Γερμανία: Το λιανικό εμπόριο απειλείται από το ενεργειακό κόστος

Το ενεργειακό κόστος για το λιανικό εμπόριο στη Γερμανία αυξήθηκε από την αρχή του χρόνου κατά 150%. Σε έρευνα του Γερμανικού Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου HDE, οι μισές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι απειλούνται με λουκέτο.

Το λιανικό εμπόριο ποντάρει τώρα σε μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας για να «βγάλει το χειμώνα». Για παράδειγμα τα καταστήματα θα θερμαίνονται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες. 

«Κάθε βαθμός μειώνει την κατανάλωση ενέργειας μέχρι και 6%», λέει ο Πάτρικ Σιτς από τον Γερμανικό Σύνδεσμο Λιανικού Εμπορίου. 

Τα πρώτα σουπερμάρκετ εξετάζουν ήδη το ενδεχόμενο να περιορίσουν το ωράριο λειτουργίας τους για να συγκρατήσουν το εκτινασσόμενο ενεργειακό κόστος.

Παράλληλα στα εθελοντικά μέτρα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε και υποχρεωτικά σε ειδικό κανονισμό που ισχύει από την 1η Σεπτεμβρίου. Έτσι για παράδειγμα τα καταστήματα θα θερμαίνονται μέχρι το πολύ τους 19 βαθμούς, ενώ ο φωτισμός των διαφημίσεων στους εξωτερικούς χώρους θα απενεργοποιείται από τις 10:00 μ.μ. έως τις 6:00 π.μ. και οι πόρτες των καταστημάτων δεν θα παραμένουν ανοιχτές, αλλά θα κλείνουν.

Η Καρίνα Περέτσκε από τον Εμπορικό Σύνδεσμό Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας εκφράζει ωστόσο επιφυλάξεις για τις υποχρεωτικά κλειστές πόρτες ιδίως των μικρότερων καταστημάτων: «Αν η πόρτα είναι κλειστή, μπαίνουν μέσα λιγότεροι πελάτες». Διότι, όπως εξηγεί, ψυχολογικά οι κλειστές πόρτες αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο.

Πρωτοβουλία «Κλειστές πόρτες, ανοιχτά μαγαζιά»

Για να προσελκύσει περισσότερο κόσμο στην αγορά ο Γερμανικός Σύνδεσμος Λιανικού Εμπορίου ξεκίνησε, μετά από πρωτοβουλία του Εμπορικού Συνδέσμου Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, τη διαφημιστική εκστρατεία «Κλειστές πόρτες, ανοιχτά μαγαζιά». Με πολύχρωμες αφίσες οι πελάτες ενημερώνονται ότι τα καταστήματα λειτουργούν παρά τις κλειστές πόρτες. Μέχρι τώρα η καμπάνια μας πηγαίνει πολύ καλά, λέει ο Πάτρικ Στις.

Οι περισσότεροι πελάτες δείχνουν κατανόηση για τα μέτρα, καθώς το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας γίνεται όλο και πιο σημαντικό και στη δική τους καθημερινότητα. Μιλώντας στην DW μια περαστική λέει: «Είναι ό,τι πιο σωστό μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε την ενεργειακή σπατάλη. Δυστυχώς όμως χαλά κάπως τη διάθεση να βλέπεις παντού κλειστές πόρτες και να μπαίνεις σε κρύα καταστήματα. Αλλά δεν νομίζω ότι έχουμε άλλη επιλογή».

«Στο ναδίρ η αγοραστική δύναμη»

Για το λιανικό εμπόριο το κύριο πρόβλημα είναι άλλο, εκτιμά η Καρίνα Περέτσκε, επειδή μετά από περισσότερα από δύο χρόνια πανδημίας και τον σημερινό υψηλό πληθωρισμό, η αγοραστική δύναμη βρίσκεται προς το παρόν στο ναδίρ. Ιδιαίτερα τα μικρότερα καταστήματα αντιμετωπίζουν πρόβλημα: «Δυστυχώς δεν έχουμε άλλες οικονομίες, έχουν εξαντληθεί. Και τώρα έχουμε υψηλότερα κόστη και οι πελάτες το ίδιο, με αποτέλεσμα να ψωνίζουν μόνο τα απαραίτητα».

Στο κέντρο πολλών γερμανικών πόλεων δεν κλείνουν μόνο μικρότερα μαγαζιά. Ακόμα και μεγάλες αλυσίδες αποσύρονται από τους εμπορικότερους δρόμους και επικεντρώνονται στις διαδικτυακές πωλήσεις. Επομένως όλο και περισσότερες επιφάνειες σε κεντρικά σημεία είναι ελεύθερες. Ο πολεοδόμος Στέφαν Κρούζε από το Ντόρτμουντ προτείνει να δημιουργηθούν εκεί πολυλειτουργικοί χώροι, οι οποίοι θα συνδυάζουν εμπόριο, εκπαίδευση, γαστρονομία και πολιτισμό. Όμως τέτοια σχέδια δεν μπορούν να υλοποιηθούν από τη μια μέρα στην άλλη και ειδικά στην παρούσα συγκυρία, όπου οι οικονομικές δυνατότητες είναι περιορισμένες.

Ένας ηλικιωμένος άνδρας που κάνει μια βόλτα στο κέντρο της Βόννης με τη σύζυγό του το απόγευμα είναι συγκρατημένα αισιόδοξος παρά τα όσα συμβαίνουν γύρω του: «Νομίζω ότι οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να απαντούν με δημιουργικότητα σε δύσκολες καταστάσεις. Δεν θα αφήσουμε την κατάσταση να μας πάρει από κάτω».

DIW: «Στο κατώφλι της ύφεσης η Γερμανία»

Η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της Ευρώπης «αγκομαχά». Υπάρχουν οικονομολόγοι που θεωρούν ότι η Γερμανία βρίσκεται ήδη στο κατώφλι της ύφεσης «χωρίς να υπάρχει δυστυχώς φως στο τέλος του τούνελ» όπως πιστεύει ο Γκίντο Μπάλντι, εμπειρογνώμων του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) σχολιάζοντας στοιχεία του νέου οικονομικού βαρομέτρου του Ινστιτούτου. «Ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία και οι εκτεταμένες συνέπειές του είναι πιθανό να οδηγήσουν σε απώλεια ανάπτυξης της χώρας το 2022 και το 2023, κατά περίπου 5% του ΑΕΠ».

«Δηλητήριο» η έκρηξη τιμών

Τον ίδιο φόβο συμμερίζονται κι άλλοι συνάδελφοί του, η συρρίκνωση της ανάπτυξης στο τρέχον τρίμηνο θα συνεχιστεί και μέχρι την άνοιξη του επόμενου έτους. Μάλιστα η ύφεση είναι πιθανόν να είναι πιο σοβαρή από ότι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά όχι τόσο όσο την πρώτη χρονιά της πανδημίας όταν το ΑΕΠ συρρικνώθηκε πάνω από 4%. Ίσως το καλοκαίρι του 2023 σημειωθεί μεταστροφή του κλίματος. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έπνιξε και τις τελευταίες ελπίδες για ανάκαμψη μετά τα δύσκολα χρόνια της πανδημίας. «Ο πόλεμος σηματοδοτεί το τέλος του πολύ επιτυχημένου γερμανικού μοντέλου που σχηματικά περιγράφεται ως εισαγωγή φθηνής ρωσικής ενέργειας και ενδιάμεσων αγαθών, εξαγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας ανά τον κόσμο και οφέλη από την παγκοσμιοποίηση» υποστηρίζει ο Κάρστεν Μπρτσέσκι, επικεφαλής οικονομολόγος της ING. Ο Νιλς Γιάνσεν, από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας (IfW) του Κιέλου, επισημαίνει ότι σε σύγκριση με τις παραγγελίες που παίρνει η βιομηχανία, βρίσκεται σε καλή κατάσταση και θα μπορούσε να μετριάσει σημαντικά ή ακόμη και να απορροφήσει τους κλυδωνισμούς. Αλλά «με τα πακέτα διάσωσης η κυβέρνηση μόνο να αναδιανείμει τα βάρη μπορεί, και όχι να τα εξαφανίσει» προσθέτει ο Στέφαν Κοχς, επικεφαλής του κέντρου προγνωστικών στο Ινστιτούτο.

Η έκρηξη των τιμών της ενέργειας επηρεάζει πλέον μεγάλα τμήματα της οικονομικής ζωής και τροφοδοτεί τον πληθωρισμό. Όλα έγιναν πιο ακριβά. Ψώνια στο σούπερ μάρκετ, ανεφοδιασμός καυσίμων, φαγητό στο εστιατόριο. Αυτό πνίγει την κατανάλωση, σημαντικό πυλώνα της οικονομίας. «Ο υψηλός πληθωρισμός μειώνει τη διάθεση για αγορές, πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες έχουν λιγότερα χρήματα για επενδύσεις», εξηγεί ο Μαρσέλ Φράτσερ, πρόεδρος του DIW. «Αυτό θα μπορούσε να θέση σε κίνηση μια καθοδική πορεία ασθενών οικονομικών επιδόσεων για ένα ή δύο χρόνια». Ταυτόχρονα, οι αυξήσεις των τιμών ενέργειας επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις. Πολλές έχουν σταματήσει την παραγωγή ορισμένων αγαθών, επειδή δεν είναι πλέον κερδοφόρα. Σε όλα αυτά προστίθενται οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού που έχουν διαταραχθεί μετά την κρίση της πανδημίας. Η μηδενική πολιτική της Κίνας στο κορωνοϊό, με τα πολλά λοκντάουν φέτος, έχει θέσει επανειλημμένα υπό πίεση τις αλυσίδες εφοδιασμού. Τα υλικά και τα ενδιάμεσα προϊόντα είναι μερικές φορές σπάνια και ακριβά. Αξιοπρόσεκτο είναι ότι όλα αυτά έχουν επηρεάσει ελάχιστα την αγορά εργασίας. «Παρά τις πολιτικές και οικονομικές ανασφάλειες η αγορά εργασίας είναι ανθεκτική» είπε τον περασμένο Απρίλιο η Αντρέα Νάλες, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απασχόλησης. Σημαντική αύξηση της ανεργίας δεν αναμένουν ούτε τους επόμενους μήνες οι οικονομολόγοι, γιατί ήδη υπάρχει έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων και το κράτος βοηθά με επιδόματα βραχυχρόνιας εργασίας.

«Εφευρετική» η γερμανική οικονομία

Για τον κιίνδυνο κύματος πτωχεύσεων, για τον οποίο έχει γίνει τόση κουβέντα, η περίπτωση του κατασκευαστή χαρτιού τουαλέτας στο Ντίσελντορφ, Hakle, έκανε να χτυπήσει το καμπανάκι. Η εταιρεία υπήχθη σε καθεστώς εξυγίανσης λόγω της απότομης αύξησης του κόστους πρώτων υλών. Αρχές Σεπτεμβρίου ανακοινώθηκε ότι οδεύει προς την χρεοκοπία. Αλλά κύμα χρεοκοπιών δεν προκύπτει με βάση τα διαθέσιμα μέχρι στιγμής στοιχεία. Το πρώτο εξάμηνο του έτους, η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία μέτρησε 7.113 χρεοκοπίες εταιρειών, 4% λιγότερες από ό,τι πέρυσι. Σύμφωνα με την Ένωση Διαχειριστών Αφερεγγυότητας, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ότι ο αριθμός των πτωχεύσεων θα μπορούσε να αυξηθεί έως και 40% μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες. «Ωστόσο, δεδομένης της ιστορικά χαμηλής βάσης, αυτό δεν θα ήταν κύμα πτωχεύσεων, αλλά ομαλοποίηση των αριθμών». Αλλά και ο επικεφαλής της Commerzbank, Μάνφρεντ Κνόφ, δεν φοβάται κύμα χρεοκοπιών. Από συνομιλίες με πελάτες, αντιλαμβάνεται «ότι φυσικά ανησυχούν και ότι μας περιμένουν δύσκολες στιγμές, αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος να τρομοκρατηθούμε», είπε στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Ποιες είναι οι πιο μακροπρόθεσμες προοπτικές; Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg, Χόλγκερ Σμίντινγκ, είναι πεπεισμένος ότι παρά το επόμενο δύσκολο διάστημα «καμία ύφεση δεν διαρκεί για πάντα, αυτό είναι ένα πρόβλημα κυρίως για τον χειμώνα. Όπως υποστηρίζει υπάρχει πιθανότητα σταθεροποίησης της γερμανικής οικονομίας ξανά από την άνοιξη του 2023. «Μετά από αυτό αναμένουμε και πάλι ανάπτυξη», δήλωσε πρόσφατα κατά την παρουσίαση των οικονομικών προβλέψεων των επικεφαλής οικονομολόγων των ιδιωτικών τραπεζών. «Δομικά, η γερμανική οικονομία είναι ακόμα πολύ καλά στηριγμένη», πιστεύει ο Σμίντινγκ. «Το πλεονέκτημα είναι συχνά η εφευρετικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων». Οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι μετά από μείωση της παραγωγής το 2023 η γερμανική οικονομία θα αναπτυχθεί συνολικά ξανά το επόμενο έτος. Μέχρι τότε, ο πληθωρισμός θα πρέπει να έχει πέσει αισθητά. Ωστόσο, τα διαρθρωτικά προβλήματα, όπως έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων, εξάρτηση από πρώτες ύλες από το εξωτερικό και γήρανση της κοινωνίας, παραμένουν.

Πηγη: OT, Deutsche Welle