Μελόνι: Το κόστος της «φιλίας» του Ντόναλντ Τραμπ

Ήλπιζε ότι μια πιο στενή σχέση με τον Ντόναλντ Τραμπ θα εδραίωνε τη θέση της στην ευρωπαϊκή πολιτική. Ο λόγος για την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, που ήταν άλλωστε και η μοναδική ευρωπαία ηγέτης που παραβρέθηκε στην ορκωμοσία του Τραμπ τον Ιανουάριο ενώ στη συνέχεια συναντήθηκε με τον πρόεδρο στο Mar-a-Lago. Παράλληλα, είχε στενές σχέσεις με τον Ίλον Μασκ και δήλωσε ότι περίμενε επίσκεψη στον Λευκό Οίκο.

Όπως δημοσιεύεται στο Bloomberg, το σκεπτικό της είναι να χρησιμοποιήσει αυτό το ταξίδι, που δεν έχει ακόμα οριστεί, για να εξασφαλίσει τουλάχιστον μια μερική εξαίρεση από τους δασμούς των ΗΠΑ για τις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την προηγούμενη εβδομάδα όμως, οι πωλήσεις των ιταλικών εταιρειών κατασκευής αυτοκινήτων ύψους 3,3 δισ.δολαρίων στις ΗΠΑ, επηρεάστηκαν από τους δασμούς της τάξεως του 25% που εφαρμόζονται και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, ενώ οι νέοι δασμοί που πρόκειται να ανακοινωθούν θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο επιζήμιοι τόσο για την οικονομία της χώρας, όσο και για μια πρωθυπουργό που ξαφνικά αντιμετωπίζει πιέσεις.

Απώλειες για τη Μελόνι

Μετά από σχεδόν δυόμισι χρόνια στην εξουσία, ο κυβερνητικός συνασπισμός της Τζόρτζια Μελόνι έχει πληγεί εξαιτίας της δημόσιας αντιπαράθεσης.

Η πίεση της ΕΕ για συγκεκριμένες δεσμεύσεις σχετικά με τις αμυντικές δαπάνες και τη στήριξη στην Ουκρανία, έχει αναδείξει τα χρηματοοικονομικά όρια που περιορίζουν τους Ιταλούς ηγέτες εδώ και χρόνια. Μια αποδιάρθρωση της ευρωατλάντικής σχέσης σημαίνει πως αντί η Μελόνι να λειτουργήσει σαν γέφυρα(σε πιθανή ρήξη ΕΕ-ΗΠΑ), ίσως χρειαστεί τελικά να διαλέξει πλευρά.

Η προσκόλλησή της στη συγκεκριμένη πορεία, να λειτουργήσει δηλαδή συγκολλητικά, κινδυνεύει να προκαλέσει απώλεια επιρροής για την Ιταλίδα ηγέτιδα στη διεθνή σκηνή και ήδη ασκεί πιέσεις στην κυβέρνησή της.

Στο φόντο των δασμών

Η ανησυχία της πρωθυπουργού όμως για τον Τραμπ συνεχίζει να υπάρχει, παρά την πολιτική συνάφεια των δύο κυβερνήσεων. Αυτός είναι ο λόγος άλλωστε που σύμφωνα με αξιωματούχους, αποφύγει κάθε δημόσια κριτική προς τον Αμερικανό πρόεδρο ενώ οτιδήποτε λέει σχετικά με το εμπόριο ή την πίεση για ειρήνη στην Ουκρανία είναι προσεκτικά υπολογισμένο, ώστε να μην ενοχλήσει τον Λευκό Οίκο.

Παρά τις μετρημένες πολιτικές κινήσεις, η ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία, όπως η Stellantis NV και άλλοι, θα πληγούν από τους αμερικανικούς δασμούς που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα, ενώ ο κατασκευαστής της Ferrari NV δήλωσε ότι θα αυξήσει τις τιμές σε κάποια μοντέλα στις ΗΠΑ.

Παράλληλα, η κυβέρνηση Τραμπ ακύρωσε την άδεια που επιτρέπει στην ιταλική ενεργειακή εταιρεία Eni SpA να εισπράξει πληρωμές για το αέριο που εξάγει από τη Βενεζουέλα. Η εταιρεία είχε έσοδα περίπου 320 εκατ. ευρώ το 2023 από αυτή τη δραστηριότητα. Με την απόφαση αυτή, η κυβέρνηση Τραμπ περιορίζει τις δυνατότητες της Eni SpA να συνεχίσει τις οικονομικές της συναλλαγές με τη Βενεζουέλα.

Η διελκυστίνδα Μακρόν-Μελόνι

Στο παιχνίδι και ο Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας, που έχει κατορθώσει να διατηρήσει μια σχέση με τον Τραμπ και παρά τις πολλές τους διαφωνίες, φαίνεται να είναι ο Ευρωπαίος ηγέτης που έχει την εύνοια του προέδρου. Μιλάει τακτικά με τον Αμερικανό ηγέτη και μάλιστα τον ενημέρωσε για περισσότερο από μισή ώρα μετά από μια σύνοδο κορυφής της ΕΕ αυτόν τον μήνα.

Από την άλλη, η Ιταλίδα ηγέτιδα είχε τοποθετηθεί ως κεντρική παίκτρια τόσο στην ΕΕ όσο και στις σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Η διοργάνωση της συνόδου των G-7 το 2024, ανέδειξε την ικανότητά της να γεφυρώνει πολιτικές διαφορές σε μια περίοδο αυξανόμενης διάσπασης, καθώς δέχθηκε προσκλήσεις από ηγέτες όλων των πλευρών.

Εξασφάλισε μια κεντρική θέση για τον σύμμαχό της, Ραφαέλε Φίττο, ως αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όταν η ΕΕ όρισε τη νέα της εκτελεστική επιτροπή, παρά τη διατήρηση αποστάσεων από την πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η πολλά υποσχόμενη σχέση με τον Τραμπ

Η Μελόνι αξιοποίησε τις σχέσεις της με τον Μασκ για μεγαλύτερη πρόσβαση στην Ουάσιγκτον. Υπενθυμίζεται πως ο Μασκ είχε μιλήσει σε συγκέντρωση που διοργάνωσε το κόμμα της Μελόνι το 2023. Ωστόσο, η Ιταλία έχει αναστείλει τις συνομιλίες για μια συμφωνία 1,5 δισ.ευρώ για την ανάπτυξη του συστήματος Starlink για την κυβερνητική και στρατιωτική επικοινωνία, με τη Μελόνι να λέει στους συμμάχους της ότι η αλλαγή της γεωπολιτικής καταστάσεως σημαίνει ότι απαιτείται μια εναλλακτική λύση.

Η Μελόνι προσπάθησε να επικοινωνήσει μέσω διπλωματών για να ανοίξει μια άλλη γραμμή επικοινωνίας με τον Λευκό Οίκο, αλλά αυτό δεν έχει αποφέρει καρπούς μέχρι στιγμής, εν μέσω μιας γενικότερης αναταραχής στον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ διαχειρίζονται τους διεθνείς τους εταίρους.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση γέφυρας», δήλωσε η Μελόνι φέτος, στις 2 Μαρτίου πριν από τη συνάντησή της με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ. «Είναι πολύ σημαντικό να αποφύγουμε τον κίνδυνο να χωριστεί η Δύση», πρόσθεσε.

Πού βαδίζει η κυβέρνηση Μελόνι;

Η Ιταλία, εξακολουθεί να διατηρεί θέση στην Ευρώπη, με την κυβέρνησή της να θεωρείται από τις πιο σταθερές στην περιοχή. Τα ιταλικά ομόλογα διαπραγματεύονται με μικρές διαφορές σε σχέση με τα γερμανικά, γεγονός που δείχνει την εμπιστοσύνη των αγορών στην οικονομία της Ιταλίας.

Επιπλέον, η πίεση για αύξηση των ευρωπαϊκών δαπανών άμυνας μπορεί να ωφελήσει την ιταλική βιομηχανία, με την κρατική εταιρεία άμυνας Leonardo να βρίσκεται σε καλή θέση να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία.

Ωστόσο, η απομάκρυνση της Μελόνι από τις ΗΠΑ και η ψυχρότητα στις σχέσεις της με τον Λευκό Οίκο προκαλούν εσωτερικά προβλήματα στην Ιταλία. Η Μελόνι αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση και διαφωνίες στους κόλπους του κυβερνητικού συνασπισμού της, ειδικά από τους δύο αντιπροέδρους που ηγούνται των κύριων εταίρων του συνασπισμού.

Ο Ματέο Σαλβίνι, ηγέτης της εθνικιστικής Λέγκας, έχει προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την ψυχρότητα της Μελόνι προς τον Τραμπ και να αναπτύξει τις δικές του σχέσεις με τον Λευκό Οίκο. Ο Σαλβίνι, ο οποίος είναι γνωστός για την υποστήριξή του προς τη Ρωσία, ήλπιζε σε μια πρόσκληση στην Ουάσιγκτον κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών, Αντόνιο Τατζάνι, ο οποίος του καταλόγισε ότι υπερέβη τις αρμοδιότητές του ως υπουργός Μεταφορών.