Οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορούν να επιφέρουν στην Ευρώπη οι συνοριακοί έλεγχοι στη Γερμανία

Θεωρητικά η «ζώνη Σένγκεν» εγγυάται ανοιχτά σύνορα και ελεύθερες μετακινήσεις χωρίς ελέγχους διαβατηρίων. Στη Γερμανία ωστόσο οι πολιτικές εξελίξεις και οι τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων εβδομάδων φαίνεται ότι οδηγούν σε άλλες ατραπούς. «Εως ότου διασφαλίσουμε καλύτερη προστασία των συνόρων με βάση το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου πρέπει να προστατεύσουμε τα εθνικά μας σύνορα» δήλωσε τη Δευτέρα η Γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD).

Κατά την Φέζερ, η επιβολή ελέγχων θα συνέβαλε στη δραστική μείωση του αριθμού όσων αιτούνται άσυλο, αλλά και στην καταπολέμηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος.

Από την προσεχή Δευτέρα θα γίνεται έλεγχος στα ταξιδιωτικά έγγραφα όσων ταξιδεύουν στη Γερμανία με αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο από πέντε γειτονικές «χώρες Σένγκεν»: Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και Δανία. Παρεμφερείς έλεγχοι γίνονται ήδη στα σύνορα με Πολωνία, Τσεχία, Ελβετία και Αυστρία. Το υπουργείο Εσωτερικών εκτιμά ότι λόγω των ελέγχων αυτών έχουν ήδη εντοπιστεί 30.000 άτομα που δεν είχαν δικαίωμα εισόδου στη χώρα.

Συστηματικοί έλεγχοι για δύο χρόνια;

Ακόμη έγιναν γνωστές λεπτομέρειες ως προς τη συχνότητα και την ένταση των ελέγχων. Άδηλο παραμένει, κατά πόσο συνάδουν με τις διατάξεις της «Ζώνης Σένγκεν» και του ευρωπαϊκού δικαίου. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις οι έλεγχοι θα διαρκέσουν κατ’ αρχήν έξι μήνες και ενδέχεται να παραταθούν για περίοδο έως δύο ετών «εφόσον συντρέχει συγκεκριμένη απειλή κατά της εθνικής ασφάλειας».

Η Γερμανία βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης και μοιράζεται κοινά σύνορα με εννέα χώρες. Το ερώτημα είναι κατά πόσον οι συνοριακοί έλεγχοι θα επιφέρουν χρονοβόρες διαδικασίες, καθυστερώντας ή αποθαρρύνοντας όσους επιθυμούν να ταξιδέψουν στη Γερμανία, με ενδεχόμενες συνέπειες για τη γερμανική οικονομία. Συν τοις άλλοις, τα μέτρα επηρεάζουν 240.000 ανθρώπους που μετακινούνται καθημερινά στη Γερμανία για επαγγελματικούς λόγους για να επιστρέψουν στη χώρα τους μετά τη δουλειά.

Ήδη ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ χαρακτήρισε «απαράδεκτη» την επιβολή συνοριακών ελέγχων και δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα προχωρήσει σε επείγουσες διαβουλεύσεις με τις χώρες που επηρεάζονται αρνητικά. Στην Αυστρία η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να δεχθεί τους μετανάστες που δεν γίνονται δεκτοί στη Γερμανία. «Αυτός είναι ο νόμος, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο διαπραγμάτευσης» ξεκαθαρίζει ο Αυστριακός υπουργός Εσωτερικών Γκέρχαρντ Κάρνερ στην εφημερίδα Bild.

Ρεαλπολιτίκ αντί για κοινές λύσεις;

O Αλμπέρτο Χορστ Νάιντχαρντ, αναλυτής του European Policy Center στις Βρυξέλλες, επισημαίνει το ενδεχόμενο να προκληθεί το αδιαχώρητο στα σύνορα, από τη στιγμή που μία χώρα θα αποτρέπει την είσοδο μεταναστών, τους οποίους όμως δεν θα δέχονται ούτε οι γειτονικές χώρες. Αλλά ο πιο ουσιαστικός κίνδυνος είναι άλλος, επισημαίνει ο Αλμπέρτο Χορστ Νάιντχαρντ: «Η κίνηση αυτή μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και παρόμοιες πρακτικές από χώρες όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, όπου κυβερνώντα ή συγκυβερνώντα κόμματα ακολουθούν περιοριστική πολιτική στο μεταναστευτικό. Η αναζήτηση μεταρρυθμίσεων για μία κοινή μεταναστευτική πολιτική θα μπορούσε να δώσει τη θέση της στην Ρεαλπολιτίκ, τις βραχυπρόθεσμες πολιτικές επιλογές, την επικράτηση των εθνικών συμφερόντων».

Πολλοί επισημαίνουν ότι η στάση της Γερμανίας στο προσφυγικό έχει αλλάξει άρδην από την αποκαλούμενη «προσφυγική κρίση» του 2015. Την εποχή της Άνγκελα Μέρκελ η χώρα είχε υποδεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία. Σύμφωνα πάντως με τον Αλμπέρτο Χορστ Νάιντχαρντ, οι έλεγχοι που προαναγγέλλονται τώρα θεωρούνται «περισσότερο πολιτικό μήνυμα προς τους ψηφοφόρους, παρά ουσιαστική απάντηση για τους κινδύνους που επικαλείται η κυβέρνηση.

Πηγή: DW / Έλλα Τζόινερ