Όσα πρέπει να ξέρεις για τον Τζούλιαν Ασάνζ: Εθνικός ήρωας ή εθνική απειλή;

Η ελευθερία του Τύπου είναι κάτι που βλέπουμε διαρκώς ως έννοια σήμερα, όπου δε θα έλεγε κανείς ότι το πλαίσιο είναι ιδιαίτερα ελεύθερο, με τη λογοκρισία, τα συμφέροντα και την διαπλοκή, τους κινδύνους και τον παρεμβατισμό να είναι καθημερινά παρόντα σε συζητήσεις.

Η ετήσια έκθεση των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (RSF) κάθε χρόνο επιβεβαιώνει την σκοτεινή αλήθεια: ο Τύπος όσο πάει, φιμώνεται. Με τους πολέμους ανά τον κόσμο, τα απολυταρχικά και ημι-απολυταρχικά καθεστώτα, τις δολοφονίες των δημοσιογράφων που είναι σταθερά πολλές κάθε χρόνο, η “χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας” ολοένα και επιβεβαιώνεται.

Μια περίπτωση που έμελλε να απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη, ήταν και αυτή της φυλάκισης του Τζουλιάν Ασάνζ, ιδρυτή των Wikileaks.

Ποιος είναι ο Τζούλιαν Ασάνζ – Η φυλάκιση του

Σαν βόμβα έσκασε η είδηση ότι αφέθηκε ελεύθερος ο Τζούλιαν Ασάνζ το πρωί της 24ης Ιουνίου μετά από 5 χρόνια κράτησης. Ο Ασάνζ, γεννημένος το 1971 στο Τάουνσβιλ, στην αυστραλιανή πολιτεία Κουίνσλαντ έδειξε από νεαρή ηλικία ενδιαφέρον για τους υπολογιστές και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 θεωρούνταν ένας από τους πιο καταξιωμένους χάκερ της Αυστραλίας.

Το 2006 ίδρυσε το WikiLeaks, έναν οργανισμό που δημοσίευε απόρρητο υλικό από διαρροές. Ο Ασάνζ, μέλος του 9μελούς συμβουλίου του Wikileaks, σύντομα γίνεται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του οργανισμού στον Τύπο. Οι εφημερίδες τον περιγράφουν ως “διευθυντή” ή «ιδρυτή» του Wikileaks ενώ ο ίδιος δεν αποκαλεί έτσι τον εαυτό του, αλλά τελεί χρέη αρχισυνταξίας. Έχει δηλώσει ότι έχει την τελική απόφαση στη διαδικασία της εξέτασης των εγγράφων που υποβάλλονται στο site.  Όπως και όλοι οι άλλοι που εργάζονται για το site, είναι εθελοντής, άνευ πληρωμής.

Julian Assange is free. He left Belmarsh maximum security prison on the morning of 24 June, after having spent 1901 days there. He was granted bail by the High Court in London and was released at Stansted airport during the afternoon, where he boarded a…

— WikiLeaks (@wikileaks) June 24, 2024

Το 2010 έγινε παγκοσμίως γνωστός μετά τη δημοσίευση απόρρητων στοιχείων από την Τσέλσι Μάνινγκ, πρώην στρατιώτη του αμερικανικού στρατού.

Μεταξύ των αρχείων ήταν ένα βίντεο από την επίθεση με ελικόπτερο Απάτσι από τις αμερικανικές δυνάμεις στη Βαγδάτη το 2007, κατά την οποία σκοτώθηκαν 11 άτομα, μεταξύ των οποίων και δύο δημοσιογράφοι του Reuters. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ξεκίνησε ποινική έρευνα για το ζήτημα. Η Μάνινγκ καταδικάστηκε τελικά και φυλακίστηκε για τις διαρροές, αν και αργότερα η ποινή της μετατράπηκε.

Τον Νοέμβριο του 2010, το WikiLeaks δημοσίευσε πάνω από 250.000 διπλωματικά έγγραφα των ΗΠΑ – ορισμένα από τα οποία δημοσιεύθηκαν στον Guardian. Το 2016, έγινε και πάλι πρωτοσέλιδο μετά τη δημοσίευση μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος κατά την προεκλογική περίοδο των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.

Αμερικανοί εισαγγελείς δήλωσαν ότι τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είχαν κλαπεί από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και αποτελούσαν μέρος μιας επιχείρησης παρέμβασης στις εκλογές για λογαριασμό του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τζούλιαν Ασάνζ έχει ανακηρυχθεί από πολλούς σε όλο τον κόσμο ως ήρωας που έφερε στο φως τις αμερικανικές στρατιωτικές παραβάσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Παρόλα αυτά, η φήμη του έχει επίσης αμαυρωθεί από ισχυρισμούς περί βιασμού, τους οποίους αρνείται ενώ θεωρήθηκε και εθνική απειλή.

To 2010 εκδόθηκε το πρώτο ένταλμα σύλληψης για τον Τζούλιαν Ασάνζ, που αφορούσε δύο διαφορετικές κατηγορίες σεξουαλικής επίθεσης στη Σουηδία. Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε ότι μπορεί να εκδοθεί στη Σουηδία και έτσι ο Ασάνζ βρήκε καταφύγιο στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, όπου και του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο. Ο Ασάνζ, σύμφωνα με τα όσα λέγονταν εκείνη την εποχή, φοβόταν πως αν εκδοθεί στη Σουηδία θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή ώστε στη συνέχεια να εκδοθεί στις ΗΠΑ.

Εκεί έμεινε για σχεδόν επτά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι σχέσεις του με την κυβέρνηση του Ισημερινού γίνονταν όλο και πιο εχθρικές. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας το 2019 κατηγόρησε τον Τζούλιαν Ασάνζ για αγενή συμπεριφορά, η οποία περιστρεφόταν γύρω από το γεγονός ότι “έκανε βόλτα με σκέιτμπορντ και έπαιζε ποδόσφαιρο μέσα στην πρεσβεία”. Ακόμη, λέχθηκε ότι κακομεταχειρίζεται και απειλεί το προσωπικό της πρεσβείας.

Το 2017, οι σουηδικές αρχές απέσυραν τις κατηγορίες εναντίον του Τζούλιαν Ασάνζ, αλλά το ένταλμα σύλληψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο για παράλειψη εγγύησης παρέμενε. Το 2019 ο Ισημερινός απέσυρε το άσυλό του και επέτρεψε στην αστυνομία του Ηνωμένου Βασιλείου να εισέλθει στην πρεσβεία για να τον συλλάβει. Μετά την αναχώρησή του από την πρεσβεία, συνελήφθη για λογαριασμό των ΗΠΑ, οι οποίες είχαν ζητήσει την έκδοσή του.

Οι ΗΠΑ ήθελαν να αντιμετωπίσει 18 κατηγορίες, κατηγορώντας τον ότι ενθάρρυνε και βοήθησε την Μάνινγκ να κλέψει τα στρατιωτικά αρχεία. Αν κρινόταν ένοχος θα αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης έως και 175 ετών.

Η αποφυλάκιση του Ασάνζ

Τα τελευταία πέντε χρόνια, ο Ασάνζ βρισκόταν φυλακισμένος σε μια φυλακή υψηλής ασφαλείας στο νότιο Λονδίνο, όπου δεν του είχε επιτραπεί η αποφυλάκιση με εγγύηση με την αιτιολογία ότι θεωρείται ύποπτος φυγής. Όλο αυτό το διάστημα, η οικογένειά του και οι υποστηρικτές του λένε ότι η σωματική και ψυχική του υγεία έχει επιδεινωθεί.

Το 2021, δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι ο Ασάνζ μπορεί να εκδοθεί στις ΗΠΑ, αλλά νωρίτερα φέτος κέρδισε το δικαίωμα να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης αυτής.

Τον Φεβρουάριο, το αυστραλιανό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση που καλούσε τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου να επιτρέψουν στον Ασάνζ να επιστρέψει στη χώρα του.

Στη συνέχεια, τον Απρίλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι εξετάζει το αίτημα της Αυστραλίας να αποσύρει τη δίωξη κατά του Ασάνζ.

Αν και δεν έχει γίνει σαφές γιατί απελευθερώθηκε τώρα, η οικογένεια του Ασάνζ -συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του- δήλωσε την Τρίτη ότι το τέλος της δοκιμασίας του οφείλεται στην ήρεμη διπλωματία, ενώ ο πατέρας του ευχαρίστησε τον Αυστραλό πρωθυπουργό, Άντονι Αλμπανέζε.

Ποια είναι η συμφωνία για να βγει από τη φυλακή

Ο Τζούλιαν Ασάνζ έχει προγραμματιστεί να εμφανιστεί σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στις Βόρειες Μαριάνες, μια κοινοπολιτεία των ΗΠΑ στον δυτικό Ειρηνικό, όπου αναμένεται να δηλώσει την ενοχή του σε μία κατηγορία βάσει του νόμου περί κατασκοπείας για συνωμοσία με σκοπό την παράνομη απόκτηση και διάδοση διαβαθμισμένων πληροφοριών εθνικής άμυνας. Το αίτημα έκδοσης αναμένεται να απορριφθεί και έτσι δεν θα αντιμετωπίσει άλλες κατηγορίες.

Η ακροαματική διαδικασία διεξάγεται στις Βόρειες Μαριάνες Νήσους λόγω της αντίθεσης να ταξιδέψει στις ΗΠΑ και της εγγύτητας του δικαστηρίου με την Αυστραλία. Οι εισαγγελείς συμφώνησαν σε ποινή πέντε ετών, αλλά δήλωσαν ότι ο χρόνος που έχει ήδη εκτίσει σε βρετανική φυλακή θα προσμετρηθεί σε αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα θα μείνει ελεύθερος μετά την καταδίκη του.

Η ομολογία ενοχής πρέπει ακόμη να εγκριθεί από δικαστή, αλλά αν εγκριθεί, αναμένεται να επιστρέψει στην Αυστραλία μετά την καταδίκη.

*Με πληροφορίες από Guardian