Ερντογάν VS Κιλιτσντάρογλου: Τα σημεία κλειδιά της εκλογικής τους μονομαχίας

Μετά από διαβουλεύσεις 72 ωρών και ακροβατώντας με την διάλυση, η Εθνική Συμμαχία των αντιπολιτευόμενων κομμάτων της Τουρκίας, γνωστή και ως «τραπέζι των έξι», αποφάσισε να δώσει το χρίσμα στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να αντιμετωπίσει τον νυν Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου.

Ο 75χρονος ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κιλιτσντάρογλου θα έρθει για πρώτη φορά αντιμέτωπος με τον 69χρονο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, από τον οποίο έχει χάσει σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 2010 που έχει αναλάβει την ηγεσία του κεμαλικού κόμματος.

Οι μόνες επιτυχίες που έχει καταγράψει στην πολύχρονη πολιτική του πορεία ο Κιλιτσντάρογλου, ήταν οι νίκες των Δημάρχων Άγκυρας και Κωνσταντινούπολης στις δημοτικές εκλογές του 2019, που υποστηρίχτηκαν από το CHP. Δυο νίκες που κλόνισαν το ΑΚΡ αμφισβητώντας για πρώτη φορά την πρωτοκαθεδρία του.

Όμως συνήθως οι πολίτες με άλλα κριτήρια ψηφίζουν στις δημοτικές εκλογές, άλλα στις βουλευτικές κι άλλα στις προεδρικές.

Για παράδειγμα στις προεδρικές εκλογές του 2018, ο Ερντογάν πήρε από τον πρώτο γύρο την προεδρία με 52,59% ενώ ο υποψήφιος του CHP Μουχαρέμ Ιντσέ έλαβε 30,64%. Στις αντίστοιχες βουλευτικές το AKP πήρε 42,56% ενώ το CHP 22,65%. Βέβαια αν προσμετρήσουμε τα ποσοστά των συμμαχικών κομμάτων στις βουλευτικές εκλογές, η Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν πήρε 53,66% ενώ η Εθνική Συμμαχία του Κιλιτσντάρογλου 33,95%.

Να σημειωθεί ότι ένα χρόνο μετά, το 2019, στις τοπικές εκλογές το ΑΚΡ πήρε 42,55% ενώ το CHP 29,81%.

Αν και οι αριθμοί είθισται να λένε την αλήθεια, ένας σημαντικός παράγοντας είναι και η προσωπικότητα του υποψηφίου, κι εδώ για πρώτη φορά έχουμε την αντιπαράθεση δυο γνωστών αγνώστων.

Από τη μια πλευρά είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει ξεπεράσει τα 20 χρόνια στην εξουσία. Ο ηγέτης του ΑΚΡ έχει έντονο λαϊκό προφίλ, εκρηκτικό χαρακτήρα, ισχυρό θρησκευτικό αίσθημα του σουνιτικού ισλάμ, που είναι το κυρίαρχο στην Τουρκία και φυσικά ένα «σύστημα διοίκησης» που έχει εγκαθιδρύσει τα χρόνια της εξουσίας του στη χώρα.

Από την άλλη ο ηγέτης του κεμαλικού CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είναι ένας γραφειοκράτης, ήπιων τόνων και συνεργατικός πολιτικός, αλεβίτης μουσουλμάνος αλλά με το κόμμα του πολλά χρόνια μακριά από την νομή της εξουσίας. Ο «Κύριος Κεμάλ» ή αλλιώς «Τούρκος Γκάντι» όπως τον αποκαλούν, εκφράζει τους μετριοπαθείς και πιο φιλελεύθερους πολιτικά Τούρκους, με ισχυρή πρόσβαση στα αστικά κέντρα και τα μέλη της νέας τάξης που δημιουργήθηκε από τις πολιτικές Ερντογάν.

Η Τουρκία είναι μια χώρα που εκλογικά χωρίζεται χωροταξικά σε τρεις ομάδες. Δυο ισχυρές και μια μικρότερη, αλλά εξίσου σημαντική στην πολιτική σκηνή.

Στα παράλια του Αιγαίου και ενός μεγάλου τμήματος των παραλίων της Μεσογείου, καθώς και στους μεγάλους Δήμους Άγκυρας, Κωνσταντινούπολης, Σμύρνης και Αττάλειας υπερτερεί εκλογικά το CHP.

Στα δυτικά-νοτιοδυτικά κυριαρχεί το φιλοκουρδικό αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) το οποίο ψηφίζουν μεταξύ 4,5 με 6 εκατομμύρια ψηφοφόρους, Κούρδοι ως επί τω πλείστον.

Σε όλες τις άλλες περιοχές της Τουρκίας κυριαρχεί το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

CHP και ΑΚΡ μοιράζονται στην ουσία τις ψήφους των σχεδόν 45 από τα 60 εκατομμύρια Τούρκων που έχουν δικαίωμα ψήφου.

Όλοι οι αναλυτές στην Τουρκία, θεωρούν κρίσιμες τις εκλογές για δυο λόγους. Αν χάσει ο Ερντογάν, θα σημάνει το πολιτικό του τέλος, με όλες τις παρενέργειες που μπορούν να υπάρχουν ακόμα και σε θέματα δικαιοσύνης. Επίσης θα αλλάξει εκ νέου το Σύνταγμα της χώρας και θα γίνει και πάλι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία η Τουρκική Δημοκρατία, όπως έχει δεσμευτεί να πράξει η Εθνική Συμμαχία.

Αν χάσει ο Κιλιτσντάρογλου, εκτός του ότι τελειώνει λογικά η πολιτική του καριέρα, θα σηματοδοτήσει και αλλαγές τόσο στο CHP όσο και στα υπόλοιπα κόμματα του «τραπεζιού των έξι» και θα είναι πλέον δύσκολο να αντιμετωπιστεί ο Ερντογάν που θα ολοκληρώσει την δεύτερη και τελευταία του θητεία.

Ποια όμως είναι τα κομβικά σημεία που θα δώσουν το τελικό αποτέλεσμα το βράδυ της 14ης Μαΐου

Σημαντικό ρόλο θα παίξει σίγουρα στο αποτέλεσμα των εκλογών, ο καταστροφικός σεισμός που έπληξε 11 επαρχίες στην Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου 2023 αφήνοντας περισσότερους από 46 χιλιάδες νεκρούς και πάνω από 2 εκατομμύρια αστέγους.

Πρώτος στόχος για τον Ερντογάν είναι να δείξει με έργα, όσο πιο γρήγορα μπορεί, ότι βρίσκεται δίπλα στους σεισμόπληκτους. Δυστυχώς για τον Κιλιτσντάρογλου δεν έχει την δυνατότητα για παροχές στους σεισμόπληκτους.

Οι δυο μήνες που απομένουν μέχρι τις εκλογές και το πως θα διαχειριστεί την αποκατάσταση των πληγέντων περιοχών θα καθορίσει ένα μέρος του εκλογικού αποτελέσματος. Στις 11 επαρχίες που χτυπήθηκαν από τους σεισμούς ζουν περισσότερα από 20 εκατομμύρια πολίτες.

Το δεύτερο κομβικό σημείο είναι οι Κούρδοι και το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών. Ο συν-πρόεδρος Σελαχατίν Ντεμιρτάς από τη φυλακή όπου βρίσκεται, δήλωσε την στήριξη του στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, όμως το HDP θέλει συνομιλίες για να καταλήξει σε συμφωνία στήριξης στον υποψήφιο της Εθνικής Συμμαχίας.

Η Μεράλ Ακσενέρ, ηγέτης του Καλού Κόμματος που συμμετέχει στην Εθνική Συμμαχία, είναι ενάντια σε κάθε συνεργασία με το Κουρδικό κόμμα, εκφράζοντας τις εθνικιστικές τάσεις που διέπει το κόμμα της.

Όμως ούτε οι σχέσεις του κεμαλικού CHP με τους κουρδικούς πληθυσμούς είναι ιδανικές. Αυτός που μπορεί να βοηθήσει σ’ αυτή την προσέγγιση είναι ο ίδιος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, που θεωρείται ιδιαίτερα ικανός στη δημιουργία συμμαχιών και δεν έχει εθνικιστικές καταβολές.

Αν ο Κιλιτσντάρογλου καταφέρει να φέρει στην Εθνική Συμμαχία το HDP θα είναι μια σημαντική επιτυχία που μπορεί να ανοίξει το δρόμο για τη νίκη στις προεδρικές εκλογές. Όμως πάντα είναι ο αστάθμητος παράγοντας κατά πόσο οι Κούρδοι θα ψηφήσουν μαζικά τον ηγέτη του CHP αν καταλήξει σε συμφωνία με το HDP.

Ένα άλλο σημείο αναφοράς που ενδεχομένως θα παίξει ρόλο στις εκλογές είναι ότι ο Κιλιτσντάρογλου είναι αλεβίτης. Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος των Τούρκων, ιδιαίτερα στις περιοχές που ψηφίζουν το CHP δεν έχουν έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα, στις υπόλοιπες περιοχές είναι ένα κριτήριο που μπορεί να δώσει το κάτι παραπάνω σε μια εκλογική αναμέτρηση ανάμεσα σε έναν αλεβίτη κι έναν σουνίτη όπως είναι ο Ερντογάν. Οι σουνίτες στην Τουρκία είναι η μεγάλη πλειοψηφία και ο Ερντογάν έχει επενδύσει στο Ισλάμ. Κάτι που μπορεί να φανεί στο αποτέλεσμα των εκλογών.

Σε ότι αφορά την οικονομία, όπου τα προβλήματα είναι τεράστια για την τουρκική οικονομία, ο Ερντογάν φρόντισε τους τελευταίους έξι μήνες να δώσει παροχές μαζί με ελπίδα στους πολίτες. Έχει υποσχεθεί τα πάντα στους πάντες, από σπίτια μέχρι αύξηση μισθών και συντάξεων. Σε όλη αυτή την προσπάθεια έχει συμμάχους τα μέσα ενημέρωσης σε μια προσπάθεια να επηρεάσει την κοινή γνώμη.

Τα ζητήματα είναι πολλά που θα ανοίξουν κατά την προεκλογική περίοδο και για πρώτη φορά είναι πιο κοντά η ήττα για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην τελευταία δημοσκόπηση που έγινε στην Τουρκία σε 28 επαρχίες και με 1.850 συμμετέχοντες τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου θα ψήφιζε το 56,8% ενώ τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν 43,2%.

Βέβαια ο Ερντογάν έχει αποδείξει να μην πτοείται από δημοσκοπήσεις και στο τέλος να κερδίζει, όμως κάποια στιγμή αυτό θα συμβεί και μπορεί να είναι η 14η Μαΐου.