Ελληνοτουρκική ένταση: Γεωπολιτικό θρίλερ σε εξέλιξη – Διπλωματικός μαραθώνιος

Σε μία άσκηση για γερά νεύρα μετατρέπεται για την Αθήνα το γεωπολιτικό θρίλερ, που εξελίσσεται εδώ και αρκετές εβδομάδες στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς η Τουρκία αρνείται πεισματικά να απέχει των επιθετικών ενεργειών με το Oruc Reis, να παραμένει εντός των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας παρά τις…ηχηρές παρεμβάσεις του διεθνούς παράγοντα στον Ερντογάν.

Πιθανή τηλεφωνική επικοινωνία Μητσοτάκη – Μέρκελ σήμερα 

Δεν αποκλείεται να υπάρξει σήμερα, Παρασκευή, τηλεφωνική επικοινωνία της Γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελας Μέρκελ, με τον πρωθυπουργό, στον απόηχο της ανάλογης επικοινωνίας του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Στόχος είναι η αποκλιμάκωση της ελληνοτουρκικής έντασης, καθώς η γερμανική προεδρία της ΕΕ ασκεί πιέσεις, ώστε Ελλάδα και Τουρκία να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου.

Η ελληνική κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι διάλογος με την Τουρκία υπό τις παρούσες συνθήκες και με απειλές δεν μπορεί να γίνει.

Στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατεί μεν ικανοποίηση για τις πρωτοβουλίες των τελευταίων 24ωρων των ΗΠΑ και της Γερμανίας, όπως αυτές εκδηλώθηκαν μέσω των τηλεφωνημάτων Τραμπ σε Μητσοτάκη και Ερντογάν και των επισκέψεων του Χάικο Μάας σε Αθήνα και Άγκυρα αντιστοίχως, μένει, ωστόσο, να αποσαφηνιστεί κατά πόσον οι εν λόγω παρεμβάσεις υποχρεώνουν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε έμπρακτη αναδίπλωση.

Πάντως, ενδεικτικό της αμερικανικής επιθυμίας για άμεση αποκλιμάκωση της έντασης στην ευρύτερη περιοχή λογίζεται από κυβερνητικές πηγές το δεύτερο τηλεφώνημα Τραμπ στον Έλληνα πρωθυπουργό, προκειμένου να τον ενημερώσει για τη συζήτηση, που είχε με τον Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογαν.

Και αυτό γιατί σε πρώτη φάση τουλάχιστον, η έκδοση νέας NAVTEX, που παρατείνει τον πλου του ωκεανογραφικού, Oruc Reis, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας έως την 1ηΣεπτεμβρίου, δεν εκλαμβάνεται από την Αθήνα σε καμία περίπτωση ως κίνηση αποκλιμάκωσης, μολονότι είναι πλέον κάτι παραπάνω από σαφές πως η κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα «αγγίζει» πλέον… ευαίσθητα συμφέροντα και στις δύο όχθες του Ατλαντικού και οδηγεί την Άγκυρα σε ένα καθεστώς ιδιότυπης διεθνούς απομόνωσης.

Κρίσιμο το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ

Εξάλλου, δεν διέλαθε της προσοχής διπλωματών στην Αθήνα ότι η έκδοση νέας τουρκικής NAVTEX συνέπεσε με την έναρξη του ατύπου Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. στο Γκύμνιχ της Γερμανίας αναβαθμίζοντας έτι περαιτέρω την εμβέλεια της τουρκικής πρόκλησης.

Πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών τόνιζαν, μάλιστα, χαρακτηριστικά ότι «για άλλη μία φορά αποδεικνύεται ποιος επιθυμεί την αποκλιμάκωση και ποιος όχι. Ποιος καλεί προσχηματικά σε διάλογο και ποιος τον εννοεί πραγματικά». Σε κάθε περίπτωση, κυβερνητικά στελέχη διαβάζουν πίσω από την έξαρση της πολεμοχαρούς φρασεολογίας της τουρκικής ηγεσίας, την απέλπιδα προσπάθεια Ερντογάν να εμφανιστεί να ικανοποιήσει μεν το εσωτερικό του ακροατήριο, να αναζητήσει δε μία αξιοπρεπή διέξοδο διαφυγής.

Στο πλαίσιο αυτό, τα ίδια στελέχη δεν αποκλείουν η νέα τουρκική NAVTEX, να αποτελεί και έναν εύσχημο τρόπο για την τελική απόσυρση των τουρκικών δυνάμεων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, συνθήκη, που θέτει προς πάσα κατεύθυνση ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προκειμένου να καταστεί εφικτή η επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου για τη μία και μοναδική υφιστάμενη διαφορά, ήτοι τον καθορισμό υφαλοκρηπίδας και υπερκείμενης ΑΟΖ. Εφ όσον επαληθευθούν οι συγκεκριμένες εκτιμήσεις, έμπειροι διπλωμάτες προσδιορίζουν πιθανή επανέναρξη των διερευνητικών επαφών το νωρίτερο περί τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Ενόσω η Αθήνα διατηρεί σε κατάσταση υψίστης επιφυλακής τις αεροναυτικές της δυνάμεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση δηλωτικό της αταλάντευτης βούλησης της να υπερασπιστεί με κάθε διαθέσιμο μέσο τα κυριαρχικά της δικαιώματα, κορυφώνει παράλληλα και την διπλωματική της δραστηριότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση θεωρεί κρίσιμο σκαλοπάτι στην διελκυστίνδα με την Τουρκία την κατάρτιση του καταλόγου οικονομικών, πολιτικών και διπλωματικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας, εφ όσον η τελευταία εξακολουθήσει την επιθετικότητα, που επιδεικνύει. Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει πως η συνολική στάση των Ευρωπαίων εταίρων μας θα πρέπει να αποδοκιμάζει…χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις την εμμονή Ερντογάν στην προκλητικότητα.

Οι ίδιες πηγές επιμένουν πως η απειλή για επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας θα πρέπει να είναι αξιόπιστη, ως εκ τούτου, προσδίδουν μεγάλη σημασία στο περιβόητο option paper, που καλείται να διαμορφώσει ο Ζόζεπ Μπορέλ, η αναφορά του οποίου σε…ανοιχτό μικρόφωνο ότι «οι Τούρκοι είναι εκνευρισμένοι με τους Έλληνες για την συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Αίγυπτο» προκάλεσε την ενόχληση της Αθήνας, που διοχευτεύθηκε μέσω του δηλητηριώδους σχολίου του Στέλιου Πέτσα ότι «κρείττον του λαλείν το σιγάν».

Παρέμβαση Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη

Σε νέα παρέμβαση προχώρησε το βράδυ της Πέμπτης το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, καλώντας την Τουρκία να μην αλλοιώσει τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα και την ιστορικότητα της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, στον απόηχο της απόφασης που έλαβε η Άγκυρα να τη μετατρέψει σε τζαμί.

Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής κυβέρνησης, πρέσβης Σαμ Μπράουνμπακ, σε ανάρτηση που έκανε στο twitter, υπογραμμίζει ότι «όπως ακριβώς και η Αγία Σοφία έτσι και η Μονή της Χώρας είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, το οποίο αποτελεί τμήμα των Ιστορικών Χώρων της Κωνσταντινούπολης που είναι ενταγμένοι στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO».

«Απευθύνουμε έκκληση στην κυβέρνηση της Τουρκίας να διασφαλίσει ότι η πλούσια πολυπολιτισμική και θρησκευτική ιστορία του χώρου καθώς και τα εκπληκτικά ψηφιδωτά και τις νωπογραφίες – που δημιουργήθηκαν για να αντανακλούν το θαύμα και τη δόξα του Θεού – θα διατηρηθούν και ότι θα παραμείνουν προσβάσιμα σε όλους», καταλήγει στο μήνυμά του ο κ. Μπράουνμπακ.

πενθυμίζεται ότι στις 21 Αυγούστου, με απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης, η Μονή της Χώρας (σ.σ. Μόνη Αγίου Σωτήρος εν τη Xώρα), μια ιστορική εκκλησία που λειτουργούσε μέχρι τώρα ως μουσείο, μετατρέπεται πλέον σε τζαμί.

Η Μονή της Χώρας, ήταν έως τώρα μουσείο και διαθέτει υπέροχα ψηφιδωτά.

Γνωστή στις ημέρες μας ως Καριγιέ Τζαμί (τουρκ. Kariye Camii ή Kariye Müzesi), υπήρξε βυζαντινό χριστιανικό μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη που μετατράπηκε από τους Οθωμανούς σε τζαμί κατά το 1511.

Από το 1958 λειτουργούσε ως μουσείο. Η μονή χτίστηκε στη θέση της Πύλης της Αδριανούπολης, έξω από τα Θεοδοσιανά Τείχη (στη σημερινή συνοικία Εντιρνέ Καπί), νότια του Κεράτιου Κόλπου.

Το μνημείο έως και σήμερα είναι γνωστό με το όνομα Μουσείο Χώρας. Ο κύριος ναός δεν είναι επισκέψιμος αφού βρίσκεται σε διαδικασία αποκατάστασης.

Πέρυσι την μετατροπή του μοναστηριού σε τζαμί είχε αποφασίσει το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), το ανώτατο τουρκικό διοικητικό δικαστήριο, αλλά η απόφαση δεν είχε εφαρμοστεί.

Την απόφαση για ακύρωση της σχετικής πράξης του 1945 του τουρκικού Υπουργικού Συμβουλίου έλαβε το ίδιο τμήμα του τουρκικού ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου που ένα χρόνο αργότερα έλαβε και την αντίστοιχη απόφαση για την Αγία Σοφία.

Η δίκη στηρίχτηκε επίσης σε προσφυγή του «Συνδέσμου Προσφοράς στα Βακούφια, τα Ιστορικά Μνημεία και το Περιβάλλον», της ίδιας δηλαδή οργάνωσης που είχε προσφύγει στα τουρκικά δικαστήρια για την Αγία Σοφία.

Ωστόσο, την Παρασκευή η κυβέρνηση Ερντογάν αποφάσισε να προχωρήσει στη νέα αυτή πρόκληση και πλέον η σχετική απόφαση για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί δημοσιεύτηκε στην τουρκική εφημερίδα της κυβερνήσεως.

Απορίας άξιον παραμένει η τύχη των ανεκτίμητης αξίας βυζαντινών ψηφιδωτών που υπάρχουν εντός του ναού και πώς αυτά θα καλυφθούν, προκειμένου να λειτουργήσει το κτήριο ως μουσουλμανικός λατρευτικός χώρος, δεδομένου ότι στο σουνιτικό Ισλάμ απαγορεύεται η εικονογράφηση του προσώπου.

«Ό,τι χρειαστεί για να προφυλάξουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα»

Επιβεβαίωσε το δεύτερο τηλεφώνημα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, επιβεβαίωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ 100,3 και τον Άρη Πορτοσάλτε. Δείχνει, πρόσθεσε, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ προκειμένου να μην υπάρχουν εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και να αντιμετωπιστεί η τουρκική προκλητικότητα.

Ο κ. Πέτσας σημείωσε ότι είναι ξεκάθαρο σε όλους, ότι το συμφέρον των ΗΠΑ δεν συνάδει με εντάσεις στην περιοχή μας, το έχουν διαμηνύσει πολλές φορές σε όλους τους τόνους.

Ερωτηθείς αν οι κινήσεις του αμερικανού πρόεδρου θα βοηθήσουν να αλλάξει στάση ο Ταγίπ Ερντογάν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε ότι το βάρος των ΗΠΑ είναι μεγάλο για να μη το ζυγίζει κάνεις.

Περιμένουμε από εδώ και περά  τις έμπρακτες ενέργειες της Τουρκιάς, ανέφερε ο κ. Πέτσας.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημείωσε πως προέχει να γίνουν άμεσα βήματα αποκλιμάκωσης  και μετά να αρχίσουν συζητήσεις για την μόνη διαφορά μας που είναι οι θαλάσσιες ζώνες.

Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να προφυλάξουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, επανέλαβε ο κ. Πέτσας.

Τόνισε ότι γίνονται συζητήσεις με την Αλβανία για συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ σημειώνοντας ότι ελπίζουμε ότι σύντομα θα έχουμε νεότερα και εκεί.