Στη χώρα που η βία και ο εξευτελισμός των γυναικών μένει στο σκοτάδι με την ανοχή όλων

Η Asel Nogoibaeva κάθεται στο κρεβάτι του νοσοκομείου, με το ακρωτηριασμένο πρόσωπό της κρυμμένο πίσω από επιδέσμους, ώστε να φαίνονται μόνο τα μάτια της.

Με σιγανή φωνή, αφηγείται την ημέρα του περασμένου μήνα που ο πρώην σύζυγός της μετέτρεψε την μακροχρόνια κακοποίηση και τις απειλές σε άγρια επίθεση στο σπίτι που μοιραζόταν με τους γιους της στο Selektsionnoye, στο βόρειο Κιργιστάν.

«Με χτύπησε δύο φορές στο κεφάλι με τις γροθιές του και μετά άρχισε να με στραγγαλίζει», λέει. «Άκουσα τον μικρότερο γιο μου να ουρλιάζει και να κλαίει, μετά έχασα τις αισθήσεις μου. Ξύπνησα στο πάτωμα της κουζίνας. Όλα ήταν γεμάτα αίματα».

Η Nogoibaeva δεν μπορούσε να καταλάβει από πού ερχόταν το αίμα. Μόλις αργότερα ανακάλυψε ότι ο πρώην σύζυγός της είχε κόψει τη μύτη και τα αυτιά της.

Ο δράστης βρίσκεται τώρα στη φυλακή. Αλλά η Nogoibaeva λυπάται που αυτό δε συνέβη νωρίτερα, παρά το γεγονός ότι συστημικά την είχε απειλήσει, την είχε βιάσει, της είχε ασκήσει βία.

«Γιατί στο Κιργιστάν όλες οι υποθέσεις που αφορούν τη βία κατά των γυναικών θα πρέπει να επιλύονται μόνο αφού κάποιος υποφέρει, πεθάνει ή μείνει ανάπηρος για μια ζωή; Λειτουργεί το δικαστικό σύστημα;» αναρωτιέται.

Η περίπτωση της είναι μόνο μία από τις πολλές που σημειώνονται στο Κιργιστάν, με τους ακτιβιστές να σημειώνουν ότι η δημόσια αδιαφορία για τα περιστατικά βίας κατά γυναικών, επιδεινώνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα.

Η εκστρατεία Femicide in Kyrgyzstan έχει εντοπίσει τουλάχιστον 300 γυναικοκτονίες μεταξύ του 2008 – 2020 με τους δράστες να είναι σύζυγοι, φίλοι ή πρώην σύντροφοι των γυναικών που πέφτουν θύματα.

Στο 70% των περιπτώσεων οι δράστες προσπαθούν να ξεφορτωθούν το πτώμα για να σβήσουν τα ίχνη τους.

Κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2023, καταγράφηκαν επίσημα 8.512 περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών.

Μόλις το 2% έχει πάει στις δικαστικές αίθουσες.

Το 2022, μόνο 2.709 από τις 6.580 καταγεγραμμένες υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας ακολούθησαν τη δικαστική οδό.

Η προσοχή του κοινού στα παραπάνω περιστατικά μπορεί να βοηθήσει, αλλά το κάθε θέμα ξεχνιέται γρήγορα.

Οι αστυνομικοί που απολύθηκαν μετά από κακή διαχείριση υποθέσεων ενδοοικογενειακής κακοποίησης, όπου μια γυναίκα δολοφονήθηκε αργότερα, επανήλθαν στις δουλειές τους όταν η προσοχή από το θέμα είχε πλέον χαθεί.

Η Nogoibaeva έδωσε στις αρχές πολλές αφορμές για να δράσουν. Το 2017 είχε υποβάλει αίτηση διαζυγίου λέγοντας ότι ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός του συζύγου της τον οδήγησε στο να της απαγορεύσει να εργαστεί, όπως και στο να μην επιτρέψει στα παιδιά της να σπουδάσουν.

Εκείνος δε συναίνεσε και η Nogoibaeva μετακόμισε στην Ιταλία για να του ξεφύγει. Το 2022 επέστρεψε στο Κιργιστάν και με τις οικονομίες της, αγόρασε ένα σπίτι για να ζήσει με τα παιδιά της. Τότε ξεκίνησαν οι απειλές προς το πρόσωπό της.

«Στράφηκα στην τοπική αστυνομία και τους ενημέρωσα για τις απειλές, αλλά δεν έγινε καμία ενέργεια. Δυο μέρες μετά, με βίασε τη νύχτα στο δρόμο».

Η οικογένεια του συζύγου της, την παρακάλεσε να αποσύρει τις κατηγορίες και εκείνη συμφώνησε με αντάλλαγμα μια υπόσχεση ότι θα την άφηνε μόνη να μεγαλώσει τους γιους τους, ηλικίας 10 και 16 ετών, χωρίς παρέμβαση.

Συμφώνησε, αλλά σύντομα παραβίασε τους όρους. Τον φετινό Ιανουάριο την χτύπησε και τη βίασε ξανά.

Τον Αύγουστο, αφέθηκε ελεύθερος με τριετή αναστολή. Η Nogoibaeva υπέβαλε έφεση, αλλά η ακρόαση αναβλήθηκε για τα τέλη Σεπτεμβρίου κατόπιν αιτήματος του συζύγου της.

«Έκλαψα από φόβο, είπα στο δικαστήριο ότι πριν από δύο μέρες ήρθε στο σπίτι μου και με χτύπησε. Είπε ότι θα με σκότωνε. Δεν με άκουσαν. Ούτε ο δικαστής ούτε ο εισαγγελέας. Η δίκη μετατέθηκε για τις 27 Σεπτεμβρίου. Στις 20 Σεπτεμβρίου, με ακρωτηρίασε και με έκοψε, καθιστώντας με μόνιμη ανάπηρη», λέει.

Τη ζωή της Nogoibaeva έσωσε ο 10χρονος γιος της, ο οποίος ούρλιαξε τόσο δυνατά που ένας γείτονας κάλεσε την αστυνομία. Από τότε που είδε την επίθεση, το παιδί σταμάτησε να μιλάει από το σοκ.

Η Nogoibaeva θα χρειαστεί να κάνει αρκετές επεμβάσεις στο Κιργιστάν, πριν πάει στην Τουρκία -εφόσον συγκεντρωθούν τα χρήματα μέσω crowdfunding- για να λάβει θεραπεία από ειδικούς στην πλαστική χειρουργική.

Ο σύζυγός της βρίσκεται πλέον στη φυλακή, με το δικαστήριο να τον καταδικάζει σε 8ετή φυλάκιση για όλες τις προηγούμενες εις βάρος του κατηγορίες. Μια ποινή που μπορεί να αυξηθεί μετά και την τελευταία επίθεση εις βάρος της συζύγου του.

Οι δικηγόροι και οι συγγενείς της ζητούν έρευνα για τις ενέργειες του δικαστή που τον είχε αφήσει ελεύθερο.

Θέλουν επίσης μια εξήγηση για το γιατί η αστυνομία αγνόησε τις καταγγελίες της αφού παραβίασε τους όρους πέντε περιοριστικών διαταγών τον περασμένο χρόνο.

Η υπόθεση έχει προκαλέσει μεγάλη συζήτηση στο Κιργιστάν, με πολλή συμπάθεια προς την οικογένεια αλλά και κριτική για τη δημοσιοποίηση.

Λίγο αφότου μίλησε η Nogoibaeva, ένας βουλευτής, ο Mirlan Samyikozho, είπε ότι τέτοιες περιπτώσεις δεν πρέπει να συζητούνται δημόσια.

«Είναι απαραίτητο να ελέγχεται από πού προέρχονται τέτοιες πληροφορίες και ποιος τις διανέμει», είπε στο κοινοβούλιο.

Η Tinatin Kataganova, μητέρα της Nogoibaeva, λέει ότι μόνο η δημόσια οργή θα μπορούσε να αλλάξει την κουλτούρα της βίας στη χώρα. «Κάποιοι βουλευτές λένε ότι δεν πρέπει να δίνουμε συνεντεύξεις και να μην μιλάμε για αυτό που συνέβη. Γιατί να σιωπήσουμε; Άλλωστε είναι το δικαστικό σύστημα που φταίει που η κόρη μου πέρασε τόσα πολλά και ήταν στα πρόθυρα του θανάτου. Ο δικαστής πρέπει να τιμωρηθεί», λέει.

Προσθέτει ότι ενώ μπορεί να υπάρχει δημόσια κατακραυγή για μεμονωμένες περιπτώσεις, πολλοί άνθρωποι στη χώρα αποδέχονται ότι η βία και ο εξευτελισμός των γυναικών από τους συζύγους τους είναι απλώς γεγονότα της ζωής.

ΠΗΓΗ: The Guardian