του Ιταλούς  πολιτικούς από το να εκφοβίζουν τους δημοσιογράφους με αγωγές.

Αλλά είναι μόνο θέμα μηνών πριν οι ρυθμιστικές αρχές μπορέσουν να ασκήσουν νέες εξουσίες ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, δήλωσε η αντιπρόεδρός της Věra Jourová, πριν από την ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα.

Κάθε χρόνο, το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αξιολογεί σε τι βαθμό τηρούνται οι κανόνες, σε βασικούς τομείς του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των Μέσων Ενημέρωσης και εκδίδει συγκεκριμένες συστάσεις.

Οι φετινές ενδείξεις

Η φετινή έκθεση επικρίνει της μηδαμινή πρόοδο που έχει παρουσιάσει η Ουγγαρία, συγκριτικά με τον περασμένο χρόνο, ενώ προτρέπει την Ιταλία να επαναλάβει τις μεταρρυθμίσεις για την καλύτερη πιθανή προστασία των δημοσιογραφικών πηγών και τη διασφάλιση χρηματοδότησης των δημόσιων μέσων ενημέρωσης. Παρακινεί τη Γαλλία να εντείνει τις προσπάθειες για μεγαλύτερη διαφάνεια στην ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης, ενώ ζητά από τη Σλοβακία να αποκαταστήσει και να διασφαλίσει περαιτέρω, την ανεξαρτησία του ραδιοτηλεοπτικού φορέα της.

Η επικείμενη νομοθεσία

Ο νόμος της ΕΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ο οποίος θα τεθεί σε πλήρη ισχύ και εφαρμογή τον Αύγουστο του 2025, έχει ως στόχο να διατηρεί τις αίθουσες σύνταξης  ασφαλείς από πολιτικές παρεμβάσεις, να προστατεύσει τους δημοσιογράφους από κατασκοπευτικό λογισμικό και να αντιμετωπίσει τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης. Αποτελεί το νομικό “όπλο” που χρειαζόταν η ρυθμιστική αρχή, προκειμένου να ελέγξει τις κυβερνήσεις που υπονομεύουν τα μέσα ενημέρωσης, σε περιπτώσεις αποδεδειγμένων παραβάσεων.

“Είναι κρίμα που δεν μπορεί να εφαρμοστεί ο νόμος ακόμη“, ανέφερε η αντιπρόεδρος της ΕΕ.

Παρά τα σοβαρά ζητήματα σε ορισμένες χώρες, ανέφερε πως ο ρόλος της Επιτροπής για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, περιορίζεται προς το παρόν, στη διπλωματική πίεση, στις πρωτεύουσες της ΕΕ.

«Με ρωτούν αρκετά συχνά το λόγο που δεν αντιδρούμε επί παραβάσει, εναντίον χωρών όπως τη Σλοβακία ή την Ιταλία», δήλωσε. «Δεν μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη ο νόμος, διότι θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία το επόμενο καλοκαίρι», συνέχισε.

Η δημοσίευση της έκθεσης για το κράτος δικαίου καθυστέρησε, καθώς η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζήτησε την υποστήριξη της Ρώμης για την επανεκλογή της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Jourová το απέρριψε, λέγοντας :” Θέλαμε απλώς να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί όσον αφορά το εν λόγω ζήτημα”.

Εν αναμονή εφαρμογής του νόμου

Οι Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις που περιορίζουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης , έχουν “δανειστεί” χρόνο και το γνωρίζουν καλά. Η Ουγγαρία υπέβαλε νομική προσφυγή, αρχές Ιουλίου, κατά του νέου εγχειριδίου κανόνων, ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Jourová δήλωσε πως ” περίμενε αυτή τη συμπτωματική αντίδραση, μιας και η Ουγγαρία ήταν η χώρα που πυροδότησε την ανάγκη για τη  “γέννηση” του νόμου. Πρόσθεσε ότι η καταγγελία δεν θα καθυστερήσει την έναρξη ισχύος του κανονισμού, αλλά ούτε υπάρχει πιθανότητα να αναθεωρηθεί.

Παρά το γεγονός πως ακόμη η ΕΕ δεν έχει κάποιον εν ενεργεία εφαρμόσιμο κανονισμό κατά της διάβρωσης των ΜΜΕ, δεν θα παραμείνει άπραγη.

” Επειδή ακριβώς δεν έχουμε ακόμη τη νομική εξουσία να διευθετήσουμε ορισμένα ζητήματα, καθίσταται απαραίτητη η κατοχή και δημοσίευση της έκθεσης περί κράτους δικαίου”, δήλωσε η αξιωματούχος της Επιτροπής σε δημοσιογράφους, πριν τη δημοσιοποίηση της έκθεσης. “Στην πραγματικότητα, γνωστοποιεί στα κράτη-μέλη το λάθος που κάνουν, κι ας μην μπορούμε ακόμη να ορίσουμε νομικές επιπτώσεις”.

Η έκθεση για το κράτος δικαίου ” αποτελεί πρόσφορο έδαφος για διάλογο“, δήλωσε η Jourová, ενώ εξήγησε πως βοηθά στην διεξαγωγή τεκμηριωμένων συζητήσεων με ηγέτες χωρών, όπως αυτόν της Σλοβακίας, Ρομπέρτο Φίτσο. “Εάν ο διάλογος δεν αποβεί αποτελεσματικός, θα πρέπει να λάβουμε δράση”, τόνισε. Εξήγησε πως η σλοβακική κυβέρνηση θα χρειαστεί να αναθεωρήσει το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιό της για την αναμόρφωση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα , διαφορετικά θα βρεθεί στο στόχαστρο των ελέγχων και επιπτώσεων, οργάνων της ΕΕ.

“ Εάν υπάρξει παρεμφερής νόμος με αυτόν της Ουγγαρίας, θα κριθεί απαραίτητη η άμεση παρέμβασή μας “,  κατακλείδωσε.

ΠΗΓΗ :Commission: Our hands are tied on press freedom, but not for long – POLITICO