Τουρκία: Οι νέοι που έφεραν την επανάσταση

Η σύλληψη του Δημάρχου της Κωνσταντινούποληςστις 19 Μαρτίου κατέβασε εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο στους δρόμους, κυρίως νέους που ήλθαν αντιμέτωποι με την αστυνομική βία. Μετά τη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου, ο πρόεδρος του ΡΛΚ Οζγκιούρ Οζέλ, ανέλαβε τη διαχείριση της κατάστασης και έστησε το «αρχηγείο του» στο Δημαρχείο της Πόλης, καλώντας  όλους να διαμαρτυρηθούν δημόσια για τη σύλληψη του Δημάρχου.

Σε ελάχιστο χρόνο, η πλατεία του Δημαρχείου στο Σαράτσχανε θύμιζε την πλατεία Ταξίμ πριν από έντεκα χρόνια. Τότε, η αφορμή ήταν η απόφαση των αρχών να κοπούν τα λίγα δέντρα του πάρκου Γκεζί, στην πλατεία Ταξίμ. Αιτία, η ασφυκτική πίεση μιας ισλαμικής εξουσίας που εμπόδιζε την ελευθερία έκφρασης και τον τρόπο ζωής μέρους της κοινωνίας. Ένα οικολογικό θέμα εξελίχτηκε σε κοινωνική έκρηξη που απλώθηκε σε όλη τη χώρα αλλά έληξε μετά από τρεις μήνες, μετά από βίαιη καταστολή και ανθρώπινα θύματα. Τώρα η άδικη σύλληψη του Δημάρχου ενεργοποίησε παρόμοια αντανακλαστικά με τεράστια ανταπόκριση αν και χωρίς να χαθούν ζωές.

Και οι δυο συμβολικές πλατείες, του Ταξίμ και του Σαρατσχανέ, είχαν ένα κοινό στοιχείο: τους νέους. Για τη σύλληψη του Ιμάμογλου, οι νέοι ήταν που ξεσηκώθηκαν πρώτοι μπροστά από τα πανεπιστήμια τους, που γέμισαν τους δρόμους, που τραυματίστηκαν και βασανίστηκαν από την αστυνομία, που φυλακίστηκαν.

Φοιτητές γεννημένοι μετά το 2000

Οι αναλυτές μας λένε ότι η πλειονότητα των νέων που βγήκαν στους δρόμους από τις 19 Μαρτίου ήταν κυρίως φοιτητές που γεννήθηκαν μετά το 2000. Είναι η απαισιόδοξη νεολαία των μητροπολιτικών πόλεων, που δεν είναι ικανοποιημένη από τη λειτουργία της δημοκρατίας στην χώρα τους. Το ποσοστό των ικανοποιημένων είναι μόνο το 1,4%. Και μόνο το 3% αναμένει βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε πέντε χρόνια».Οι υπόλοιποι βλέπουν τους εαυτούς τους χωρίς μέλλον και χωρίς προοπτική.

Κανείς δεν περίμενε ότι ένας τόσο μεγάλος αριθμός νέων θα κατέβαινε στους δρόμους για να παρέμβει τόσο έντονα στην πολιτική του τόπου τους. Και ακόμα πιο ασυνήθιστο ήταν ότι η αντίδραση στην ανομία και την αδικία που έγινε στον Ιμάμογλου αναπτύχθηκε τόσο μαζικά, τόσο αυθόρμητα και με τόσο ορατό τρόπο. Για πολλούς αναλυτές αυτό ήταν το πιο σημαντικό κοινωνικό γεγονός στην Τουρκία τα τελευταία έντεκα χρόνια.

Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι νέοι των σημερινών τουρκικών πόλεων που μας θύμισαν τους νέους του Γκεζί, ρώτησα την Ασλί Τουντς, Καθηγήτρια Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης. «Πολλοί πανεπιστημιακοί σαν εμένα,» απαντά στην DW, είχαν χαρακτηρίσει τη Γενιά Ζ απολίτικη και αποστασιοποιημένη από την πολιτική πραγματικότητα της Τουρκίας. Οι πρόσφατες εξελίξεις όμως έδειξαν ότι κάναμε λάθος. Από ιδεολογική άποψη η γενιά αυτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη ομάδα που προέρχεται από διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα. Οι νέοι βασικά ζητούν δικαιοσύνη. Οι περισσότεροι έχουν οικονομικές δυσκολίες, οι υποτροφίες τους έχουν περικοπεί, οι φοιτητικές λέσχες τους κλείνουν και οι πανεπιστημιακές εκδηλώσεις ακυρώνονται. Ως νέοι δεν απολαμβάνουν ούτε τις πιο απλές χαρές της ζωής» περιγράφει η Ασλί Τουντς.

Τα παιδιά του Γκεζί μεγάλωσαν με Ερντογάν

Αυτοί οι εικοσάχρονοι Τούρκοι δεν έχουν γνωρίσει άλλη πολιτική εξουσία από αυτή του ΑΚΡ και δεν ξέρουν άλλο ηγέτη από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Γνωρίζουν όμως πολύ καλά την τεχνολογία της επικοινωνίας. Με το ξέσπασμα της κρίσης δημιούργησαν ομάδες WhatsApp και πρωτοστάτησαν στις διαδηλώσεις.

Για πολλούς, αυτές ήταν οι πρώτες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στη ζωή τους. Ως παιδιά είχαν ακούσει τις ιστορίες του Γκεζί, και προσπάθησαν να ακολουθήσουν τα βήματα εκείνων των νέων. Είναι ενδιαφέρον ότι το χιούμορ και η καλλιτεχνική δημιουργικότητα που διακρίναμε στα συνθήματα και στα πλακάτ, θύμισε πολύ τις ημέρες του Γκεζί.

Ο κίτρινος «Πίκατσου» που μας διασκέδασε με το τρέξιμο του μέσα από τα δακρυγόνα, δεν ήταν παρά ένας νεαρός 21 ετών, ο Χασάν Τασκάν,από την Αττάλεια, που ντύθηκε έτσι για να φέρει χαμόγελα στους διαδηλωτές φίλους του χωρίς ποτέ να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική.

«Ερντογάν παραιτήσου»

Οι νέοι αυτοί που δεν φοβήθηκαν την αστυνομία, φοβήθηκαν από την ακύρωση του πανεπιστημιακού πτυχίου του Εκρέμ Ιμάμογλου. «Τι νόημα έχει να είσαι απόφοιτος πανεπιστημίου, αν μια μέρα θα μπορούσαν να σου ακυρώσουν το πτυχίο», είπαν στους καθηγητές τους. Ανάμεσα στα συνθήματα των νέων στους δρόμους της Κωνσταντινούπολη, ήταν  το «Ταγίπ παραιτήσου» και «Diplomasız Erdoğan» (Ερντογάν χωρίς πτυχίο), καθώς όλοι γνωρίζουν την ασάφεια πίσω από το πανεπιστημιακό δίπλωμα του Tούρκου προέδρου.