Ένας χρόνος μετά: Το χρονικό της πολύκροτης δίκης των νεοναζί

Πέρσι σαν σήμερα, στις 7 Οκτωβρίου, στις 11 το πρωί, το Α΄ Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών, ανακοινώνει την απόφαση του για την πολύκροτη δίκη της νεοναζιστικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή. Ήταν μία δίκη πρωτοφανής ακόμα και για τα παγκόσμια δικαστικά χρονικά και μία από τις μεγαλύτερες που έχουν διεξαχθεί στην χώρα μας.

Έξω από το εφετείο ένα τεράστιο πλήθος πολιτών είχε συγκεντρωθεί αναμένοντας την απόφαση. Δεκάδες χιλιάδες έχουν κατακλύσει τους γύρω δρόμους και με αντιφασιστικά συνθήματα περιμένουν η απόφαση να δικαιώσει τα θύματα της εγκληματικής οργάνωσης. Η ανακοίνωση του Εφετείου που κηρύσσει κι αναγνωρίζει την νεοναζιστική οργάνωση της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση και συμμορία, βάσει του άρθρου 187 του ΠΚ, γίνεται δεκτή με επιδοκιμασίες. Η σημασία της απόφασης τεράστια, καθώς καταδικάζεται ποινικά η δράση των νεοναζί, γεγονός που καταρρίπτει τον μύθο της ΧΑ κι εν τέλει αλλάζει τον πολιτικό χάρτη της χώρας.

Ένοχος κρίνεται ο Γιώργος Ρουπακιάς για όλες τις κατηγορίες που του αποδίδονται για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Επίσης για τη δολοφονία Φύσσα κρίνονται ένοχοι και οι Γ. Πατέλης, Ι. Καζατζόγλου, Ι. Αγγος, Α.Μ. Αναδιώτης, Γ.Δήμου, Ε. Καλαρίτης, Ι. Β. Κομιανός, Κ. Κορκοβίλης, Α. Μιχάλαρος, Γ. Σκάλκος, Γ. Σταμπέλος, Λ. Τσαλίκης, Α. Τσόρβας, Ν. Τσόρβας, Α. Χρυσαφίτης ενώ αθώοι λόγω αμφιβολιών οι Σαντοριναίος και Τσακανίκας.

Η απόφαση είναι καταδικαστική και σε βάρος των κορυφαίων ηγετικών στελεχών της νεοναζιστικής οργάνωσης. Ένοχοι για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης κρίνονται οι Μιχαλολιάκος, Κασιδιάρης, Λαγός, Γερμενής, Παναγιώταρος, Παππάς, Ματθαιόπουλος και ένοχοι για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση οι Άγγος, Αποστόλου, Καζαντζόγλου, Καλαρίτης, Μιχαλάρος, Μπαρέκας, Παπαβασιλείου, Παπαδόπουλος, Πόπορη, Ρουπακιάς, Σκιατούνης, Σκάλκος, Στεργιοπουλος, Στρατος, Τσακανικας, Τσορβας, Τσαλικης, Χατζηδακης, Χρυσαφιτης.

Επίσης κρίθηκαν ένοχοι όλοι οι κατηγορούμενοι για την επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες ενώ η κατηγορία για την επίθεση στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ, μετατράπηκε από απόπειρα ανθρωποκτονίας από πρόθεση, σε επικίνδυνη σωματική βλάβη. Κρίθηκαν ένοχοι οι Καστρινός, Πανταζής και Χατζηδάκης. Έπαψε η δίωξη για τους υπόλοιπους για απλή σωματική βλάβη.

Στις 22 Οκτωβρίου το δικαστήριο ανακοίνωσε την ετυμηγορία του. Για την ηγετική ομάδα της εγκληματικής οργάνωσης οι εφέσεις τους δεν είχαν ανασταλτικό χαρακτήρα και οδηγούνται στη φυλακή. Αναστολή πήραν οι 12 από τους καταδικασθέντες, με εγγυοδοσία, απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και εμφάνιση στην Αστυνομία δύο φορές το μήνα.

Η δίκη κράτησε πεντέμισι χρόνια

Η ίδια η δίκη ως γεγονός και διαδικασία πλέον αποτελεί αντικείμενο μελέτης. Η διάρκεια της συμπλήρωσε τα πεντέμισι χρόνια, με πολλούς κατηγορούμενους στο εδώλιο, μέγα πλήθος δικηγόρων και μαρτύρων και μία τεράστια δικογραφία που αποτελείτο από χιλιάδες έγγραφα. Παράλληλα πολλά ήταν τα πρακτικά προβλήματα που καθυστέρησαν τη διαδικασία, όπως η στέγαση της, η μη διαθεσιμότητα των μελών του δικαστηρίου, η αποχή των δικηγόρων το 2016 και η άρνηση συνηγόρων υπεράσπισης να λάβουν άδειες κ.α.

Στο εδώλιο κάθισαν όχι κάποιοι κατηγορούμενοι, αλλά ένα ολόκληρο κόμμα, το οποίο είχε εκπροσώπηση στην Ελληνική Βουλή αλλά και στο ευρωκοινοβούλιο και το οποίο δικάστηκε ως μία εγκληματική οργάνωση, αλλά με «νόμιμη» πολιτική και νομική υπόσταση. Οι κατηγορούμενοι, στην πλειοψηφία τους, επέλεξαν να απέχουν από την ακροαματική διαδικασία, δείχνοντας στην πράξη ποια είναι τα πιστεύω τους για τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Ωστόσο η συνεχής παρουσία στη δίκη της Μάγδα Φύσσα, ήταν αυτή που έδωσε το στίγμα και σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσε το κλίμα και την πορεία της δικαστικής διαδικασίας. Παρούσα κάθε μέρα εντός της αιθούσης, δεν επέτρεψε ούτε μία στιγμή να ξεχαστεί, ή και να διαστρεβλωθεί, η σημασία της δίκης.

Η δίωξη της ΧΑ ως εγκληματικής οργάνωσης ασκήθηκε με βάση το άρθρο 187 του ελληνικού ποινικού κώδικα, όπως αυτό διαμορφώθηκε με βάση τον λεγόμενο «αντιτρομοκρατικό» νόμο 2928/2001, ο οποίος ψηφίστηκε επί κυβέρνησης Σημίτη εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Η δολοφονία Φύσσα και η καθοριστική κίνηση Δένδια

Κωδικοποιώντας χρονικά την δικαστική διαδικασία, θα επιχειρήσουμε να σταθούμε στα κορυφαία γεγονότα γύρω από τη δίκη

• Στις 18 Σεπτεμβρίου 2013 μέλη της Τοπικής Οργάνωσης της Χρυσής Αυγής στη Νίκαια, δολοφονεί εν ψυχρώ τον αντιφασίστα μουσικό Παύλο Φύσσα. Ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης, Νίκος Δένδιας, διατάσσει έφοδο στα γραφεία της Χρυσής Αυγής. Παράλληλα και συσχετίζει όλα τα αδικήματα με κοινό παρονομαστή τη Χρυσή Αυγή, η οποία είχε κλιμακώσει τη δράση της μετά την είσοδό της στη Βουλή το 2012. Είχαν προηγηθεί η δολοφονική επίθεση σε βάρος των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ και του ΚΚΕ και τα επεισόδια στον Μελιγαλά. Ο Ν. Δένδιας στέλνει 32 φακέλους για διάφορα εκκρεμή αδικήματα στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη. Αποτέλεσμα αυτής της πολύ σημαντικής κίνησης είναι η συνένωση των δικογραφιών οδηγεί την δικαιοσύνη να εξετάσει την υπόθεση υπό το πρίσμα της τέλεσης του αδικήματος της εγκληματικής οργάνωσης. Ακολούθως η εισαγγελέας δίνει εντολή για τη διενέργεια κατεπείγουσας προκαταρκτικής εξέτασης που ανατίθεται στον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Χαράλαμπο Βουρλιώτη, ο οποίος ασκεί ποινικές διώξεις για το κακούργημα της ένταξης και διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης.

• Στις 28 Σεπτεμβρίου 2013 η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία συλλαμβάνει τον Νίκο Μιχαλολιάκο. Ακολουθούν οι συλλήψεις των Ηλία Κασιδιάρη, Γιάννη Λαγού και των υπόλοιπων στελεχών. Πλέον η Χρυσή Αυγή που κατηγορείται ως εγκληματική οργάνωση. Με απόφαση της Ολομέλειας του Εφετείου, η δικογραφία ανατίθεται στις εφέτες ειδικές ανακρίτριες Ιωάννα Κλάπα και Μαρία Δημητροπούλου, που κρίνουν προφυλακιστέους τους κατηγορούμενους. Στους επόμενους μήνες 150 μάρτυρες καταθέτουν στοιχεία στους ανακριτές για τον ναζιστικό και εγκληματικό χαρακτήρα της οργάνωσης.
• Στις 4 Φεβρουαρίου 2015 το Συμβούλιο Εφετών αποφασίζει την παραπομπή σύσσωμης της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χρυσής Αυγής του 2012 στο εδώλιο του Α’ Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών για το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης. Το βούλευμα υιοθετεί πλήρως την πρόταση του εισαγγελέα Εφετών Ισίδωρου Ντογιάκου, που κάνει λόγο για εγκληματική οργάνωση με κυρίαρχο πρόσωπο τον Νίκο Μιχαλολιάκο. Συνολικά παραπέμπονται σε δίκη 68 κατηγορούμενοι. Εκτός του αδικήματος του άρθρου 187 (εγκληματική οργάνωση), συνεκδικάζονται τρία κακουργήματα (ανθρωποκτονία Παύλου Φύσσα, απόπειρα ανθρωποκτονίας του Αιγύπτιου αλιεργάτη Αμπουζίντ Εμπάρακ και απόπειρα ανθρωποκτονίας των συνδικαλιστών του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ) και έχουν συσχετιστεί συνολικά πάνω από 100 υποθέσεις.
• Στις 20 Απριλίου 2015 η δίκη ξεκινά στην ακατάλληλη δικαστική αίθουσα στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού. Πρόεδρος είναι η εφέτης Μαρία Λεπενιώτη και μέλη οι εφέτες Γεσθημανή Τσουλφόγλου και Ανδρέας Ντόκος. Οι δημοσιογράφοι είναι περισσότεροι από τους κατηγορούμενους, οι οποίοι επιλέγουν να εκπροσωπηθούν από τους δικηγόρους τους. Στα πεντέμισι χρόνια που θα διαρκέσει η δίκη, η ηγεσία της Χρυσής Αυγής θα παρουσιαστεί μόνο για να απολογηθεί. Μόνο οι αποχωρήσαντες, Ν. Μίχος και Ευστ. Μπούκουρας, θα δώσουν το «παρών» περισσότερες από μία φορές. Ολο αυτό το διάστημα οι κατηγορούμενοι είναι εκτός φυλακής: πρώτος αποφυλακίστηκε ο Ν. Μιχαλολιάκος στις 4.3.2015 (λόγω παρέλευσης του 18μηνου) και τελευταίος ο Γ. Ρουπακιάς, που τίθεται σε κατ’ οίκον περιορισμό από τις 18.3.2016. Οι νεοναζί από την αρχή επιχειρούν να εκφοβίσουν τους μάρτυρες και επιτίθενται σε δύο φίλους του Παύλου Φύσσα.

• Στις 7 Μαΐου 2015 η δίκη συνεχίζεται με την υποβολή αιτημάτων και από τις δύο πλευρές (διορισμοί δικηγόρων, ακαταλληλότητα της αίθουσας κ.ά.). Οι συνήγοροι των ηγετικών στελεχών επιχειρούν να αποκλείσουν την πολιτική αγωγή συνολικά από την υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης, αλλά η προσπάθεια πέφτει στο κενό. Απορρίπτεται το αίτημα της πολιτικής αγωγής για ραδιοτηλεοπτική κάλυψη της δίκης, αλλά η μετέπειτα σύσταση του Παρατηρητηρίου GoldenDawnWatch συμβάλλει τα μέγιστα στη δημοσιότητα της υπόθεσης. Η διαδικασία εξέτασης δικονομικών ζητημάτων θα διαρκέσει μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου 2015.
• Στις 29 Σεπτεμβρίου 2015 ο πατέρας του Παύλου, Παναγιώτης Φύσσας, εγκαινιάζει τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορητηρίου. Ακολουθεί στις 2 Οκτωβρίου η συγκλονιστική κατάθεση της Μάγδας Φύσσα η οποία μιλά ανοιχτά για μία δολοφονική εγκληματική οργάνωση «που λέγεται Χρυσή Αυγή και είναι στο Κοινοβούλιο». Οι επόμενες καταθέσεις αυτοπτών μαρτύρων αποδεικνύουν τον οργανωμένο χαρακτήρα της επίθεσης, αλλά και αστυνομικών, ένας εκ των οποίων περιγράφει ότι μετά τον φόνο ο Ρουπακιάς κάπνιζε νηφάλιος και είπε στους αστυνομικούς «είμαι δικός σας, είμαι Χρυσή Αυγή». Στις 25 Νοεμβρίου καταθέτει η αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας Δήμητρα Ζώρζου, η οποία υποδεικνύει ως συνοδηγό του Ρουπακιά τον κατηγορούμενο Ι. Καζαντζόγλου. «\
• Στις 12 Ιανουαρίου 2016 η δίκη αναβάλλεται καθώς οι συνήγοροι υπεράσπισης της Χρυσής Αυγής συμμετέχουν στην αποχή που αποφάσισε η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων για το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Αντίθετα η πολιτική αγωγή προσκόμισε άδειες από τον Δικηγορικό Σύλλογο προκειμένου να παραστεί. Η διακοπή θα κρατήσει μέχρι τις 30 Μαΐου 2016.

• Στις 3 Ιουνίου 2016 Συνεχίζονται οι καταθέσεις μαρτύρων για τη δολοφονία Φύσσα. Το δικαστήριο κάνει δεκτό το αίτημα της οικογένειας να παρίστανται οι 18 κατηγορούμενοι. Ο φίλος του Παύλου, Νίκος Μαντάς, αναγνωρίζει τους κατηγορούμενους Αναστάσιο Μιχάλαρο και Ιωάννη Αγγο, ενώ σημαντική είναι και η μαρτυρία του Μιχάλη Ξυπόλητου. Πρόκειται για τα δύο άτομα που δέχτηκαν επίθεση έξω από το δικαστήριο την πρώτη μέρα της δίκης. «Ο αδερφός μου τραγούδια έγραφε, δεν σκότωνε», καταθέτει η Ειρήνη Φύσσα, Στην κατάθεση της η Χρυσούλας Ρουπακιά αναφέρει ότι «μου είπε ο αδερφός μου ότι πήρε το μαχαιράκι και του έκανε δυο γρατσουνιές».
• Στις 9 Σεπτεμβρίου 2016 καταθέτει ο Αμπουζίντ Εμπάρακ για τη δολοφονική επίθεση εναντίον των Αιγύπτιων αλιεργατών. «Αν ήξεραν ότι είμαι ζωντανός, δεν θα με άφηναν», καταθέτει το θύμα της επίθεσης. Ξεχωρίζει η η κατάθεση του του Αχμεντ Αμπου Χάμεντ, που αναγνώρισε 5 κατηγορούμενους χρυσαυγίτες. Επίσης η αστυνομικός που συνέλαβε τους δράστες επιβεβαίωσε ότι «φορούσαν μπλούζες της Χρυσής Αυγής», ακυρώνοντας το τέχνασμα των νεοναζί που άλλαξαν ρούχα στο Αστυνομικό Τμήμα Κερατσινίου.
• Στις 31 Οκτωβρίου 2016 αρχίζει η εκδίκαση της απόπειρας ανθρωποκτονίας εναντίον των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ και του ΚΚΕ με την κατάθεση του προέδρου του Συνδικάτου Μετάλλου Αττικής, Σωτήρη Πουλικόγιαννη, που δέχτηκε δολοφονικό χτύπημα στο κεφάλι. Επίσης οκτώ συνδικαλιστές επιβεβαιώνουν ότι «οι χρυσαυγίτες ήθελαν αίμα, για να στείλουν μήνυμα ότι κάνουν κουμάντο στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος». Στο δικαστήριο καταθέτει και ο αστυνομικός διευθυντής Πειραιά που προσέρχεται κουτσαίνοντας. Εξηγεί στην έδρα ότι τραυματίστηκε στα επεισόδια της προηγούμενης μέρας κατά την εισβολή χρυσαυγιτών, με επικεφαλής τον Λαγό, σε δημοτικό σχολείο στο Νέο Ικόνιο Περάματος.

• Στις 7 Φεβρουαρίου 2017 ξεκινούν οι καταθέσεις 131 μαρτύρων του κατηγορητηρίου που διαρκούν οκτώ μήνες. Οι μαρτυρίες τους αποδεικνύουν την εγκληματική δράσης της Χρυσής Αυγής και τη ναζιστική ιδεολογία της οργάνωσης. Ξεχωρίσει ο Ηλίας Σταύρου, πρώην χρυσαυγίτης που περιγράφει συγκεκριμένα περιστατικά για τη στρατιωτική εκπαίδευση, τη ναζιστική ιδεολογία και την Αρχή του Αρχηγού. «Στη Χρυσή Αυγή δεν γινόταν τίποτα χωρίς εντολή Μιχαλολιάκου» και «όταν χαιρετούσαμε ναζιστικά, τον Αδόλφο Χίτλερ είχαμε στον νου μας και όχι τον Αριστοτέλη», γράφεται μεταξύ άλλων στα Πρακτικά. Η υπεράσπιση προσπαθεί να τον παρουσιάσει ως ψυχικά διαταραγμένο.
• Στις 12 Οκτωβρίου 2017 η εισαγγελέας συντάσσεται με το αίτημα συνηγόρων της Χρυσής Αυγής να αποκαλυφθούν τα στοιχεία των προστατευόμενων μαρτύρων και να προσέλθουν αυτοπροσώπως στο ακροατήριο Οι δικαστές απορρίπτουν το αίτημα. Πέντε πρώην χρυσαυγίτες καταθέτουν υπό καθεστώς προστασίας από ειδική αίθουσα της ΓΑΔΑ, με τη φωνή τους αλλοιωμένη. Η υπεράσπιση τους παρουσιάζει ως ψυχασθενείς, αλκοολικούς κ.λπ. και αποκαλύπτει την ταυτότητά τους στη δικαστική αίθουσα. Η πολιτική αγωγή απέχει για λόγους αρχής από την εξέτασή τους, επειδή θεωρεί ότι με την ανωνυμία και την απόσταση δεν διασφαλίζονται οι στοιχειώδεις δικονομικές εγγυήσεις.
• Στις 13 Δεκεμβρίου 2017 οι συνήγοροι του Μιχαλολιάκου υποβάλλουν ένσταση να μην καταθέσει ο Δημήτρης Κουσουρής, θύμα της δολοφονικής επίθεσης της Χ.Α. έξω από τα δικαστήρια της Ευελπίδων το 1998. Η ένσταση απορρίπτεται και ο Δ. Κουσουρής περιγράφει την επίθεση για την οποία έχει καταδικαστεί ο τότε υπαρχηγός της οργάνωσης Περίανδρος – Αντ. Ανδρουτσόπουλος Ακολουθούν οι καταθέσεις άλλων 15 μαρτύρων πολιτικής αγωγής, μεταξύ των οποίων είναι οι Δημήτρης Χριστόπουλος, Γιώργος Μαργαρίτης, Λιάνα Κανέλλη, Μαρία Κανελλοπούλου και Πέτρος Κωνσταντίνου.

• Στις 6 Φεβρουαρίου 2018 δύο μάρτυρες καταθέτουν ως κλητευθέντες από το δικαστήριο: ο πρώην πυρηνάρχης Νοτίων Προαστίων της Χρυσής Αυγής, Γιώργος Παπαγεωργίου, και ο αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας Φύσσα, Αχιλλέας Νικολάου. Ο πρώτος επιβεβαιώνει με στοιχεία τον εγκληματικό χαρακτήρα της οργάνωσης και την αυστηρή ιεραρχία. Ο δεύτερος περιγράφει την οργανωμένη επίθεση πολλών ατόμων στον Παύλο μέχρι να φτάσει ο Ρουπακιάς για το τελειωτικό χτύπημα.
• Στις 8 Φεβρουαρίου 2018 η διαδικασία συνεχίζεται με τα αναγνωστέα έγγραφα κατηγορητηρίου: την πιο αμήχανη στιγμή για τους συνηγόρους υπεράσπισης. Δεν μπορούν να διαψεύσουν τα γραπτά μηνύματα, τις καταγραφείσες συνομιλίες, τα βίντεο που προαναγγέλλουν επιθέσεις, την αρθρογραφία που ομνύει στη ναζιστική ιδεολογία, τις φωτογραφίες με στρατιωτική εκπαίδευση, τις ομιλίες με φόντο τον Χίτλερ και πολλά άλλα που κατασχέθηκαν από τα σπίτια των κατηγορουμένων;
• Στις 9 Ιουλίου 2018 απορρίπτεται η ένσταση γνησιότητας που υπέβαλε ο Νίκος Μιχαλολιάκος για να μη γίνει δεκτό το καταστατικό της Χρυσής Αυγής που προσκόμισε ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» Δημήτρης Ψαρράς. «Το εν λόγω έγγραφο θα συνεκτιμηθεί μαζί με όλα τα αποδεικτικά μέσα», ανακοινώνει η πρόεδρος. Ομως στην αγόρευσή της η εισαγγελέας θα υποστηρίξει ότι το μόνο γνήσιο καταστατικό είναι αυτό που έχει κατατεθεί στον Αρειο Πάγο μετά τις εκλογές του 2012 και θα υιοθετήσει τους ισχυρισμούς των χρυσαυγιτών ότι οι ναζιστικοί χαιρετισμοί είναι «αρχαιοελληνικοί».
• Στις 18 Ιουλίου 2018 δεκάδες καταδικαστικές αποφάσεις για επιθέσεις της Χρυσής Αυγής περιλαμβάνονται στα αναγνωστέα έγγραφα που προσκομίζει η πολιτική αγωγή. Στο δικαστήριο προβάλλεται η μελέτη του ερευνητικού κέντρου Forensic Architecture για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, καθώς και περισσότερα από 50 βίντεο ως ενισχυτικά του κατηγορητηρίου.
• Στις 12 Σεπτεμβρίου 2018 αρχίζει η ανάγνωση των εγγράφων της υπεράσπισης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 16 Μαρτίου 2019. Επί ενάμιση χρόνο η υπεράσπιση καθυστερεί τη δίκη με χιλιάδες κοινοβουλευτικές ερωτήσεις των πρώην βουλευτών. Μόνο ο Λαγός προσκομίζει 2.000 ερωτήσεις για το νέφος στην Πάτρα, το σαμιώτικο κρασί, τη μηδενική ζήτηση λευκού κρεμμυδιού, την άγρια αγκινάρα Μικρομάνης κ.ά.
• Στις 6 Μαρτίου 2019 69 μάρτυρες υπεράσπισης (αντί για 265 που είχαν δηλωθεί αρχικά) προσέρχονται να καταθέσουν… κι αυτοί με το ζόρι, αναγκάζοντας την πρόεδρο Μαρία Λεπενιώτη να ζητήσει δύο φορές να γραφτεί στα Πρακτικά ότι «το δικαστήριο διακόπτει γιατί οι δικηγόροι υπεράσπισης δεν έφεραν μάρτυρες, αν και ειδοποιήθηκαν προς τούτο». Όσοι καταθέτουν είναι συγγενείς, φίλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι της Χρυσής Αυγής.

• Στις 20 Ιουνίου 2019 ξεκινούν οι απολογίες, με πρώτους τους κατηγορούμενους για τη δολοφονία Φύσσα. Στα Πρακτικά καταγράφεται ο Ρουπακιάς να λέει «μια ανθρωποκτονία ήτανε που την κάνανε ολόκληρη ιστορία» και η ομολογία του πυρηνάρχη Πατέλη ότι «ποτέ δεν με διέγραψαν από τη Χρυσή Αυγή, σταμάτησα να πηγαίνω στα γραφεία όταν προφυλακίστηκα». Στις απολογίες της η ηγεσία υποστήριξε ότι δήθεν όσοι εμπλέκονταν στη δολοφονία διαγράφηκαν από τη Χρυσή Αυγή. Ο Ηλ. Κασιδιάρης βάζει στο κάδρο της ενοχής τους ίδιους τους βουλευτές, λέγοντας ότι για τα εγκλήματα μπορεί να είναι ένοχοι «μέλη, υποστηρικτές, ακόμα και βουλευτές». Ν. Μίχος καταθέτει ότι ο Μιχαλολιάκος γνώριζε από την πρώτη στιγμή για τη δολοφονία Φύσσα και την επίθεση στους αλιεργάτες. Ο Ι. Λαγός καλύπτει απόλυτα τα τάγματα εφόδου, χρεώνει στο Πολιτικό Συμβούλιο (δηλαδή στον ίδιο τον Αρχηγό) την απόφαση να μη διαγραφούν οι εμπλεκόμενοι για τη δολοφονία Φύσσα και προπηλακίζει την πρόεδρο του δικαστηρίου. Ο Αρχηγός Μιχαλολιάκος αδειάζει τον Ι. Λαγό και το τάγμα της Νίκαιας και επιμένει στο ψέμα πως έμαθε για τη δολοφονία το επόμενο πρωί.

• Στις 19 Δεκεμβρίου 2019 η εισαγγελέας Αδαμαντία Οικονόμου προτείνει την απαλλαγή όλων των κατηγορουμένων για τις κατηγορίες της διεύθυνσης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση. Για τη δολοφονία Φύσσα προτείνει την ενοχή μόνο του Ρουπακιά, ενώ επιχειρεί να υποβαθμίσει τις δολοφονικές επιθέσεις στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και στους Αιγύπτιους αλιεργάτες, προτείνοντας να μετατραπούν οι κατηγορίες σε ελαφρύτερες.
• Στις 8 Ιανουαρίου 2020 με τη δικηγόρο της οικογένειας Φύσσα, Χρύσα Παπαδοπούλου, αρχίζουν οι αγορεύσεις της πολιτικής αγωγής που αποδομούν πλήρως την εισαγγελική πρόταση και αποδεικνύουν πόσο σημαντική ήταν η απόφαση της έδρας να παραστεί η πολιτική αγωγή και για το σκέλος της εγκληματικής οργάνωσης. Η επιχειρηματολογία των συνηγόρων, η οποία βασίζεται σε ατράνταχτα αποδεικτικά στοιχεία, αναγκάζει τους συνηγόρους υπεράσπισης να αγορεύουν περί ανέμων και υδάτων, αφού αρκετοί δεν μπήκαν καν στον κόπο να αντικρούσουν το κατηγορητήριο.
• Στις 7 Οκτωβρίου 2020 η απόφαση του Α’ Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών θα ανακοινωθεί στις 11 το πρωί.

Η ταυτότητα της δίκης

• Κατηγορούμενοι: 68
• Κατηγορίες : Εγκληματική οργάνωση: Συνολικά 65 κατηγορούμενοι.
• Διεύθυνση Οργάνωσης: 18 κατηγορούμενοι (Νίκος Μιχαλολιάκος και οι υπόλοιποι 17 εκλεγμένοι στις εκλογές του Ιουνίου 2012 βουλευτές του κόμματος).
• Μέλη:47 κατηγορούμενοι (39 κατηγορούμενοι δικάζονται μόνο για το αδίκημα της εγκληματικής ενώ οι υπόλοιποι δικάζονται και για άλλα κακουργήματα για παράδειγμα ανθρωποκτονία και απόπειρες, διακεκριμένη οπλοκατοχή κλπ.
• Δολοφονία Παύλου Φύσσα στις 18 Σεπτεμβρίου 2013 στο Κερατσίνι για την οποία δικάζονται ο Γιώργος Ρουπακιάς ως φυσικός αυτουργός και άλλοι 16 ως συνεργοί.
• Απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος Αιγυπτίων ψαράδων (12 Ιουνίου 2012 στο Πέραμα) 5 κατηγορούμενοι
• Απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος αφισοκολλητών του ΠΑΜΕ (12 Σεπτεμβρίου 2013 στο Πέραμα) 4 κατηγορούμενοι
• Έναρξη δίκης: 20 Απριλίου 2015 στην αίθουσα των γυναικείων Φυλακών Κορυδαλλού.
• Έδρα: Πρόεδρος είναι η κ. Μαρία Λεπενιώτη, που έχει προαχθεί σε αρεοπαγίτη από τον Μάιο του 2019.
• Τακτικοί δικαστές οι Εφέτες Ανδρέας Ντόκος και Γεσθημανή Τσουλφόγλου.
• Εισαγγελέας Έδρας είναι η κ. Αδαμαντία Οικονόμου με αναπληρωτή της τον κ. Στέλιο Κωσταρέλλο.
• Οι δικαστές απαλλάχθηκαν κάθε άλλου καθήκοντος τους για να επιταχυνθεί η δίκη το Νοέμβριο του 2018
• Συνεδριάσεις: Συνολικά έγιναν 453 συνεδριάσεις.

Τον Ιανουάριο του 2016 η δίκη διακόπηκε για περίπου 4,5 μήνες λόγω αποχής των δικηγόρων. Διακόπηκε επίσης επί τρεις και πλέον μήνες λόγω του κορονοϊού.

• Μάρτυρες: Εξετάστηκαν σχεδόν 150 μάρτυρες κατηγορίας και περίπου 70 υπεράσπισης.
• Υλικό δικογραφίας :Εκατοντάδες στοιχεία που αφορούν ολόκληρη την πορεία της Χρυσής Αυγής από τα έτη 1980-1984 που αποτελούσε τίτλο περιοδικού με εξυμνητικά κείμενα για τον Χίτλερ, την περίοδο «απαλλαγής» της, μετά το 1990, από τον όρο «εθνικοσοσιαλισμός» και την υιοθέτηση του όρου «λαϊκός εθνικισμός» έως τον παρόντα χρόνο .
• Πλήθος και οι δικαστικές αποφάσεις με ενέργειες της οργάνωσης που αναγνώστηκαν στο δικαστήριο και αφορούν επιθέσεις από το 1992 και μετά, όπως η απόπειρα ανθρωποκτονίας του Δημήτρη Κουσουρή το 1998 από στέλεχος της Χρυσής Αυγής και δέκα μέλη της, κ.α
• Μόνο το παραπεμπτικό βούλευμα ξεπερνά τις 1000 σελίδες.
• Το ψηφιοποιημένο υλικό (βίντεο, καταγεγραμμένες συνομιλίες, φωτογραφίες και άλλα) ξεπερνά τα δύο terrabyte.
• Συνολικά τα στοιχεία, όλων των ειδών, που αναγνώστηκαν στο δικαστήριο ήταν 438.

Λήξη αποδεικτικής διαδικασίας: 7 Νοεμβρίου 2019 οπότε και απολογήθηκε τελευταίος ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής Νίκος Μιχαλολιάκος.

Η εισαγγελική πρόταση ευνοϊκή για τους νεοναζι

Πολλά ερωτηματικά και απορίες προκάλεσε η εισαγγελική πρόταση που έριχνε στα μαλακά τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής. Η εισαγγελέας Αδαμαντία Οικονόμου στις 18 Δεκεμβρίου 2019 έκρινε πως δεν υφίσταται εγκληματική οργάνωση και πως όλες οι ενέργειες που αποδίδονται σε οργανωμένη δράση συμμετεχόντων με διακριτούς ρόλους, είναι «μεμονωμένα περιστατικά» μελών και μη του κόμματος για διάφορους λόγους: «Δεν αποδείχθηκε κεντρικός σχεδιασμός των επιθέσεων».

Για τη δολοφονία Φύσσα η κ. Οικονόμου ζήτησε ενοχή μόνον του Γιώργου Ρουπακιά ζητώντας απαλλαγή όλων των συγκατηγορουμένων του για συνέργεια στην πράξη. «Δεν υπήρχε καμία εντολή για τον Φύσσα. Η εμφάνιση Ρουπακιά ήταν συμπτωματική, αν υπήρχε σχέδιο θα είχε λάβει και αυτός sms. Δεν προέκυψε πως οι συγκατηγορούμενοι του τον διευκόλυναν. Έδρασε μόνος του χωρίς να τον συνδράμει κανείς. Δεν ήταν συντεταγμένοι».

Για την επίθεση σε βάρος των Αιγυπτίων ψαράδων ζήτησε ενοχή των πέντε κατηγορουμένων κατά επιεικέστερη μετατροπή της κατηγορίας από απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη: «Αν ήθελαν να σκοτώσουν θα το έκαναν, δεν θα σταματούσαν».

Για την επίθεση σε βάρος του ΠΑΜΕ ζήτησε μετατροπή της απόπειρας ανθρωποκτονίας σε πλημμεληματικού βαθμού επικίνδυνη και απλή σωματική βλάβη «Αν ήθελαν να σκοτώσουν θα χτυπούσαν στο κεφάλι των θυμάτων. Δεν ήθελαν να σκοτώσουν, ήθελαν να πλήξουν το συνδικάτο στην Ζώνη Περάματος».

Ζήτησε επίσης ενοχή για πλημμεληματική οπλοκατοχή -από κακουργηματική συνδεόμενη με την εγκληματική οργάνωση- των Νίκου Μιχαλολιάκου, Γιώργου Γερμενή και Γιάννη Λαγού.

Η εισαγγελική κρίση προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις με βασικές αιτιάσεις νομικών και καθηγητών Δικαίου ότι η κ. Οικονόμου αγνόησε ουσιαστικά δεδομένα της υπόθεσης. Από την πλευρά των κατηγορουμένων χαρακτηρίστηκε απόλυτα εμπεριστατωμένη.

Λίγες ημέρες μετά την πρόταση της κ. Οικονόμου η Χρυσή Αυγή εξέδωσε το ημερολόγιο του 2020 το εξώφυλλο του οποίου αναφέρει «θα ξαναγυρίσουμε και θα τρέμει η γη», φράση που αποδίδεται στον Γιόζεφ Γκαίμπελς.

#1χρόνομετά

Δείτε επίσης: