Γιατί η Κίνα θέλει να επανεκλέγει ο Ντόναλντ Τραμπ

Όπως όλοι σε ολόκληρο τον κόσμο, έτσι και οι ηγέτες της Κίνας πιθανότατα παρακολουθούν την πιο αμφισβητούμενη προεδρική εκστρατεία που εκτυλίσσεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και αναρωτιούνται τι σημαίνει για αυτούς μια πιθανή νίκη ή ήττα του Τραμπ.

Μετά την τετραετή ηγεσία με τον Ντόναλντ Τραμπ, οι Κινέζοι θα πρέπει να μετρούν τους μήνες, τις εβδομάδες, τις ημέρες και τα λεπτά μέχρι τις εκλογές του Νοεμβρίου ελπίζοντας ότι ένας – πιο εύκαμπτος- Δημοκρατικός θα αναλάβει τον Λευκό Οίκο, σωστά; Τουλάχιστον αυτό είναι που πιστεύει ο Τραμπ για κείνους.

Λογικά θα ήταν πιο εύκολος αντίπαλος ο δημοκρατικός για κείνους.

Αυτό δεν αληθεύει απαραιτήτως. Από την πλευρά του Πεκίνου, μια Δημοκρατική προεδρία μπορεί να αποκαταστήσει μια πιο προβλέψιμη μορφή αμερικανικής διπλωματίας, που μπορεί να μην εξυπηρετεί καλύτερα τα Κινέζικα συμφέροντα. Στην πραγματικότητα, τέσσερα ακόμη χρόνια με τον Τραμπ -αν και πιθανότατα γεμάτα ενοχλήσεις και διαμάχες- θα μπορούσαν να παρουσιάσουν δελεαστικές ευκαιρίες για την Κίνα να επεκτείνει την επιρροή της σε όλη την Ανατολική Ασία και τον κόσμο.

Φυσικά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποιο αποτέλεσμα προτιμούν τα ανώτερα στελέχη της Κίνας ή εάν συμφωνούν ακόμη και μεταξύ τους.

Σε ένα εξαιρετικά ασυνήθιστο σχόλιο, ο πρώην Κινέζος εμπορικός διαπραγματευτής Long Yongtu σύμφωνα με πληροφορίες είπε σε διάσκεψη του Σενζέν στα τέλη του περασμένου έτους, «Θέλουμε να επανεκλέγει ο Τραμπ. θα χαρούμε να δούμε αυτό να συμβαίνει.»

Τα tweets του προέδρου τον κάνουν «ευανάγνωστο», είπε ο Long, και ως εκ τούτου «καλύτερη επιλογή σε έναν αντίπαλο για διαπραγματεύσεις». Τον Μάιο ο Hu Xijin, ένας συντάκτης της Global Times, έγραψε στο Twitter προς τον Τραμπ ότι οι Κινέζοι «Ελπίζουν για την επανεκλογή επειδή μπορείς να κάνεις της Αμερική εκκεντρική άρα και μισητή για τον κόσμο. Βοηθάς στην προώθηση της ενότητας της Κίνας».

Τι προσφέρει;

Πολλοί Αμερικανοί πιστεύουν -λανθασμένα- ότι ο Τραμπ είναι ο πρώτος πρόεδρος που αντιστέκεται στην Κίνα. Στην τελική, η κυβέρνησή του έχει επιβάλει δασμούς στις εξαγωγές της Κίνας, επέβαλε κυρώσεις σε ορισμένες από τις πιο σημαντικές εταιρείες και αξιωματούχους της και πίεσε το Πεκίνο να «παίξει» δίκαια στο εμπόριο – και οι Κινέζοι θέλουν περισσότερα; Σίγουρα, το Πεκίνο θα είχε αποφύγει το μια δαπανηρή εμπορική διαμάχη με τον μεγαλύτερο πελάτη του. Αλλά ο Τραμπ μπορεί να μην σκορπίσει τόσο τρόμο στις καρδιές των κορυφαίων στελεχών του Πεκίνου όσο θα περίμενε κανείς.

«Έχει κάποια προαισθήματα που δεν αρέσουν στην Κίνα, αλλά έχει και κάποια στοιχεία που δεν ενοχλούν την Κίνα.» δηλώνει ο Minxin Pei ειδικός στην κινεζική πολιτική στο Claremont McKenna College. «Δεν βλέπει την Κίνα σαν ένα ιδεολογικό ως ιδεολογικό αντίπαλο. Ο Τραμπ μπορεί να πειστεί εάν η τιμή είναι σωστή.»

Για την Κίνα αυτό είναι και το «κλειδί». Παρόλο που ο Τραμπ μερικές φορές έχει δράσει στα  πολιτικά θέματα και στα θέματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το Πεκίνο θεωρεί εξαιρετικά ευαίσθητο (πιο πρόσφατα, υπογράφοντας νομοθεσία για την επιβολή κυρώσεων για την κακομεταχείριση της κινεζικής κυβέρνησης των μειονοτικών Ουιγούρων) ότι προσωπικά εμφανίστηκε συχνά αδιάφορος, ακόμη και απορριπτικός.

Σε ένα νέο βιβλίο, ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Τζον Μπόλτον ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ είπε στον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζίνπινγκ στο δείπνο στην Οζάκα ότι τα στρατόπεδα κράτησης που έχτιζε το Πεκίνο για τον έλεγχο της κοινότητας των Ουιγούρων ήταν σωστό.

Ο Τραμπ πρόσφατα παραδέχθηκε ότι αργοπόρησε τις κυρώσεις σε αξιωματούχους που εμπλέκονται στα στρατόπεδα για την ομαλή διαπραγμάτευση για την πολυπόθητη εμπορική του συμφωνία με την Κίνα.

Ο Τραμπ έχει δείξει παρόμοια αναποφασιστικότητα και στην εντατική καταστολή του Πεκίνου εναντίον των διαδηλωτών του prodemocracy στο Χονγκ Κονγκ. Ο πρόεδρος υποσχέθηκε αυστηρές κυρώσεις για να αντιμετωπίσει την τελευταία κίνηση του Πεκίνου – επιβολή νόμου περί εθνικής ασφάλειας στο Χονγκ Κονγκ με στόχο την εξάλειψη της αντίστασης – και ο υπουργός Εξωτερικών του, Mike Pompeo, έχει κάνει δηλώσεις και απειλές για την κίνηση.  Ωστόσο, η δέσμευση του Τραμπ για το σκοπό του Χονγκ Κονγκ φάνηκε συχνά χλιαρή.

Πέρυσι, καθώς εκατομμύρια πολίτες έκαναν πορεία στην πόλη, απέφυγε να τους στηρίξει, σε ένα σημείο ακόμη και να στηρίξει τη γραμμή του Κομμουνιστικού Κόμματος αποκαλώντας τις διαδηλώσεις «ταραχές» και μια καθαρά κινεζική υπόθεση. «Αυτό είναι μεταξύ του Χονγκ Κονγκ και μεταξύ της Κίνας, γιατί το Χονγκ Κονγκ είναι μέρος της Κίνας», είπε τον περασμένο Αύγουστο.

Ακόμα και στο εμπόριο -το κύριο θέμα που παρατηρούμε στα tweet του- ο Τραμπ έχει αποδειχθεί αδύναμος. Κινέζοι διαπραγματευτές τον έπεισαν να μεταφέρει τη συζήτηση για θέματα που είναι πιο κρίσιμα για τις αμερικανικές επιχειρήσεις (κρατικά προγράμματα που επιδοτούν σε μεγάλο βαθμό τους Κινέζους ανταγωνιστές) σε μια «δεύτερη φάση» συνομιλιών, οι οποίες δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα.  Αντ’αυτού, ο Τραμπ συμφώνησε για μια στενότερη συμφωνία «πρώτης φάσης» , που υπογράφηκε τον Ιανουάριο, η οποία επικεντρώθηκε κυρίως σε μεγάλες κινεζικές αγορές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, αλλά περιελάμβανε λίγα για να αλλάξει τις διακριτικές πρακτικές του Πεκίνου.

Ο Τραμπ έχει κάνει ακόμα λιγότερα για να συγκρατήσει την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην παγκόσμια σκηνή. Η περιφρόνηση της διοίκησής του για διεθνή ιδρύματα έχει παραδώσει την επιρροή τους στην Κίνα κυρίως, με την πρόσφατη ανακοίνωσή του για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ενώ ο Πομπέο, έχει επανειλημμένα κατακρίνει το διπλωματικό πρόγραμμα για τα κατοικίδια ζώα του Χι, την πρωτοβουλία Belt and Road Initiative που δημιουργεί υποδομές, ως επικίνδυνη παγίδα για να παγιδεύσει ανυποψίαστα φτωχά έθνη, η διοίκηση δεν έχει ενοχλήσει να προσφέρει μια εναλλακτική λύση.

Ο Τραμπ έχει αμφισβητήσει επιθετικά τον αμφιλεγόμενο ισχυρισμό του Πεκίνου σε σχεδόν ολόκληρη τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας αυξάνοντας τη συχνότητα των ναυτικών αποστολών που στάλθηκαν μέσω των αμφισβητούμενων υδάτων για τη διατήρηση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, αλλά δεν το ακολούθησε με συνεπή διπλωματία στη Νοτιοανατολική Ασία, και ο ίδιος γενικά αγνόησε το θέμα.

«Η ηγεσία της Κίνας είναι αρκετά σίγουρη ότι, ενώ δεν έχουν κερδίσει τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, σίγουρα κερδίζουν την περιοχή» είπε ο Gregory Poling, διευθυντής της Πρωτοβουλίας για τη Διαφάνεια στην Ασία στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσινγκτον. Η πρόληψη αυτή θα απαιτήσει μια συλλογική διεθνή προσπάθεια υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά «μπορείτε να είστε αρκετά σίγουροι ότι δεν πρόκειται να συμβεί υπό τη διοίκηση του Τραμπ», δήλωσε ο Poling.

Αυτός είναι και ο λόγος που το Πεκίνο μοιάζει να μην ενοχλείται από μια ακόμα περίοδο με τον Τραμπ: Το ύφος της εξωτερικής πολιτικής του -μονομερές, εξατομικευμένο και σταθερό σε θέματα δολαρίων και λεπτών- έχει αποδυναμώσει σοβαρά το παραδοσιακό σύστημα συμμαχιών της Αμερικής. Ενώ ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα επιχείρησε έναν «άξονα» με την Ασία. Ο Τραμπ έχει μόνο περιστασιακό ενδιαφέρον στην περιοχή, ειδικά πέρα ​​από το εμπόριο και τις φευγαλέες συμμαχίες του με τον Kim Jong Un της Βόρειας Κορέας.

Το Πεκίνο σημείωσε ότι ο Τραμπ έχει τεντώσει τις σχέσεις του με τους δύο στενότερους συμμάχους της Αμερικής στην περιοχή -τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία- με τις επίμονες και μικρές διαμάχες του για το εμπόριο και το κόστος των στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ σε αυτές τις χώρες.

Αυτό βολεύει το Πεκίνο. Με την Ουάσινγκτον να κάνει πίσω, η Κίνα προσπαθεί να προχωρήσει. Το Πεκίνο έχει γίνει όλο και πιο δυναμικό κατά την διάρκεια της προεδρίας του Τραμπ. Η κινεζική μηχανή προπαγάνδα αξιοποιεί την θλιβερή απάντηση για την πανδημία του προέδρου με σκοπό να χλευάσει την προεδρική και αμερικανική δημοκρατία, να εγείρει αμφιβολίες για την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ και να προσφέρει την Κίνα ως μια πιο υπεύθυνη παγκόσμια δύναμη.

Ο Hu των Global Times έγραψε στο Twitter «Δεν έχετε ιδέα πώς να ελέγξετε την επιδημία», έγραψε στο Twitter για τον Τραμπ τον Ιούνιο. «Αν η γκρινιάρα Αμερική ήταν κάποιος στη ζωή, θα καταλαβαίναμε πόσο άσχημο είναι το άτομο αυτό». Σε ένα άλλο, απλώς διακήρυξε «Η Ουάσιγκτον είναι μάλλον ηλίθια». Η κινεζική κυβέρνηση με τα ανώτερα προσόντα αντιμετώπισης «ενίσχυσε τη διεθνή εμπιστοσύνη στην καταπολέμηση του ιού» υποστήριξε πρόσφατα ο Liu Xiaoming, πρεσβευτής της Κίνας στο Ηνωμένο Βασίλειο. (Αν και δεν είναι καθόλου σαφές εάν αυτά τα σχόλια έχουν απτό αντίκτυπο στην παγκόσμια κοινή γνώμη, πολλοί από τους διπλωμάτες και αξιωματούχους της Κίνας τα βλέπουν σίγουρα ως αποτελεσματικά.)

Από την πλευρά της Κίνας, ο Τραμπ δεν είναι ο πιο σκληρός όσο είναι διαφορετικός. Προηγούμενοι πρόεδροι προσπάθησαν να ασκήσουν πίεση στην Κίνα σύμφωνα με τους κανόνες της τρέχουσας παγκόσμιας τάξης. Ο Τραμπ προτιμά να ενεργεί εκτός αυτού του συστήματος. Για παράδειγμα, οι προκάτοχοί του στράφηκαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για να αμφισβητήσουν τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές της Κίνας, υποβάλλοντας 21 καταγγελίες μεταξύ 2004 και αρχές 2017 (με ισχυρό ιστορικό επιτυχίας). Η κυβέρνηση Τραμπ, υποτιμώντας ανοιχτά τον ΠΟΕ, υπέβαλε μόνο δύο καταγγελίες, μία εκ των οποίων ήταν απάντηση στην αντίποινα της Κίνας εναντίον των τιμολογίων του Τραμπ.

Ενώ οι προηγούμενοι πρόεδροι προσπάθησαν να κερδίσουν άλλες δυνάμεις, ιδίως στην Ευρώπη και την Ανατολική Ασία, με παρόμοια συμφέροντα να αναγκάσουν την Κίνα να παίξει σύμφωνα με τους κανόνες, αυτός ο Λευκός Οίκος έχει αποξενώσει μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης απειλώντας βαριά τιμολόγια, επέκρινε το ΝΑΤΟ και ξεκίνησε προσωπικές επιθέσεις σε μερικούς από τους πιο σημαντικούς ηγέτες της Δύσης. Στην Ασία, εν τω μεταξύ, αποχώρησε από την εταιρική σχέση Trans-Pacific, ένα σύμφωνο που αποσκοπούσε στην ενίσχυση των αμερικανικών δεσμών με τους συμμάχους του.

Υπό αυτήν την έννοια, ένας πρόεδρος με μια πιο «φυσιολογική» αμερικανική εξωτερική πολιτική στην οποία η Ουάσιγκτον συνεργάζεται στενά με τους φίλους της και βρίσκεται πίσω από τους διεθνείς κανόνες και θεσμούς  δεν είναι καλός για την Κίνα. Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών, Τζο Μπάιντεν έχει ήδη δεσμευτεί να σφυρηλατήσει έναν συνασπισμό χωρών για να απομονώσει και να αντιμετωπίσει την Κίνα. «Όταν ενώνουμε μαζί με τους συναδέλφους δημοκρατίες, η δύναμή μας υπερδιπλασιάζεται» υποστήριξε ο Μπάιντεν. «Η Κίνα δεν μπορεί να αγνοήσει περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας οικονομίας». Αυτό, και όχι ο Τραμπ είναι τα πράγματα των κινεζικών εφιαλτών.

Όποιος κερδίσει τον Νοέμβριο, η πολιτική έναντι της Κίνας δεν είναι πιθανό να μαλακώσει. Μια σχεδόν συναίνεση έχει διαμορφωθεί στην Ουάσινγκτον ότι η Κίνα είναι μια στρατηγική απειλή για τις ΗΠΑ, και μπορεί να μην υπάρχει τρόπος να γυρίσουμε πίσω το ρολόι στις πιο ευχάριστες ημέρες της αμερικανικής εμπλοκής.

Ο Pei του Claremont McKenna εικάζει ότι ορισμένοι στο Πεκίνο ενδέχεται να προτιμούν μια νίκη του Μπάιντεν, αν ελπίζουν μόνο για μια παύση στις εντάσεις, καθώς οι Δημοκρατικοί τουλάχιστον στην αρχή επικεντρώνονται στις εσωτερικές τους προτεραιότητες. Αλλά οι Κινέζοι είπε μπορεί επίσης να το μετανιώσουν.

Πηγή: The Atlantic του Michael Schuman, συγγραφέας του Superpower Interrupted: The Chinese History of the World και The Miracle: The Epic Story of Asia’s Quest for Wealth.