Κλιματιστικά και Ευρωπαίοι: Ποιοι τα… αγαπούν και ποιοι αντιστέκονται

Μέχρι σήμερα ο κλιματισμός δεν ήταν ενταγμένος στην κουλτούρα των Ευρωπαίων. Τα απανωτά κύματα καύσωνα όμως, φαίνεται να οδηγούν σε αναθεώρηση κάποιων μέχρι σήμερα σταθερών θέσεων.

Για να αντιμετωπίσουν τη ζέστη, οι Ιταλοί και Ισπανοί συνήθως κλείνουν τα μαγαζιά για αρκετές ώρες μετά το μεσημεριανό γεύμα, για ένα riposo ή σιέστα.

Επίσης βοηθάνε πολύ οι διακοπές που φεύγουν τον Αύγουστο, όταν πολλές επιχειρήσεις κλείνουν εντελώς ώστε οι οικογένειες να μπορούν να απολαύσουν ανέμελες ώρες σε μια παραλία ή σε βουνό.

Τα 40αρια όμως του Ιουλίου ίσως καθιστούν αυτές τις λύσεις, ημίμετρα.

Σε εκτενές ρεπορτάζ του Associated Press αναδεικνύεται ότι οι Ευρωπαίοι βάζουν για τα καλά στη ζωή τους τα κλιματιστικά, τα οποία αυξήθηκαν από 10% το 2000 σε 19% το 2022, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Βέβαια, αυτό εξακολουθεί να είναι πολύ λίγο συγκριτικά με τις ΗΠΑ που είναι στο 90%.

Τα συστήματα ψύξης παραμένουν σπάνια στις σκανδιναβικές χώρες, ακόμη και στη Γερμανία, όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να κυμανθούν πάνω από 30 βαθμούς για παρατεταμένες περιόδους.

Αλλά ακόμη και σε αυτά τα εύκρατα κλίματα, εάν οι θερμοκρασίες αυξηθούν πέρα από 1,5 βαθμούς Κελσίου έως 2 βαθμούς Κελσίου, τότε η κατάσταση αρχίζει και γίνεται ανυπόφορη, σύμφωνα με νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ που επικαλείται το Associated Press.

Σε αυτό το σενάριο, οι άνθρωποι που ζουν σε βόρεια κλίματα όπως η Βρετανία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ελβετία θα αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη σχετική αύξηση θερμοκρασίας περιμένοντας εξαιρετικά ζεστές ημέρες.

Ισπανοί και Ιταλοί παίρνουν κλιματιστικά

Στην Ιταλία, οι πωλήσεις κλιματιστικών μονάδων αυξήθηκαν από 865.000 μονάδες ετησίως το 2012 σε 1,92 εκατ. το 2022, κυρίως για επαγγελματική και όχι οικιακή χρήση.

Παρά τις ανησυχίες για το ενεργειακό κόστος, ο κλιματισμός κατακτά γρήγορα τα σπίτια στην Ισπανία, μια χώρα που παραδοσιακά λυγίζει προς τη χρήση ανεμιστήρων και εγκαθιστά περσίδες. Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari προβλέπει ότι τα μισά ισπανικά νοικοκυριά θα έχουν κλιματιστικό μέχρι το 2040, από μόλις 5% το 1990.

Βέβαια, η εγκατάσταση κλιματιστικού προκαλεί και προστριβές με γείτονες καθώς οι εξωτερικές μονάδες προκαλούν θόρυβο, δημιουργώντας πονοκέφαλο στους διαχειριστές ακινήτων της Ισπανίας. «Κάποιοι άνθρωποι δεν μπορούν να ανοίξουν ένα παράθυρο επειδή τους έρχεται καυτός αέρας», είπε ο Pablo Abascal, πρόεδρος του συμβουλίου των διαχειριστών ακινήτων της Ισπανίας. «Με την αύξηση των κλιματιστικών στα σπίτια, πολλά κτίρια σύντομα δεν θα έχουν πού να τοποθετήσουν τις συσκευές».

Ο κλιματισμός και η ψύξη βρέθηκε ότι είναι απαραίτητα για τους ηλικιωμένους σε υπερβολική ζέστη, μειώνοντας την πίεση στις καρδιαγγειακές λειτουργίες σε ένα κύμα καύσωνα 37 βαθμών Κελσίου, σύμφωνα με μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα στον Καναδά.

Στη Κύπρο, «ο φόβος που επικρατεί είναι ότι η αποχή από τη χρήση κλιματιστικών θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε θερμοπληξία» λέει ο Δήμος Αντωνίου, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας Κύπρου, μιας ομάδας για τα δικαιώματα των ηλικιωμένων.

Εκείνοι που αντιστέκονται – πρώτοι οι Γάλλοι

Βέβαια, πολλοί στην Ευρώπη αντιστέκονται στα κουτιά αυτά, λόγω κόστους, της ανησυχίας για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ακόμη και υπόνοιες για δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία από τα ρεύματα ψυχρού αέρα, συμπεριλαμβανομένων των κρυολογημάτων, του αυχενικού κτλ.

Η Γαλλία, με λίγο μεγαλύτερο πληθυσμό από την Ιταλία, δείχνει να αντιστέκεται πουλώντας μόνο 1 εκατ. κλιματιστικά τον χρόνο. Ο κλιματισμός ήταν σπάνιος στη Γαλλία μέχρι που ένα κύμα καύσωνα το 2003 σκότωσε χιλιάδες, κυρίως μεταξύ των ηλικιωμένων. Ωστόσο, τα περισσότερα σπίτια εκεί δεν είναι κλιματιζόμενα, όπως επίσης και πολλά εστιατόρια και επιχειρήσεις. Η αποστροφή για τα κλιματιστικά επιμένει, τόσο μεταξύ των Γάλλων συντηρητικών που το βλέπουν ως επιπόλαιη αμερικανική εισαγωγή όσο και των αριστερών Γάλλων που το θεωρούν περιβαλλοντικά ανεύθυνο.

Επίσης, σε χώρες όπως η Κύπρος και όχι μόνο, όπου τα κύματα καύσωνα των 40 βαθμών Κελσίου έχουν γίνει ο κανόνας, η συνεχής χρήση του κλιματιστικού δεν είναι μια προσιτή επιλογή για πολλούς ηλικιωμένους που ζουν με σταθερό εισόδημα. Βέβαια, πολλοί περιορίζουν τη χρήση στις πιο ζεστές ώρες της ημέρας, μερικές φορές περιορίζονται σε ένα μονόκλινο δωμάτιο. «Αναμφίβολα, αυτό το σενάριο επηρεάζει σημαντικά και την ψυχική τους ευεξία», δήλωσε κ. Αντωνίου.

Το κλιματιστικό δεν είναι η σωστή λύση

Σύμφωνα, πάντως, με την Nicole Miranda, η εκτίμησή των επιστημόνων που έκαναν την έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, η οποία θα σήμαινε υπέρβαση του διεθνούς στόχου για περιορισμό της μελλοντικής θέρμανσης σε 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, είναι συντηρητική.

«Δεν λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις των αστικών «νησιών»», είπε, όταν οι πόλεις δεν μπορούν να κρυώσουν τη νύχτα και οι επιφάνειες γίνονται καλοριφέρ. «Από επιστημονική άποψη, εάν όλοι τρέξουμε προς τη λύση, που είναι ο κλιματισμός, θα αντιμετωπίσουμε ένα διαφορετικό είδος προβλήματος, επειδή υπάρχει υψηλή κατανάλωση ενέργειας και υψηλές εκπομπές άνθρακα που σχετίζονται με τον κλιματισμό».

Οι πόλεις θα πρέπει να εξετάσουν λιγότερο εντατικές λύσεις, όπως η σκίαση κτιρίων και η ενσωμάτωση ψυκτικών σωμάτων νερού, είπε. Υποστήριξε επίσης μια τάση για ψύξη ατόμων, αντί για χώρους, χρησιμοποιώντας προσωπικές συσκευές όπως παγοκύστες σε μπουφάν ή υφάσματα υψηλής τεχνολογίας που διαχέουν τη θερμότητα του σώματος πιο αποτελεσματικά.

Οι Cécile de Munck και Aude Lemonsu, μετεωρολόγοι της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας της Γαλλίας, προειδοποίησαν αυτό το καλοκαίρι ότι εάν ο αριθμός των κλιματιστικών διπλασιαστεί στο Παρίσι μέχρι το 2030, η θερμοκρασία της πόλης θα αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου λόγω της θερμότητας που εκλύεται από το συστήματα αντλιών.