Τα μυστικά της Μέρκελ: Για την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ, τον Πούτιν, τον Τραμπ

Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται τα απομνημονεύματα της Άνγκελα Μέρκελ, τα οποία σκιαγραφούν τη διαδρομή της από τη ζωή πίσω από το Τείχος του Βερολίνου μέχρι τα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας στη Γερμανία.

Η για 16 ολόκληρα χρόνια πρωταγωνίστρια της πολιτικής ζωής στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, έγινε 70 ετών τον Ιούλιο. Η ζωή της μπορεί να χωριστεί καθαρά σε εμπειρίες σε «δύο γερμανικά κράτη – 35 χρόνια στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, 35 χρόνια στην επανενωμένη Γερμανία».

Ο τόμος των 700 σελίδων γράφτηκε μαζί με την επί χρόνια πολιτική σύμβουλο της Μέρκελ, Μπεάτε Μπάουμαν, καλύπτοντας την παιδική ηλικία της στην Ανατολική Γερμανία, την πολιτική της άνοδο μετά την κατάρρευση του καθεστώτος και τα 16 χρόνια ως καγκελάριος.

Το βιβλίο με τίτλο «Ελευθερία: Μνήμες 1954-2021» υπόσχεται να προσφέρει «αναμνήσεις και γνώσεις από τις συναντήσεις και τις συζητήσεις της με τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του κόσμου», συχνά ως η μόνη γυναίκα στο δωμάτιο, ενώ εξιστορεί «σημαντικές εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς καμπές… πώς ελήφθησαν οι αποφάσεις που διαμόρφωσαν την εποχή μας».

Τα απομνημονεύματα της Άνγκελα Μέρκελ θα κυκλοφορήσουν σε όλο τον κόσμο στις 26 Νοεμβρίου σε περισσότερες από 30 χώρες, ώστε να προλάβουν το «κύμα» πωλήσεων βιβλίων πριν και κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Στις ΗΠΑ το βιβλίο θα κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο και θα παρουσιαστεί σε μια εκδήλωση με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα.

Κάποια από τα αποσπάσματα του βιβλίου για τη ζωή της Άνγκελα Μέρκελ έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας. Μάλιστα, είναι ιδιαιτέρως… γαργαλιστικά και έχουν πολλές λεπτομέρειες που προκάλεσαν συζήτηση και θα προκαλέσουν ακόμη περισσότερη από τις 26/11 και έπειτα.

Μέρκελ: «Παιχνίδι με τη φωτιά» η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ

Σύμφωνα με ένα κομμάτι του βιβλίου που δημοσίευσε η εφημερίδα Zeit, η Άνγκελα Μέρκελ, το 2008, είχε υπερασπιστεί την άρνησή της να προσφέρει στην Ουκρανία μια πορεία ένταξης στο ΝΑΤΟ, τονίζοντας πως η Δύση θα «έπαιζε με τη φωτιά» αν αγνοούσε την αντίθεση της Ρωσίας στην ένταξη του Κιέβου στη στρατιωτική συμμαχία.

Υπενθυμίζεται πως η τέως καγκελάριος της Γερμανίας είχε δεχτεί σφοδρή κριτική μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, καθώς της χρέωσαν «παθητική» πολιτική όλα τα προηγούμενα χρόνια, καθώς και ότι έτρεφε μια ιδιαίτερη συμπάθεια για τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Όπως υπενθυμίζουν οι Financial Times, μεγάλο μέρος της κριτικής που είχε δεχτεί η Μέρκελ, επικεντρώθηκε στη θέση που πήρε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τον Απρίλιο του 2008 στο Βουκουρέστι. Μαζί με τον τότε Γάλλο πρόεδρο, Νικολά Σαρκοζί, είχαν αντισταθεί στα σχέδια την υπόλοιπων ΝΑΤΟϊκών συμμάχων να προσφέρουν στην Ουκρανία και τη Γεωργία ένα χρονοδιάγραμμα, γνωστό ως «MAP», το οποίο θα οδηγούσε στην ένταξή τους στη στρατιωτική συμμαχία.

Η τότε Γερμανίδα καγκελάριος είχε τονίσει πως αυτή η κίνηση θα ήταν μια υπόσχεση που θα πυροδοτούσε εξελίξεις, οι οποίες δύσκολα θα μπορούσαν να ανατραπούν στη συνέχεια. Στα απομνημονεύματά της αναφέρει πως ο κύριος λόγος για τον αποκλεισμό της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ήταν το γεγονός πως ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας βρισκόταν έξω από την Κριμαία, η οποία τότε ελεγχόταν από την Ουκρανία, μέχρι την προσάρτησή της από τη Ρωσία το 2014.

«Θα ήταν πρωτοφανές για μια υποψήφια χώρα ένταξης στο ΝΑΤΟ να είναι τόσο μπλεγμένη με τις ρωσικές στρατιωτικές δομές. Επιπλέον μόνο μια μειοψηφία του ουκρανικού πληθυσμού υποστήριζε την ένταξη στο ΝΑΤΟ εκείνη την εποχή. Η χώρα ήταν διχασμένη», γράφει στο βιβλίο της.

Αντίστοιχα για τη Γεωργία, στα απομνημονεύματά της σημειώνει πως υπήρχαν οι «ανεπίλυτες εδαφικές διαφορές στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία», δύο ζητήματα που -όπως γράφει- ήταν αρκετά για να απορρίψει το σχέδιο ένταξής της στο ΝΑΤΟ.

Όπως χαρακτηριστικά είχε τονίσει η Μέρκελ στους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους της Γερμανίας, το σχέδιο «MAP» δεν ήταν παρά ένα «παιχνίδι με τη φωτιά», χωρίς να χρειαστεί να αναλύσει περαιτέρω την κατάσταση από την οπτική του Πούτιν, ο οποίος είχε ήδη ξεκαθαρίσει πως στόχος του ήταν να αποκαταστήσει τη Ρωσία ως μεγάλη δύναμη.

Ακόμη, χαρακτηρίζει «απατηλό» να πιστεύει κάποιος πως η χορήγηση καθεστώτος ένταξης στο ΝΑΤΟ σε Ουκρανία και Γερμανία θα μπορούσε να τις «προστατεύσει από την επιθετικότητα» της Μόσχας και ότι «αυτό το καθεστώς θα λειτουργούσε αποτρεπτικά, ή ότι ο Πούτιν θα είχε δεχτεί μια τέτοια εξέλιξη με σταυρωμένα χέρια».

«Η υπόθεση πως ο Πούτιν απλώς θα αποδεχόταν μια τέτοια εξέλιξη για την Ουκρανία και τη Γεωργία ήταν για μένα εξ αρχής ένας ευσεβής πόθος», προσθέτει.

«Δεν θα είσαι για πάντα καγκελάριος» της είχε πει ο Πούτιν

Υπενθυμίζεται πως η Σύνοδος Κορυφής του Βουκουρεστίου είχε ολοκληρωθεί με έναν συμβιβασμό μεταξύ των ΝΑΤΟϊκών κρατών. Η Ουκρανία και η Γεωργία δεν έλαβαν το επιδιωκόμενο καθεστώς, αλλά η Συμμαχία -σε ρητορικό επίπεδο- συμφώνησε πως κάποια στιγμή «οι χώρες θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ».

Γνωστή για την «πολιτική των συμβιβασμών» που ακολουθούσε, κλωτσώντας παρακάτω το… τενεκεδάκι, η Μέρκελ υπογραμμίζει στα απομνημονεύματά της ότι με αυτόν τον τρόπο επετεύχθη να μην υπάρξει διάσπαση στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, όπως είχε συμβεί με τον πόλεμο στο Ιράκ. «Δεν υπήρχε άλλη επιλογή παρά ο συμβιβασμός, ακόμα κι αν αυτός, όπως και κάθε άλλος, είχε το τίμημά του», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Για τη Γεωργία και την Ουκρανία η άρνηση ένταξης στο καθεστώς «MAP», όπως αναφέρει, «ξεφούσκωσε τις ελπίδες τους». Για τον Βλαντιμίρ Πούτιν τονίζει, το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ είχε κάνει μια γενική υπόσχεση ένταξης στις δύο χώρες, εξακολουθούσε να ισοδυναμεί με αιτία κήρυξης πολέμου. «Δεν θα είσαι καγκελάριος για πάντα. Και τότε θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ. Και θέλω να το αποτρέψω αυτό» φέρεται να της είχε πει ο Ρώσος πρόεδρος.

Μέρκελ: «Ο Τραμπ ήταν πολύ γοητευμένος από τον Πούτιν»

Μεγάλο τμήμα των αποκαλύψεων της Άνγκελα Μέρκελ αφορούσαν και τον Ντόναλντ Τραμπ. Μάλιστα, αναφέρεται και στη σχέση που είχε αποκτήσει ο τότε -και από τον νέο έτος επόμενος- πρόεδρος των ΗΠΑ με τον ομόλογό του της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν.

«Μου έθεσε σειρά ερωτήσεων, κυρίως για την καταγωγή μου από την Ανατολική Γερμανία και για τις σχέσεις μου με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, που φαινόταν να τον εντυπωσιάζει», λέει η Άνγκελα Μέρκελ στα αποσπάσματα που δημοσίευσε η εφημερίδα Zeit.

«Ήταν προφανώς πολύ γοητευμένος από τον Ρώσο πρόεδρο», γράφει στο βιβλίο της και προσθέτει: «Στα χρόνια που ακολούθησαν, είχα την εντύπωση ότι πολιτικοί με αυταρχικά και δικτατορικά χαρακτηριστικά τον συνεπήραν».

Αναφερόμενη, δε, στην πρώτη συνάντησή της με τον Τραμπ, την άνοιξη του 2017, δεν της άφησε «καλό προαίσθημα», εξομολογείται.

Πριν από την πρόσωπο με πρόσωπο συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο, αγνόησε το αίτημα των δημοσιογράφων και των φωτογράφων για μία ακόμη χειραψία, παρότι η καγκελάριος του είχε ψιθυρίσει, προτείνοντας να επαναληφθεί αυτή η χειρονομία που είχε γίνει μπροστά στην είσοδο του Λευκού Οίκου.

Κατά τη συνάντησή τους επανέλαβε τις «συνηθισμένες επικρίσεις του» κατά της Γερμανίας, την οποία κατηγορούσε ότι καταστράφηκε από την υποδοχή προσφύγων το 2015 και το 2016, ότι ήταν φειδωλή στις αμυντικές δαπάνες και ότι υιοθετούσε πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού. Έβλεπε ιδίως την ισχυρή παρουσία γερμανικών αυτοκινήτων στη Νέα Υόρκη ως «αγκάθι στο πόδι».

Ανήσυχη η Μέρκελ για την επιρροή μεγάλων επιχειρηματιών στον Τραμπ

Σε συνέντευξή της στο ειδησεογραφικό περιοδικό Spiegel, που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή (22/11), η Άνγκελα Μέρκελ σημείωσε ότι η δουλειά της πολιτικής είναι να εξισορροπήσει μεταξύ των συμφερόντων των απλών και των ισχυρών πολιτών, φέρνοντας ως αρνητικό παράδειγμα σε αυτό -ξανά- τον Ντόναλντ Τραμπ.

«Εάν αυτή η τελική διέξοδος επηρεάζεται πολύ έντονα από εταιρείες, είτε μέσω κεφαλαιακής ισχύος, είτε μέσω τεχνολογικών δυνατοτήτων, τότε αυτό είναι μια πρωτόγνωρη πρόκληση για όλους μας», επισήμανε η τέως καγκελάριος.

Ανέφερε το παράδειγμα του Έλον Μασκ, διευθύνοντος συμβούλου της Tesla και της SpaceX, ο οποίος επιλέχθηκε από τον Τραμπ για να ηγηθεί ενός νέου υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας. «Εάν ένα άτομο σαν αυτόν κατέχει το 60% όλων των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά στο διάστημα, τότε αυτό πρέπει να μας ανησυχεί πολύ -εκτός από τα πολιτικά ζητήματα», σημείωσε.

Η SpaceX διευθύνει τον δορυφορικό πάροχο του διαδικτύου Starlink, ο οποίος διαθέτει πάνω από 6.000 δορυφόρους στο διάστημα και χρησιμοποιείται από καταναλωτές, εταιρείες και κρατικούς φορείς σε όλο τον κόσμο.

Η Μέρκελ δήλωσε στο Spiegel ότι η νίκη του Τραμπ την είχε γεμίσει θλίψη. «Εάν κάποιος στην πολιτική δεν επιτρέπει καταστάσεις κερδοφόρες, αλλά αναγνωρίζει μόνο νικητές και ηττημένους, τότε αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο έργο για την πολυμέρεια», τόνισε.