Νόμπελ Φυσικής 2023: Στους Pierre Agostini, Ferenc Krausz και Anne L’Huillier

Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών αποφάσισε να απονείμει το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2023 στους Pierre Agostini, Ferenc Krausz και Anne L’Huillier «για τις πειραματικές μεθόδους που παράγουν παλμούς φωτός διάρκειας ενός δευτερολέπτου για τη μελέτη της δυναμικής των ηλεκτρονίων στην ύλη».

Οι βραβευθέντες αναγνωρίζονται για τα πειράματά τους, με τα οποία έδωσαν στην ανθρωπότητα νέα εργαλεία για την εξερεύνηση του κόσμου των ηλεκτρονίων στο εσωτερικό των ατόμων και των μορίων.

Οι Pierre Agostini, Ferenc Krausz και Anne L’Huillier έχουν επιδείξει έναν τρόπο δημιουργίας εξαιρετικά σύντομων παλμών φωτός, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση των ταχέων διαδικασιών κατά τις οποίες τα ηλεκτρόνια κινούνται ή αλλάζουν ενέργεια.

Οι συμβολή τους στην επιστήμη επέτρεψε τη διερεύνηση ταχύτατων διαδικασιών, που ήταν προηγουμένως αδύνατον να παρακολουθηθούν.

Ο Pierre Agostini κατάφερε να παράγει και να διερευνήσει μια σειρά από διαδοχικούς παλμούς φωτός, όπου κάθε παλμός διαρκούσε μόλις 250 attoseconds. Την ίδια στιγμή, ο Ferenc Krausz εργαζόταν με έναν άλλο τύπο πειράματος, που κατέστησε δυνατή την απομόνωση ενός μόνο φωτεινού παλμού που διήρκεσε 650 attoseconds.

Η Anne L’Huillier ανακάλυψε ότι πολλές διαφορετικές αποχρώσεις του φωτός προέκυπταν, όταν μετέδιδε υπέρυθρο φως λέιζερ μέσα από ένα ευγενές αέριο. Η L’Huillier συνέχισε να διερευνά αυτό το φαινόμενο, θέτοντας τις βάσεις για μεταγενέστερες ανακαλύψεις.

Θυμίζουμε ότι το περσινό βραβείο Νόμπελ Φυσικής μοιράστηκαν επίσης τρεις επιστήμονες (όπως και του 2020 και 2021), οι Alain Aspect, John F. Clauser και Anton Zeilinger, «για πειράματα με διεμπλεγμένα φωτόνια, που αποδεικνύουν την παραβίαση των ανισοτήτων Bell και αποτελούν πρωτοπορία για την επιστήμη της κβαντικής πληροφορίας».

BREAKING NEWS The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2023 #NobelPrize in Physics to Pierre Agostini, Ferenc Krausz and Anne L’Huillier “for experimental methods that generate attosecond pulses of light for the study of electron dynamics in matter.” pic.twitter.com/6sPjl1FFzv

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 3, 2023

Κάποια στοιχεία για το Νόμπελ Φυσικής:

Η Φυσική ήταν το πεδίο των βραβείων Νόμπελ που ανέφερε πρώτο ο Άλφρεντ Νομπέλ στη διαθήκη του το 1895. Στο τέλος του 19ου αιώνα, πολλοί θεωρούσαν τη Φυσική ως την πρωταρχική επιστήμη, και ίσως ο Νομπέλ να συμμεριζόταν αυτήν την άποψη. Εξάλλου και η δική του έρευνα συνδέθηκε στενά με τη φυσική.

• 116 Νόμπελ Φυσικής έχουν απονεμηθεί από το 1901.
• 47 βραβεία φυσικής έχουν δοθεί σε έναν μόνο βραβευμένο.
• 4 γυναίκες έχουν βραβευτεί με το βραβείο φυσικής μέχρι στιγμής: η Marie Curie το 1903, η Maria Goeppert-Mayer το 1963, η Donna Strickland το 2018 και η Andrea Ghez το 2020.
• 1 άτομο, ο John Bardeen, έχει βραβευτεί δύο φορές με το βραβείο φυσικής.
• Τα 25 χρόνια ήταν η ηλικία του νεότερου βραβευμένου φυσικού, του Λόρενς Μπραγκ, όταν του απονεμήθηκε το βραβείο φυσικής του 1915 μαζί με τον πατέρα του.
• 96 χρόνια είναι η ηλικία του γηραιότερου βραβευμένου φυσικού, του Άρθουρ Άσκιν