Ιαπωνία: Πώς κατάφερε να περιορίσει την πανδημία

Ήταν τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν το κρουαζιερόπλοιο Diamond Princess κατέφτανε στην Ιαπωνία, με πολλούς επιβαίνοντες θετικούς στον COVID-19, από τους οποίους κάποιοι κατέληξαν. Γυρνώντας τώρα τον χρόνο πίσω, διαπιστώνουμε ότι η πρώιμη έκθεση στον ιό δίδαξε κάποια μαθήματα στις αρμόδιες Αρχές της χώρας. Έτσι η επιδημία στην Ιαπωνία εξελίχθηκε πιο ήπια σε σχέση με άλλες ισχυρές οικονομίες του κόσμου, παρά την πρόσφατη αύξηση των λοιμώξεων. Συνολικά 2.487 άνθρωποι έχουν πεθάνει από τον κοροναϊό στην Ιαπωνία, λίγο περισσότερο από τους μισούς από ότι στην Κίνα και λιγότερους από ό, τι σε μια μόνο μέρα στις ΗΠΑ, όπως δείχνουν τα πρόσφατα στοιχεία. Η Ιαπωνία υπέστη μόλις 18 θανάτους ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού, ποσοστό υψηλότερο από ό,τι στην Κίνα, αλλά μακράν το χαμηλότερο ανάμεσα στους G7 (Η Γερμανία έρχεται δεύτερη, με 239.) Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Ιαπωνία το πέτυχε αυτό χωρίς αυστηρούς περιορισμούς ή μαζικά τεστ – τα κύρια όπλα στη μάχη εναντίον του COVID-19.

«Από την αρχή δεν στοχεύσαμε στον περιορισμό», λέει ο Oshitani Hitoshi, λοιμωξιολόγος – μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύει την κυβέρνηση. Αυτό θα απαιτούσε τον εντοπισμό όλων των πιθανών κρουσμάτων, κάτι το οποίο δεν είναι εφικτό σε μια χώρα του μεγέθους της Ιαπωνίας, όταν η πλειονότητα των λοιμώξεων προκαλούν ήπια ή καθόλου συμπτώματα, υποστηρίζει ο κ. Oshitani: «Ακόμα κι αν εξετάζονταν όλοι κάθε εβδομάδα, πάλι θα χάναμε κάποιες περιπτώσεις», σημειώνει. Η Ιαπωνία πραγματοποιεί τα λιγότερα τεστ ανάμεσα στις χώρες του G7: κατά μέσο όρο 270 την ημέρα για κάθε εκατομμύριο ανθρώπους, σε σύγκριση με 4.000 περίπου στις ΗΠΑ και τη Βρετανία.

Αντ ‘αυτού, η κυβέρνηση προσπάθησε να εφαρμόσει τα μαθήματα που πήρε από την περίπτωση του Diamond Princess. Εφόσον υπάλληλοι και νοσοκόμες μολύνθηκαν στο πλοίο, παρά το ότι ακολουθούσαν τα πρωτόκολλα για ιούς που εξαπλώνονται μέσω σταγονιδίων, η ομάδα του κ. Oshitani κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ιός εξαπλώθηκε μέσω του αέρα. Ήδη από τον Μάρτιο, οι Ιάπωνες αξιωματούχοι άρχισαν να προειδοποιούν τους πολίτες να αποφεύγουν : κλειστούς χώρους, πολυσύχναστα μέρη και στενές επαφές. Η σύσταση αυτή διαδόθηκε μέσω των παραδοσιακών ΜΜΕ αλλά και των social media. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν την άνοιξη έδειξαν ότι η μεγάλη πλειοψηφία ακολουθεί αυτές τις συστάσεις.

H περίπτωση του Diamond Princess οδήγησε ακόμη τις Αρχές στο να εστιάσουν από νωρίς στις συγκεντρώσεις ατόμων, δημιουργώντας μια ειδική ομάδα απομάκρυνσής τους, ήδη από τον Μάρτιο.

Αυτές οι γνώσεις επέτρεψαν στις Αρχές να διαχωρίζουν με μεγάλη λεπτομέρεια τους κινδύνους της εξάπλωσης , επιλέγοντας στοχοθετημένους περιορισμούς αντί να ταλαντεύονται μεταξύ των άκρων, δηλαδή των αυστηρών lockdown και της απόλυτης ελευθερίας για όλους. Ο Nishimura Yasutoshi, ο υπουργός που επιβλέπει την απόκριση της κυβέρνησης στο COVID-19, μεταφέρει μια συσκευή που παρακολουθεί το διοξείδιο του άνθρακα για τη μέτρηση της ποιότητας του αέρα κατά τη διάρκεια των meetings του. Οι Ιάπωνες έφτιαξαν το Fugaku, τον πιο γρήγορο υπερ-υπολογιστή στον κόσμο, για την έρευνα αντιμετώπισης του κορονοϊού, καθώς μπορούν να μοντελοποιούν διάφορες καταστάσεις σχετικά με την μετάδοσή του.

Οι πολυσύχναστοι σταθμοί του μετρό ενέχουν μικρό κίνδυνο, εάν τα παράθυρα είναι ανοιχτά και οι επιβάτες φορούν μάσκες, επιμένει ο κ. Nishimura. Το να κάθεται κάποιος διαγώνια, αντί να βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το άλλο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μόλυνσης κατά 75%. Οι κινηματογράφοι είναι ασφαλείς, «ακόμα κι αν οι θεατές τρώνε ποπ κορν και χοτ-ντογκ», λέει ο ίδιος. Ενώ οι περισσότεροι κινηματογράφοι στη Δύση είναι κλειστοί, το “Demon Slayer”, ένα νέο animeflick, έχει παιχτεί παντού στην Ιαπωνία, καθιστώντας το δεύτερο φιλμ με τα υψηλότερα κέρδη στη χώρα. Εκτός από τις παραπάνω συστάσεις, η ιαπωνική κυβέρνηση προειδοποιεί για πέντε πιο συγκεκριμένους κινδύνους: φιλικά τραπέζια με πολύ φαγητό και ποτό σε ομάδες άνω των τεσσάρων, συζητήσεις χωρίς μάσκες σε κοντινή απόσταση, το να ζουν πολλά άτομα μαζί σε κοιτώνες και άλλους μικρούς κοινόχρηστους χώρους και η χρήση αποδυτηρίων ή δωματίων προσωπικού.

Φυσικά, αυτές οι προειδοποιήσεις θα ήταν άχρηστες αν ο κόσμος τις αγνοούσε. Ωστόσο, οι Ιάπωνες έλαβαν υπόψη τις συμβουλές της κυβέρνησης να παραμείνουν σε καραντίνα εάν εμφανίσουν συμπτώματα του κορονοϊού, παρόλο που αυτές οι προειδοποιήσεις δεν είχαν την ισχύ νόμου. «Μερικές φορές μας επικρίνετε για το ότι είμαστε μια υπερβολικά ομοιογενής κοινωνία, αλλά νομίζω ότι έπαιξε θετικό ρόλο αυτή τη φορά», παρατηρεί ο κ. Nishimura. Την ώρα που οι Αμερικανοί θεωρούσαν τη μάσκα ως επίθεση στην προσωπική τους ελευθερία, οι Ιάπωνες έκαναν ουρές έξω από τα καταστήματα Uniqlo για να αγοράσουν τις νέες μάσκες που είχαν μόλις κυκλοφορήσει. Κατά τις πρώτες δέκα εβδομάδες της εποχής της γρίπης αυτό το φθινόπωρο, η Ιαπωνία παρουσίασε μόλις 148 κρούσματα κοινής γρίπης, ή λιγότερο από το 1% του πενταετούς μέσου όρου για την ίδια περίοδο (17.000).

Επιπλέον, παρόλο που ο πληθυσμός της Ιαπωνίας είναι δυσανάλογα ηλικιωμένος και επομένως δυνητικά πιο ευάλωτος στον COVID-19, παραμένει υγιής. Μόνο το 4,2% των Ιαπώνων ενηλίκων είναι παχύσαρκοι, κάτι που ως γνωστό επιβαρύνει την ασθένεια. Η Ιαπωνία διαθέτει επίσης ένα καλό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, με καθολική κάλυψη και πολλά καλά εξοπλισμένα νοσοκομεία. Είχε ήδη εκπαιδευμένους ανιχνευτές επαφών, ως μέρος ενός καθιερωμένου συστήματος δημόσιας υγείας που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1930.

Αυτά τα πλεονεκτήματα έχουν βέβαια και τα όριά τους. Ο ιός εξαπλώθηκε ραγδαία τις τελευταίες εβδομάδες, φτάνοντας σε επίπεδα ρεκόρ τόσο σε σχέση με τα καθημερινά κρούσματα όσο και τους ημερήσιους θανάτους. Η κυβέρνηση έπρεπε να αποστείλει ιατρικό προσωπικό από τις Ιαπωνικές Δυνάμεις Αυτοάμυνας για να ενισχύσει τα νοσοκομεία στα σημεία που επλήγησαν περισσότερο. Παράλληλα συνεχίζει το σχέδιο που επιδοτεί τον εγχώριο τουρισμό και τα γεύματα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει την οικονομία. Παρόλο που αυτό φαίνεται να συνέβαλε στην πρόσφατη εξάπλωση του COVID-19, η κυβέρνηση δεν το απέσυρε, απλά το έχει περιορίσει. Αλλά στην Ιαπωνία, τουλάχιστον, η πρόσφατη αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων ξεκίνησε από μια σημαντικά χαμηλότερη βάση.

Πηγή: Economist