Διπλό μακελειό- Σερβία: Τι συμβαίνει με τα όπλα στα Βαλκάνια;

Σοκαρισμένη παραμένει η κοινωνία της Σερβίας μετά τις δύο μαζικές δολοφονίες που έγιναν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα στη χώρα. 

Πίσω από τα τραγικά συμβάντα βρίσκονταν δύο νέοι, ένας 14χρονος και ένας 21χρονος.

Όσα συνέβησαν εγείρουν ερωτήματα ως προς το τι συμβαίνει γενικώς με τα όπλα στα Βαλκάνια. 

Αξίζει να διαβάσετε παρακάτω το σχετικό κείμενο που υπογράφει σήμερα ο Σπύρος Σιδέρης για το ieidiseis:

“Η ύπαρξη αδήλωτων όπλων στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων δεν είναι κάτι άγνωστο, καθώς από τη δεκαετία του ’90 λόγω των πολέμων που οδήγησαν στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και στη συνέχεια των συγκρούσεων σε διάφορα μέρη της περιοχής, ένας μεγάλος αριθμός όπλων κυκλοφόρησε στα Βαλκάνια.

Επίσης, η πτώση, άλλοτε βίαια κι άλλοτε ομαλά των απολυταρχικών καθεστώτων της περιοχής, μείωσε τα αντανακλαστικά της ασφάλειας στις κρατικές δομές, με αποτέλεσμα πολλά στρατιωτικά όπλα να περάσουν σε πολίτες, για να διασφαλίσουν την επιβίωση τους σ’ ένα περιβάλλον ακραίων εθνοτικών συγκρούσεων.

Όμως η κατάλυση των δομών ασφάλειας οδήγησε επίσης και σε αύξηση των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων που αναζητούσαν όπλα για τις «επιχειρήσεις» τους.

Τέλος, η οικονομική ανέχεια των πολιτών στις χώρες αυτές και οι χαμηλοί μισθοί, προκάλεσαν την υπεξαίρεση στρατιωτικού υλικού από τα αποθεματικά που υπήρχαν σε αποθήκες, αφού στη Σερβία, το Μαυροβούνιο, την Κροατία και την Αλβανία, υπήρχαν εργοστάσια κατασκευής μικρού διαμετρήματος ελαφρών όπλων.

Οι προσπάθειες αφοπλισμού

Βέβαια, συν τω χρόνω η έλλειψη ζήτησης, λόγω της εξομάλυνσης της πολιτικής αστάθειας, μείωσε την διακίνηση των φορητών όπλων, αλλά ήδη στην κυκλοφορία υπήρχαν πάρα πολλά.

Οι προσπάθειες αφοπλισμού δεν έλειψαν από τις κυβερνήσεις, λόγω και της Ευρωπαϊκής προοπτικής, όμως το αποτέλεσμα δεν ήταν τόσο καταλυτικό, καθώς περισσότερο ασχολήθηκαν οι δυνάμεις ασφαλείας με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και των συμμοριών και λιγότερο με τους πολίτες που είχαν στην κατοχή τους όπλα.

Εξάλλου στην περιοχή είναι λίγο δύσκολο να εφαρμοστεί ένας συνολικός αφοπλισμός, καθώς η κληρονομιά του πολέμου είναι ακόμα νωπή, ενώ δεν λείπουν οι κατά καιρούς αυξήσεις των εντάσεων όπως μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας είτε στην Βοσνία Ερζεγοβίνη.

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι λόγω αυτών των εντάσεων, η πολεμική ρητορική παραμένει στον πολιτικό λόγο, αφαιρώντας έτσι τα όποια επιχειρήματα για την παράδοση ή καταγραφή των παράνομων όπλων.

Επίσης, η κουλτούρα της βίας, παραμένει και τα εγκλήματα τιμής δεν είναι λίγα στο αστυνομικό δελτίο, ενώ η παράδοση μιας πατριαρχικής κοινωνίας στην περιοχή οπλίζει τους άνδρες ως κοινωνικό φαινόμενο.

Υπολογίζεται ότι οι πολίτες στα Βαλκάνια έχουν εννέα φορές περισσότερα όπλα από τον στρατό και την αστυνομία, και όσον αφορά την κατά κεφαλήν ποσότητα όπλων, η Σερβία και το Μαυροβούνιο πρωτοστατούν, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έρευνα Φορητών Όπλων του 2018.

Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, η Σερβία και το Μαυροβούνιο μοιράζονται την τρίτη θέση στον κόσμο, πίσω από τις ΗΠΑ και την Υεμένη, όσον αφορά τον αριθμό των όπλων στα χέρια των αμάχων.

Έκθεση του Κέντρου Πολιτικής Ασφαλείας του Βελιγραδίου δείχνει ότι το 90% όλων των όπλων στα Βαλκάνια βρίσκονται στα χέρια των πολιτών.

Υπολογίζεται ότι υπάρχουν κατά μέσο όρο 30 όπλα για κάθε 100 κατοίκους, ενώ στη Σερβία και το Μαυροβούνιο υπάρχουν 40 ελαφρά όπλα για κάθε 100 κατοίκους.

«Η πολιτική και κοινωνικοοικονομική αστάθεια στα Βαλκάνια τα τελευταία 30 χρόνια και οι συχνές καθημερινές πολιτικές απειλές ενός νέου πολέμου έχουν οδηγήσει στο γεγονός ότι πολλοί πολίτες δεν είναι έτοιμοι να παραδώσουν τα όπλα τους, αλλά να τα κρατήσουν για το Θεός φυλάξοι», δηλώνει ο Πρέντραγκ Πέτροβιτς, διευθυντής έρευνας στο Κέντρο Πολιτικής Ασφάλειας του Βελιγραδίου (BCBP).

Παρά τις προσπάθειες για μείωση της ποσότητας των όπλων, εξακολουθούν να υπάρχουν «πάρα πολλά» από αυτά στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, σύμφωνα με ερευνητές του BCBΡ, τα οποία υπολογίζονται ότι είναι μεταξύ 500 χιλιάδων και 1,6 εκατομμυρίων νοικοκυριών τα οποία κατέχουν πυροβόλα όπλα, τα περισσότερα παράνομα παρά νόμιμα.

Οι εκτιμήσεις για την Σερβία, καθώς δεν μπορούν να συγκεντρωθούν ακριβή στοιχεία, είναι ότι τα παράνομα όπλα κυμαίνονται μεταξύ 200 χιλιάδων και ενός εκατομμυρίου.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα η Αμερική είναι η πρώτη στον κόσμο σε ποσότητα όπλων κατά κεφαλήν, με 120 όπλα ανά 100 άτομα.

Τα στοιχεία αυτά διέψευσε η Γιέλενα Λακίτσεβιτς, επικεφαλής του Τμήματος Όπλων στη Διεύθυνση Διοικητικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εσωτερικών της Σερβίας, δηλώνοντας ότι «αυτά τα δεδομένα προέκυψαν από έρευνα μιας ΜΚΟ το 2017», για να συμπληρώσει ότι κατά τη συλλογή δεδομένων, χρησιμοποιήθηκαν ανεπίκαιρα δεδομένα για τον αριθμό των καταχωρημένων όπλων και αυθαίρετα στοιχεία για τον αριθμό των παράνομων όπλων.

Η ίδια πάντως δεν έδωσε επίσημα στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τις δηλώσεις της.

Πάντως, το 2020, 33 δολοφονίες και 109 αυτοκτονίες που διαπράχθηκαν με πυροβόλα όπλα σημειώθηκαν στη Σερβία, ενώ τα στοιχεία από το Δημοκρατικό Ινστιτούτο Στατιστικής δείχνουν ότι με τον ίδιο τρόπο, το 2021, διαπράχθηκαν 98 δολοφονίες και 19 αυτοκτονίες.

Πόσα όπλα υπάρχουν κατά μέσο όρο στην περιοχή Εκτός από τη Σερβία και το Μαυροβούνιο που αναφέρθηκαν πιο πάνω υπολογίζεται ότι στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, για κάθε 100 κατοίκους υπάρχουν 31 όπλα – παράνομα και νόμιμα μαζί.

Στη Βόρεια Μακεδονία, εκτιμάται ότι υπάρχουν 30 όπλα ανά 100 κατοίκους και στο Κοσσυφοπέδιο ο αριθμός αυτός είναι 24 ανά 100. Στην Κροατία, εκτιμάται ότι υπάρχουν δύο όπλα ανά 100 κατοίκους και στην Αλβανία 1,5 όπλο ανά 100 άτομα.

Ο Σέρβος Πρόεδρος Αλεξάντερ Βούτσιτς, ανακοίνωσε πάντως την αυστηροποίηση του νόμου για την κατοχή των όπλων, όμως τίποτε δεν θα είναι το ίδιο στην Σερβική κοινωνία μετά τις δυο μαζικές δολοφονίες που έλαβαν χώρα στη Σερβία.

Το μεγάλο ερωτηματικό που διακινείται πάντως, τις τελευταίες ώρες στα σερβικά μέσα ενημέρωσης είναι ο φόβος για έναν μιμητισμό από την Αμερική με τις μαζικές δολοφονίες από ένοπλους, νέους σε ηλικία”.

Πηγή: Σπύρος Σιδέρης/ ieidiseis