Επιμένει στην αντισυνταγματικότητα για τους ΟΤΑ η κυβέρνηση

Νέες αντιδράσεις και ένταση στον αυτοδιοικητικό χώρο, προκαλεί η επιμονή της κυβέρνησης και του υπουργείου Εσωτερικών, στην αντισυνταγματικότητα και στην υπέρβαση της απόφασης της ολομέλειας του ΣτΕ που έκρινε «παράνομο» και εκτός συνταγματικής τάξης, το νόμο Θεοδωρικάκου, για τις αρμοδιότητες και τη συγκρότηση των Επιτροπών των Δήμων. 

Η κυβέρνηση και ο υπουργός Εσωτερικών Μ . Βορίδης με την τροπολογία που φέρνουν στη Βουλή, πιθανά τη Δευτέρα, όπως διαφαίνεται, θα επιχειρήσουν για μία ακόμη φορά, να αγνοήσουν τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης και να πράξουν κατά το δοκούν.

Να θυμίσουμε ότι το 2019, η κυβέρνηση της ΝΔ, με τον νόμο 4623 (νόμος Θεοδωρικάκου), κατάργησε το νόμο 4555/2018, (πρόγραμμα Κλεισθένης), επιβάλλοντας στις Επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής των δήμων,   πλειοψηφία 3/5 υπέρ των παρατάξεων των δημάρχων, αγνοώντας το εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ αφαίρεσε όλες σχεδόν τις αποφασιστικές αρμοδιότητες από τα δημοτικά συμβούλια των Δήμων, τις οποίες μετέφερε στις εν λόγω Επιτροπές.

Μετά και την δημοσιοποίηση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, στις 2/12/22, που έκρινε το νόμο Θεοδωρικάκου αντισυνταγματικό, σε δηλώσεις του ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης, ξεκαθάρισε ότι η κυβέρνηση δεν προτίθεται να σεβαστεί στην απόφαση του ΣτΕ και να επαναφέρει σε ισχύ το νόμο 4555/2018, της απλής αναλογικής του Κλεισθένη, βάσει του οποίου πραγματοποιήθηκαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019.

Ο Μάκης Βορίδης κληθείς να σχολιάσει την απόφαση του ΣτΕ, αφού διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση «θα νομοθετήσει με απόλυτο σεβασμό στις κατευθύνσεις που δίνει με την απόφαση της η Ολομέλεια του Συμβούλιου της Επικρατείας», συνόψισε τις πολιτικές προθέσεις της κυβέρνησης λέγοντας ότι «η κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίσει την κυβερνησιμότητα των δήμων».

Με λίγα λόγια η κυβέρνηση θα επιχειρήσει με καθαρά αντισυνταγματικό τρόπο να διατηρήσει την πλειοψηφία στις επίμαχες Επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής και ως «αντίδωρο» θα επιστρέψει κάποιες από τις αφαιρεθείσες αρμοδιότητες, πίσω στα δημοτικά συμβούλια. «Οι συνθέσεις της Οικονομικής Επιτροπής και της Ποιότητας Ζωής θα μείνουν ως έχουν με βάση την ισχύουσα διάταξη», σημείωσε χαρακτηριστικά και διευκρίνισε ότι «θα υπάρξει παρέμβαση μας σε σχέση με την κατανομή των αρμοδιοτήτων».

Ωστόσο η απόφαση του ΣτΕ είναι ξεκάθαρη και ορίζει ότι οι διατάξεις βάσει των οποίων συγκροτήθηκαν οι Επιτροπές Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής και επιβλήθηκε η αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τα δημοτικά συμβούλια, έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 1, 52 και 102 παρ. 2 του Συντάγματος.

Επίσης η απόφαση του ΣτΕ, ορίζει ότι οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι αλληλένδετες ενώ επισημαίνει ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος να γίνουν αυτές οι αλλαγές καθώς δεν είχε δοθεί χρόνος να αποδειχτεί ότι το σύστημα της απλής αναλογικής είναι αναποτελεσματικό:

«Εξ άλλου, κατά τον χρόνο ψηφίσεως των σχετικών διατάξεων, δεν είχε δοκιμαστεί στην πράξη η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής που είχε εισαχθεί με τον ν. 4555/2018 στη διοίκηση των δήμων, προκειμένου να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενους στην ομαλή λειτουργία αυτών, η τόσο σοβαρή και έντονη επέμβαση του νομοθέτη στη θέληση των εκλογέων, με την εφαρμογή των επίδικων ρυθμίσεων και κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο.

Επί της ουσίας δηλαδή το ΣτΕ «προλαβαίνει» την κυβέρνησης και απαντά «πολιτικά», στην σπουδή της να καταργήσει τον νόμο του 2018, πριν ακόμα δοκιμαστεί στην πράξη. Εμμέσως πλην σαφώς το ΣτΕ, καταλογίζει στην κυβέρνηση μικροπολιτική στόχευση, διότι δεν καταργεί το πρόγραμμα Κλεισθένης για να ενισχυθεί ο ρόλος των ΟΤΑ, αλλά για να επιβάλει ιδεολογικά την πολιτικής της.

Υπάρχει ωστόσο ακόμη μία πτυχή της απόφασης του ΣτΕ, που είναι κρίσιμη στην παρούσα φάση για τη λειτουργία των ΟΤΑ, καθώς από την κοινοποίηση της απόφασης, δηλαδή από τη 2^η Δεκεμβρίου του 2022, ορίζεται ότι όλες οι αποφάσεις των Επιτροπών, λόγω κακής συγκρότησης, είναι άκυρες και νομικά μπορούν να προσβληθούν.

Ο λόγος στις υπηρεσίες της Βουλής

Πάντως η τροπολογία που προτίθεται να προωθήσει ο Βορίδης, δεν θα περάσει αβασάνιστα και ανεξέλεγκτα από τη Βουλή. Πέρα από τη συζήτηση στο σώμα και τις αναμενόμενες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, πριν κατατεθεί προς συζήτηση και ψήφιση, θα πρέπει να εγκριθεί από την επιστημονική υπηρεσία της Βουλής, όπου οι αποφάσεις του ΣτΕ λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.

Ο Αντώνης Μαρκούλης, δικηγόρος και δημοτικός σύμβουλος Βέροιας, εκ των νομικών που υποστήριξαν στο ΣτΕ την προσφυγή κατά του νόμου Θεοδωρικάκου, τονίζει ότι αν η τροπολογία Βορίδη, δεν αποκαταστήσει τη συγκρότηση των Επιτροπών, βάσει του εκλογικού νόμου του 2018, και δεν επιστρέψουν όλες οι αρμοδιότητες που αφαιρέθηκαν στα δημοτικά συμβούλια, ανοίγει ένας νέος κύκλος αντιπαράθεσης.

«Αν δεν επανέλθει ο προηγούμενος νόμος, αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει συμμόρφωση στην απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ», τονίζει στην Parallaxi και σχολιάζει ότι τα περί ακυβερνησίας είναι ανακαλύψεις της κυβέρνησης. «Πότε δοκιμάστηκε αυτός ο νόμος για να δούμε αν λειτουργεί ή όχι;» αναρωτιέται και καλεί την κυβέρνηση και το υπουργείο Εσωτερικών να σεβαστούν την απόφαση του ΣτΕ.

«Πρόκειται για μία ντρίπλα του Βορίδη που προσπαθεί να κερδίσει χρόνο μέχρι τις εκλογές. Και αυτή θα κριθεί αντισυνταγματική», εκτιμά ο Δημήτρης Μπίρμπας, πρώην δήμαρχος Αιγάλεω και μέλος της διοίκησης της ΚΕΔΕ. «Εμείς θα συνεχίσουμε να καταγγέλλουμε αυτή τη στάση της κυβέρνησης. Δυστυχώς η κυβέρνηση έχει ξεπεράσει κάθε όριο», τονίζει και αναφέρει ότι η πλειοψηφία της ΚΕΔΕ, που ελέγχεται από τη ΝΔ ανέβαλε την συνεδρίαση των οργάνων της για τις 24 Ιανουαρίου, ώστε να μην υποχρεωθεί να πάρει θέση επί της απόφαση του ΣτΕ και να προηγηθεί η τροπολογία Βορίδη.

Επίσης αναφέρει ότι οι αυτοδιοικητικοί που ανήκουν στην αντιπολίτευση και ιδίως όσοι έχουν εκλεγεί με την σημαία του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα και αν υπάρξει νέος νόμος για τη σύνθεση των Επιτροπών, θα αντιδράσουν και θα συνεχίσουν να μη νομιμοποιούν τις αντισυνταγματικές επιλογές της κυβέρνησης, πιθανά απέχοντας από τις συνεδριάσεις των Επιτροπών Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής.

Η «μεγάλη παραίτηση» στους δήμους της χώρας – Μπάχαλο στο δήμο Αθηναίων

Ήδη πάντως το θέμα έχει προκαλέσει τεράστια αναστάτωση στους 225 δήμους της χώρας, όπου η δημοτική διοίκηση, βάσει της απλής αναλογικής δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία.

Από τον δήμο Θεσσαλονίκης, μέχρι το δήμο Ζακύνθου και τους δήμους Αγρινίου και Βέροιας, δεκάδες αυτοδιοικητικοί της αντιπολίτευσης, έχουν κηρύξει αποχή από τις συνεδριάσεις των Επιτροπών Οικονομικών και Ποιότητας Ζωής, καλώντας την κυβέρνηση να αποκαταστήσει τη νομιμότητα.

Επίσης βάσει της απόφασης του ΣτΕ, «μπλοκάρουν» τις αποφάσεις που λαμβάνονται εκτός δημοτικού συμβουλίου, ακόμα και των προϋπολογισμών των δήμων, με προσφυγές στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ζητώντας να κηρυχθούν άκυρες λόγω «κακής συγκρότησης».

Στον δήμο Θεσσαλονίκης πρόσφατα έχουν κατατεθεί 11 προσφυγές ενώ το τελευταίο χτύπημα καταγράφηκε στον κεντρικό δήμο της Αθήνας, όπου η παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης, «Ανοιχτή Πόλη», με επικεφαλής τον Νάσο Ηλιόπουλο, κατέθεσε προσφυγή κατά σειρά αποφάσεων της Οικονομικής Επιτροπής, διότι δεν κατατέθηκαν και δεν συζητήθηκαν στο δημοτικό συμβούλιο.

Η αντίδραση του δημάρχου Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννη ήταν έντονη και οργισμένη. Τόνισε ότι η αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ το τερμάτισε και μίλησε για μικροπολιτική τύφλωση, αλλά «ξέχασε» να αναφέρει ότι οι αποφάσεις, βάσει της απόφασης του ΣτΕ, ελήφθησαν παρατύπως στις 27 Δεκεμβρίου

«Ο κ. Μπακογιάννης, που έρχεται σήμερα να μας κουνήσει το δάχτυλο, είχε συμβάλει το 2019 στην αντισυνταγματική νομοθέτηση που ευθύνεται για τη σημερινή εμπλοκή στη λειτουργία των Επιτροπών, ταυτιζόμενος με το αφήγημα περί κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ που παραπλανητικά χρησιμοποίησε η Κυβέρνηση για να παραβιάσει το Σύνταγμα» σχολίασε η Ανοιχτή Πόλη και σημείωσε πως «είναι εντυπωσιακό ότι μας επιπλήττει για “μικροπολιτική” ο Δήμαρχος των 40+ εκατομμυρίων ευρώ απευθείας αναθέσεων, της υποβάθμισης του Δημοτικού και των Κοινοτικών Συμβουλίων, των παρατημένων δημόσιων χώρων και υποδομών, των ταλαιπωρημένων σχολείων και της επικοινωνιακής σπατάλης».