Βοσνία: Ξαφνικό κλείσιμο ΜΜΕ – Νέο πλήγμα στην ελευθερία του Τύπου

Σχεδόν 14 χρόνια μετά την παρουσίαση του πρώτου δελτίου ειδήσεων του Al Jazeera Balkans, ο Sasa Delic, όπως και οι 250 συνάδελφοί του, έμαθε για το κλείσιμο του καναλιού με μια ανακοίνωση-σοκ. Ο Βόσνιος δημοσιογράφος εγκαινίασε το νέο δίκτυο στις 11 Νοεμβρίου 2011, λέγοντας στους τηλεθεατές: “Παρακολουθείτε το πρώτο ειδησεογραφικό κανάλι στην περιοχή” και τους υποσχέθηκε “ακριβείς, επαληθευμένες και αμερόληπτες” πληροφορίες. Όμως στις 10 Ιουλίου, η διοίκηση ανακοίνωσε ξαφνικά ότι το περιφερειακό παράρτημα του καναλιού με έδρα το Κατάρ κλείνει. “Δεν είχα ιδέα”, δήλωσε ο 47χρονος Delic στο AFP.

“Ήταν ξαφνικό, αλλά πρέπει να προσαρμόζεσαι. Είναι απόφαση του ιδιοκτήτη”. Δύο ημέρες αργότερα, ο συνάδελφός του Dalija Hasanbegovic έδωσε το αποχαιρετιστήριο σήμα του καναλιού: “Αυτό ήταν το τελευταίο δελτίο ειδήσεων του Al Jazeera Balkans. “Προσπαθούσαμε πάντα να είμαστε η φωνή εκείνων που δεν είχαν φωνή, ένα νησί της αλήθειας”.

Σίγαση των τελευταίων φωνών

Με περισσότερους από 22 εκατομμύρια τηλεθεατές, το “AJB” εξέπεμπε σε όλα τα Βαλκάνια, με στούντιο στο Βελιγράδι, το Σαράγεβο και το Ζάγκρεμπ. “Ποτέ δεν ακολουθήσαμε την πολιτική ατζέντα κανενός”, δήλωσε ο Delic, ο οποίος πρόσθεσε ότι φοβάται ότι το κλείσιμο θα πλήξει τη δοκιμαζόμενη ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην περιοχή. “Ένας φάρος της ελεύθερης δημοσιογραφίας στα Βαλκάνια σκοτεινιάζει”, δήλωσε ο φιλόσοφος και δημοσιογράφος Dragan Bursac στην τελευταία του στήλη που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Al Jazeera Balkans. Ο εκτελεστικός διευθυντής του Al Jazeera Balkans και ένας από τους ιδρυτές του, Edhem Foco, δήλωσε στο AFP ότι το κλείσιμο ήταν συνέπεια μιας “αλλαγής στρατηγικής” στο μητρικό κανάλι, το οποίο επενδύει στην ανάπτυξη της διαδικτυακής πλατφόρμας Al Jazeera 360.

Η απώλεια θα γίνει αισθητή κυρίως στον κόμβο του ραδιοτηλεοπτικού φορέα στο Σαράγεβο, όπου εργάζονταν περίπου 200 υπάλληλοι, σύμφωνα με τη Foco. “Είναι μια προειδοποίηση: η ανεξάρτητη δημοσιογραφία στην περιοχή απειλείται όλο και περισσότερο”, δήλωσε το Δίκτυο Ασφαλών Δημοσιογράφων (SJN), ένας συνασπισμός δημοσιογραφικών ενώσεων και συνδικάτων στα Βαλκάνια. Για τη Maja Sever, διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, “γινόμαστε μάρτυρες της φίμωσης των τελευταίων φωνών που ενσάρκωναν την επαγγελματική και ποιοτική δημοσιογραφία”. Το κλείσιμο του δικτύου έρχεται μετά την περικοπή της χρηματοδότησης των Ηνωμένων Πολιτειών σε ένα πλήθος μέσων ενημέρωσης που εδρεύουν στο εξωτερικό, στο πλαίσιο των περικοπών στον προϋπολογισμό του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ – μεταξύ άλλων και σε ειδησεογραφικά πρακτορεία που θεωρεί εχθρικά προς την ατζέντα του.

Το σερβικό γραφείο της Φωνής της Αμερικής έκλεισε τον Μάρτιο μετά από 82 χρόνια και το μέλλον των περιφερειακών ειδησεογραφικών γραφείων του ραδιοφωνικού δικτύου Free Europe παραμένει ασαφές. Πολλά άλλα ανεξάρτητα πρακτορεία που βασίζονταν στη χρηματοδότηση της αμερικανικής κυβέρνησης έχουν επίσης κλείσει ή αντιμετωπίζουν προβλήματα σε όλο τον κόσμο. “Η ζημία είναι πολύ σημαντική, βαθιά”, δήλωσε ο Sever.

Τα ανεξάρτητα MME εξαφανίζονται

Βοσνία και Σερβία κατατάσσονται χαμηλά στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου για το 2025, που δημιουργήθηκε από την ομάδα παρακολούθησης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα. Σε σύνολο 180 χωρών, η Βοσνία κατατάσσεται στην 86η θέση και η Σερβία στην 96η. Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι τα σερβικά μέσα ενημέρωσης “σηκώνουν το κύριο βάρος των προσπαθειών των αρχών να καταστείλουν” τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις μεγάλης κλίμακας που συγκλονίζουν τη χώρα εδώ και μήνες. Τουλάχιστον 28 επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης έχουν δεχθεί επίθεση από την αστυνομία ή από υποστηρικτές του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς από τον Φεβρουάριο, αναφέρεται στην έκθεση.

Τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης στις δύο χώρες είναι όλο και πιο σπάνια, και ορισμένα, όπως το κανάλι N1, δεν διανέμονται από δημόσιους ή κυβερνητικούς φορείς εκμετάλλευσης καλωδιακής τηλεόρασης. Καθώς αυτά τα μέσα συρρικνώνονται, πολλοί δημοσιογράφοι θα εγκαταλείψουν το επάγγελμα, προειδοποίησε ο Sever. “Φεύγουν όσοι κάνουν ερωτήσεις, φεύγουν όσοι σκέφτονται ανεξάρτητα. Ποιος, λοιπόν, θα κάνει μια ερώτηση σε έναν πρωθυπουργό ή έναν πρόεδρο σε μια συνέντευξη Τύπου; Οι αλγόριθμοι; Η τεχνητή νοημοσύνη;” είπε.

Πηγή – ΕΡΤ