EXPLAINER: Τι γίνεται κάθε χρόνο στο Νταβός και γιατί μας αφορά;

Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα (15-19/1), όπως και κάθε χρόνο μια σειρά συναντήσεων μεταξύ σημαντικών προσώπων που ανήκουν στην παγκόσμια πολιτική (αλλά και όχι μόνο) ελίτ από την ίδρυσή του, το 1971. Γιατί όμως το Νταβός, όπως είναι ευρέως γνωστό, θεωρείται σημαντικό;

Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, το Νταβός παραμένει ένα ελβετικό χιονοδρομικό κέντρο, ψηλά στις Άλπεις. Για μία εβδομάδα κάθε Ιανουάριο, προσελκύει τα παγκόσμια βλέμματα για άλλο λόγο. Ο πρωταρχικός σκοπός αυτής της συνάντησης είναι να συμμετάσχουν σε συζητήσεις σχετικά με τη μελλοντική πορεία της ζωής στον πλανήτη μας και να αντιμετωπίσουν τα πιο επείγοντα ζητήματα της εποχής.

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ είναι ένας διεθνής οργανισμός που δεσμεύεται να βελτιώσει την κατάσταση του κόσμου προωθώντας και τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Η ετήσια συνάντησή χρησιμεύει ως πλατφόρμα για ηγέτες από διάφορους τομείς, όπως πολιτική, επιχειρήσεις, ακαδημαϊκός κόσμος και η κοινωνία των πολιτών, προκειμένου να συμμετάσχουν σε διάλογο και να συνεργαστούν για τη διαμόρφωση παγκόσμιων, περιφερειακών και βιομηχανικών προγραμμάτων.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Νταβός, οι συμμετέχοντες συζητούν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τις οικονομικές τάσεις και τις τεχνολογικές εξελίξεις έως την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τα κοινωνικά ζητήματα.

Ο τίτλος φέτος ακούει στο όνομα «Ανοικοδομώντας την εμπιστοσύνη» και αναγνωρίζει την ανάγκη της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης εν μέσω πολύπλευρων παγκόσμιων προκλήσεων, όπως οι γεωπολιτικές συγκρούσεις, η κλιματική αλλαγή και η τεχνολογική πρόοδος σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη.

Ο πρόεδρος του WEF, Μποργκ Μπρέντε δήλωσε ότι η φετινή διοργάνωση στο Νταβός πραγματοποιείται σε μια δύσκολη γεωπολιτική και οικονομική συγκυρία παγκοσμίως, από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα. Μάλιστα έκανε αναφορά και στο υπέρογκο χρέος πολλών χωρών και το αυξανόμενο κόστος ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους που τους οδηγεί σε στιγμές πείνας λόγω του πληθωρισμού.

Τι είναι το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ;

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) ιδρύθηκε το 1971 από τον Κλάους Σβαμπ, έναν Ελβετογερμανό οικονομολόγο και καθηγητή. Το όραμα του ήταν η προώθηση της παγκόσμιας συνεργασίας σε πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα. Ο διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός, με έδρα πλέον κοντά στη Γενεύη, είχε ως στόχο να διευκολύνει τη συνεργασία για τη δημιουργία λύσεων για τις πιεστικές παγκόσμιες προκλήσεις.

Η αρχή αυτή παραμένει θεμελιώδης στην αποστολή του WEF, η οποία συνοψίζεται στη δήλωσή του: “Δεσμευόμαστε να βελτιώσουμε την κατάσταση του κόσμου”.

Η εναρκτήρια συνάντηση του WEF, που πραγματοποιήθηκε πριν από πέντε δεκαετίες, πραγματοποιήθηκε στο Νταβός και έκτοτε έχει γίνει το ετήσιο κομβικό σημείο του οργανισμού. Το όνομα του θέρετρου, Νταβός, έχει γίνει συνώνυμο της ίδιας της εκδήλωσης και χρησιμοποιείται συνήθως ως συντομογραφία για να αναφερθεί στην ετήσια συνάντηση του WEF. Το 2002, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για πρώτη και τελευταία φορά στην ιστορία του βγήκε εκτός Ελβετίας. Διεξήχθη στη Νέα Υόρκη, ως ένδειξη αλληλεγγύης στην πόλη μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου. Επίσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι συναντήσεις διεξήχθησαν εξ αποστάσεως, όπως είναι φυσιολογικό. Από το 2023 ξαναξεκίνησαν οι δια ζώσεις συσκέψεις του φόρουμ.

Ποιος συμμετάσχει στο Νταβός;

Τι κοινό έχει ο Ντόναλντ Τραμπ, η Γκρέτα Τούνμπεργκ, ο Βολόντιμιρ Ζελένσκι και ο Μπόνο; Έχουν παρευρεθεί όλοι στο φόρουμ κάποια στιγμή στη ζωή τους. Παρά τις διαφορές τους, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός έχει χρησιμεύσει ως μια πλατφόρμα που φέρνει σε επαφή ένα ευρύ φάσμα ατόμων. Αυτή όμως η συγκέντρωση συχνά επικρίνεται για την εξυπηρέτηση της προνομιούχας ελίτ, ωστόσο λειτουργεί επίσης ως χώρος όπου οι άνθρωποι στοχεύουν να επηρεάσουν και να ασκήσουν πιέσεις στις ισχυρές ελίτ για να προωθήσουν την παγκόσμια αλλαγή κάποιες φορές αν και όχι συνήθως επιταχυμένα.

Το Νταβός προσελκύει παγκόσμιους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου πάντα του εκάστοτε προέδρου των ΗΠΑ, της ηγεσίας της ΕΕ και του ΟΗΕ, μεγαλοεπιχειρηματίες, επιχειρηματίες, διανοούμενους, ακαδημαϊκούς, επικεφαλής ΜΚΟ και φιλανθρωπικών οργανώσεων, καινοτόμους, εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και ακτιβιστές από διάφορα υπόβαθρα.

Ο επίσημος κατάλογος προσκεκλημένων περιλαμβάνει περίπου 2.000 έως 3.000 συμμετέχοντες και ομιλητές. Ωστόσο, οι παράπλευρες δραστηριότητες της εκδήλωσης προσελκύουν χιλιάδες άλλους. Πέρα από το Συνεδριακό Κέντρο, το οποίο φιλοξενεί κεντρικές ομιλίες και πάνελ, το Νταβός διαθέτει ένα μοναδικό σκηνικό όπου εταιρείες, χώρες και περιφέρειες κάνουν γνωστή την παρουσία τους για λίγες ημέρες. Κατά μήκος της κύριας λεωφόρου του Νταβός, του Promenade, οι εταιρείες στήνουν “σπίτια” – χώρους που νοικιάζονται για την εβδομάδα – που μοιάζουν με πρεσβείες ή φυλάκια. Αυτές οι τοποθεσίες χρησιμεύουν ως χώροι υποδοχής επισκεπτών, διεξαγωγής συναντήσεων και παρουσίασης ιδεών και υπηρεσιών, καθιστώντας τις ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ετήσιας συνάντησης.

Γιατί να πάει κάποιος στο Νταβός;

Μία από τις ιδρυτικές αρχές του ήταν η διατήρηση της αμεροληψίας, της ανεξαρτησίας και της έλλειψης ειδικών συμφερόντων. Ωστόσο, παρά τις προθέσεις αυτές, το Νταβός δεν έχει μείνει ανεπηρέαστο από την κριτική.

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η αντιπαράθεση ανταγωνιστικών ατζέντων και η “διασταύρωση” του πολιτικού και του εταιρικού τομέα καθιστούν το WEF στόχο για όσους το θεωρούν αρνητική δύναμη στον κόσμο. Ο Πίτερ Γκούντμαν, οικονομικός ανταποκριτής των New York Times, ανέδειξε αυτή την αντίφαση στο βιβλίο του “Davos Man”, επισημαίνοντας το παράδοξο του να ζητείται από δισεκατομμυριούχους και ελίτ, τους οποίους οι επικριτές κατηγορούν ότι προκαλούν μεγάλα παγκόσμια προβλήματα, να βρουν λύσεις στα ζητήματα αυτά που οι ίδιοι δημιούργησαν.

Μια επαναλαμβανόμενη κριτική που απευθύνεται στους διοργανωτές της εκδήλωσης είναι η αντιληπτή υποκρισία της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης στην ημερήσια διάταξη, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό των συμμετεχόντων φέρεται να ταξίδεψε στο Νταβός με ιδιωτικό τζετ.

‘Peter Goodman has sparked the right conversation, and we hope Davos Man is both widely read and absorbed’ https://t.co/GvsviZAxmK pic.twitter.com/Fc3z3SeR31

— LSE Review of Books (@LSEReviewBooks) April 12, 2023

Περιπτώσεις που το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έφερε εξελίξεις σε Ελλάδα αλλά και στον κόσμο

Κατά τη διάρκεια της 50χρονης ιστορίας της, η ετήσια συνάντηση έχει σημειώσει αξιοσημείωτες επιτυχίες. Το 1988, η “Διακήρυξη του Νταβός”, που υπογράφηκε στη συνάντηση, πιστώθηκε ότι βοήθησε στην αποτροπή ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας. Συγκεκριμένα ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε, μαζί με τον Τουργκούτ Οζάλ, τη συμφωνία του «μη πολέμου» με την Τουρκία.

Το 2010 ο Γιώργος Παπανδρέου, ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας βρέθηκε ενώπιον των Ευρωπαίων εταίρων όπου του πρότειναν οικονομικό πακέτο διάσωσης της ελληνικής οικονομίας αν υπογράψει ένα οικονομικό σύμφωνο(1ο μνημόνιο).

Το 1992, ο Νέλσον Μαντέλα και Φου Ντε Κλερκ (πρόεδρος της Νότιας Αφρικής) έκαναν κοινή εμφάνιση στο Νταβός, η οποία θεωρήθηκε ως ένα σημαντικό βήμα προς τον τερματισμό του “Απαρτχάιντ”. Στη συνέχεια, τους απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το επόμενο έτος.

Το 2000, έγινε η έναρξη της Παγκόσμιας Συμμαχίας για τα Εμβόλια και την Ανοσοποίηση που συνέβαλε στη βελτίωση της πρόσβασης σε εμβόλια για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, έχοντας εμβολιάσει 760 εκατομμύρια παιδιά από την δημιουργία της.