Γιατί είναι τόσο φονικοί οι σεισμοί στην Τουρκία; – Οι επιστήμονες απαντούν

Ένας ισχυρός, θανατηφόρος σεισμός έπληξε τη νότια Τουρκία πριν από τα ξημερώματα της Δευτέρας (τοπική ώρα).

Ο σεισμός των 7,8 βαθμών έχει μέχρι στιγμής σκοτώσει περισσότερους από 5.000 ανθρώπους στην Τουρκία και τη γειτονική Συρία, ενώ ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί. Προκάλεσε επίσης δεκάδες καταστροφικούς μετασεισμούς.

Γιατί συμβαίνουν σεισμοί σε αυτή την περιοχή και πόσο ασυνήθιστο είναι το τελευταίο συμβάν; Τη Washington Post συγκέντρωσε όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.

Τι γνωρίζουμε για τον σεισμό της Δευτέρας;

Ο σεισμός σημειώθηκε στις 4:17 π.μ. τοπική ώρα κοντά στην πόλη Νουρντάγκι στην επαρχία Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, προκαλώντας καταστροφές και θανάτους στην Τουρκία και τη γειτονική Συρία. Οι άνθρωποι αισθάνθηκαν σεισμούς μέχρι την Κύπρο και τον Λίβανο.

Οι σεισμοί μετρώνται με βάση το μέγεθός τους, το οποίο έχει οριστεί ως λογαριθμική κλίμακα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ακέραιος αριθμός αντιπροσωπεύει δεκαπλάσια αύξηση της ισχύος. Αν και τεχνικά δεν υπάρχει ανώτατο όριο, ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί είναι ένας σεισμός μεγέθους 9,5 βαθμών που έπληξε τη Χιλή τον Μάιο του 1960. Με βάση αυτή την κλίμακα, ένας σεισμός 7,8 βαθμών είναι πολύ ισχυρός.

Τι προκαλεί σεισμούς στην Τουρκία;

Η Τουρκία βρίσκεται σε ένα hotspot σεισμών. Τρεις τεκτονικές πλάκες – η αραβική, η πλάκα της Ανατολίας και η αφρικανική πλάκα – συναντώνται σε αυτή την περιοχή, και καθώς ολισθαίνουν και πιέζονται η μία πάνω στην άλλη, δημιουργούν τριβές και πιέσεις που απελευθερώνονται ως σεισμοί, σύμφωνα με τον Yaareb Altaweel, σεισμολόγο στο Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών για τους Σεισμούς στο Κολοράντο.

Η αραβική πλάκα κινείται προς τα βόρεια με ρυθμό περίπου 11 χιλιοστών ανά έτος, δήλωσε ο Στίβεν Χικς, σεισμολόγος στο University College του Λονδίνου. Η Τουρκία, η οποία βρίσκεται στην πλάκα της Ανατολίας, συμπιέζεται επομένως προς τα δυτικά.

Αυτή η κίνηση σημαίνει ότι η Τουρκία έχει δύο μεγάλα ρήγματα από τα οποία προέρχονται οι σεισμοί: το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας μήκους 930 μιλίων και το ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας μήκους άνω των 300 μιλίων. Πολλοί από τους μεγαλύτερους σεισμούς της Τουρκίας προέρχονται από το βόρειο ρήγμα και έχει κερδίσει τη μεγαλύτερη προσοχή λόγω της πιθανότητας ενός μεγάλου σεισμού κοντά στο πληθυσμιακό κέντρο της Κωνσταντινούπολης.

Όμως ο συγκεκριμένος πιστεύεται ότι χτύπησε κατά μήκος της ζώνης του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας – η οποία πετάει λίγο κάτω από το ραντάρ, χωρίς σεισμούς μεγαλύτερους από 7 βαθμούς «τουλάχιστον από τότε που λειτουργεί το δίκτυο σεισμολογικής παρακολούθησης – τη δεκαετία του 1900», δήλωσε ο Χικς. Η έλλειψη πρόσφατων μεγάλων σεισμών τον τελευταίο αιώνα κατά μήκος αυτού του ρήγματος, σε συνδυασμό με την κίνηση της αραβικής πλάκας προς τα βόρεια, υποδηλώνουν ότι υπήρχε συσσωρευμένη πίεση στην περιοχή, είπε.

Σε αυτή την περίπτωση, ο σεισμός συνέβη σε αυτό που είναι γνωστό ως ρήγμα ολίσθησης, ένα ρήγμα στον φλοιό της Γης όπου τα πετρώματα ολισθαίνουν το ένα δίπλα στο άλλο οριζόντια όταν σπάνε.

Oh my word, a prelim. magnitude 7.8 earthquake in southeastern Turkey just now. The epicentre is near to the Syrian border where there is quite a high population density. Even before we get more info, you know this isn’t going to be good. My thoughts are with everyone caught up pic.twitter.com/Q27vDgpQ1A

— Stephen Hicks 🇪🇺 (@seismo_steve) February 6, 2023

Γιατί αυτός ο σεισμός ήταν τόσο θανατηφόρος;

Ο θλιβερός απολογισμός των νεκρών είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων: του μεγέθους του σεισμού, του γεγονότος ότι χτύπησε σχετικά κοντά στην επιφάνεια και της εγγύτητάς του σε περιοχές όπου ζουν άνθρωποι. Ο σεισμός της Δευτέρας προήλθε μόλις 11 μίλια κάτω από την επιφάνεια. Αυτό σημαίνει ότι τα σεισμικά κύματα δεν χρειάστηκε να ταξιδέψουν πολύ πριν φτάσουν σε κτίρια και ανθρώπους στην επιφάνεια, οδηγώντας σε πιο έντονη δόνηση.

Οι μετασεισμοί από αυτόν τον σεισμό ήταν επίσης μεγάλοι – και αναμένεται να συνεχιστούν, δήλωσε ο Altaweel.

«Αυτό που τράβηξε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης είναι οι μεγάλοι», αλλά οι μετασεισμοί μπορεί επίσης να είναι καταστροφικοί.

Θα βοηθούσαν αυστηρότεροι οικοδομικοί κανόνες;

Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ προειδοποίησε στην έκθεσή του για το γεγονός αυτό ότι «ο πληθυσμός της περιοχής αυτής κατοικεί σε κατασκευές που είναι εξαιρετικά ευάλωτες στις σεισμικές δονήσεις, αν και υπάρχουν κάποιες ανθεκτικές κατασκευές».

Το USGS επισήμανε ότι τα κτίρια που χρησιμοποιούν άοπλη τοιχοποιία από τούβλα και χαμηλά πλαίσια από σκυρόδεμα διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Αυτά τα υλικά είναι πολύ άκαμπτα για να ταλαντεύονται με τη δόνηση και είναι πιο πιθανό να λυγίσουν, οδηγώντας σε καταστροφικές καταρρεύσεις.

Ενώ οι καλύτεροι οικοδομικοί κώδικες μπορούν να βοηθήσουν, ο σεισμός των 7,8 βαθμών προκάλεσε πολύ έντονη δόνηση σε μια περιοχή της Τουρκίας που, σε αντίθεση με τον βορρά, δεν είχε βιώσει συνήθως τόσο μεγάλες δονήσεις.

«Στο νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας, δεν είχαν αισθανθεί ισχυρό σεισμό στη ζωή των περισσότερων ανθρώπων», δήλωσε ο Χικς.

Ποια είναι τα προηγούμενα παραδείγματα αξιοσημείωτων σεισμών στην περιοχή αυτή;

Το γεγονός της Δευτέρας θεωρείται ότι είναι ο μεγαλύτερος σεισμός που έχει σημειωθεί οπουδήποτε στην Τουρκία από το 1939, όταν ένας σεισμός μεγέθους 7,8 βαθμών σημειώθηκε στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας. Τον Μάρτιο του 1970, ένας καταστροφικός σεισμός μεγέθους 7,1 βαθμών έπληξε τη δυτική Τουρκία, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.000 ανθρώπους και καταστρέφοντας περισσότερα από 8.000 κτίρια.

Και τον Αύγουστο του 1999, ένας καταστροφικός σεισμός 7,4 βαθμών συγκλόνισε τη βορειοδυτική Τουρκία, προκαλώντας περισσότερους από 17.000 θανάτους και εκτοπίζοντας περισσότερους από 250.000 ανθρώπους. Ακολούθησε ένας άλλος σεισμός 7,2 βαθμών λίγους μήνες αργότερα που σκότωσε περισσότερους από 800 ανθρώπους. Ένας σεισμός μεγέθους 6,7 βαθμών έπληξε επίσης την ανατολική Τουρκία στις 24 Ιανουαρίου 2020.

Πηγή: iEidiseis.gr