Τι είναι οι ανταποδοτικοί δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ και ποιους θα πλήξουν περισσότερο

Οι νέες εξαγγελίες του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών σε ξένες χώρες και επιχειρήσεις συμπεριέλαβαν και έναν σχετικά άγνωστο όρο: «Ανταποδοτικοί».

Ο πρόεδρος υπέγραψε την Πέμπτη (13.02.2025) υπόμνημα για την επεξεργασία μιας «ολοκληρωμένης» προσέγγισης για την αντιμετώπιση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ, κυρίως με την αύξηση των δασμών ως αντίποινα σε φόρους, εισφορές, ρυθμίσεις και επιδοτήσεις που η Ουάσινγκτον θεωρεί άδικες. Η κίνηση αυτή είναι η τελευταία εμπορική «ομοβροντία» του Τραμπ κατά τον πρώτο μήνα της θητείας του και ακολουθεί τις απειλές για την εξαπόλυση δασμών στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, καθώς και νέες εισφορές στις εισαγωγές μετάλλων.

Τι είναι όμως οι «ανταποδοτικοί» δασμοί;

Όπως υπενθυμίζουν οι Financial Times, τον Ιούνιο του 2023, ο Τραμπ δεσμεύτηκε ότι αν κέρδιζε τις εκλογές θα περνούσε από το Κογκρέσο νόμο που θα του επέτρεπε να συνδυάζει τους εισαγωγικούς δασμούς των ΗΠΑ με εκείνους που επιβάλλουν άλλες χώρες σε αμερικανικά προϊόντα.

Η προεκλογική του εκστρατεία το διαφήμισε ως «οφθαλμόν αντί οφθαλμού, δασμόν αντί δασμού, το ίδιο ακριβώς ποσό». Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε ήταν ευρύτερη. Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θα επιβάλουν τις εισφορές «ανά χώρα», ασκώντας αντίποινα και σε μη δασμολογικά εμπόδια. Ξεχώρισαν τον φόρο προστιθέμενης αξίας της ΕΕ ως παράδειγμα αθέμιτης εμπορικής πρακτικής, μαζί με τους φόρους ψηφιακών υπηρεσιών που έχουν διερευνηθεί ή εφαρμοστεί από πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Ένα ενημερωτικό δελτίο του Λευκού Οίκου που περιέγραφε το σχέδιο ανέφερε ότι οι ΗΠΑ είναι «μία από τις πιο ανοικτές οικονομίες στον κόσμο», αλλά υποστήριξε ότι οι εμπορικοί εταίροι της «κρατούν τις αγορές τους κλειστές στις εξαγωγές μας». Το σχέδιο των ΗΠΑ θα παραβίαζε τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, καθώς τα μέλη πρέπει να προσφέρουν τις ίδιες τιμές μεταξύ τους, εκτός εάν συνάψουν διμερή ή περιφερειακή εμπορική συμφωνία – τη λεγόμενη αρχή του πλέον ευνοούμενου κράτους.