Γιατί οι νέοι γιατροί φεύγουν στο εξωτερικό; Οι ίδιοι απαντούν…

Ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ) και ο πρόεδρος του συλλόγου Νίκος Νίτσας δίνουν το λόγο στους νέους γιατρούς ώστε να ακουστούν «καθαρά και δυνατά» ύστερα από μία πανδημία όπου «χωρίς τη δική τους στήριξη το ΕΣΥ και η κοινωνία θα είχαν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα από όσα αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν». 

Ο κ. Νίτσας αφού επισημαίνει αρχικά τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού, σύμφωνα με τα οποία 20.000 γιατροί ζουν κι εργάζονται εκτός Ελλάδας τονίζει ότι «Η πολιτεία πρέπει να συγκρατήσει άμεσα το κύμα φυγής κυρίως των νέων γιατρών. Έχουν γίνει βήματα, όμως δεν αρκούν. Τώρα πριν είναι πολύ αργά, θα πρέπει να θεσπιστούν συγκεκριμένα κίνητρα παραμονής αλλά και επιστροφής όσων μετανάστευσαν». Τα συγκεκριμένα θέματα ο ΙΣΘ τα έχει θέσει τόσο στον πρωθυπουργό στο πλαίσιο της φετινής ΔΕΘ όσο και στην ηγεσία του υπουργείου υγείας σε σχετικές συσκέψεις και με γραπτά υπομνήματα.

Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Νίκος Νίτσας έχει μιλήσει επανειλημμένα για το ότι «Οι ειδικευόμενοι αντί να εκπαιδευτούν τα τρία τελευταία χρόνια έβαλαν πλάτη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας ώστε να βοηθήσουν όσο γίνεται την κοινωνία. Κάλυψαν κενά ειδικών γιατρών και σε πολλές περιπτώσεις… την ανοργανωσιά του συστήματος. Όμως όλα αυτά έγιναν σε βάρος της εκπαίδευσής τους κι αυτό οφείλουμε να το επισημάνουμε αλλά και να το αναστρέψουμε προς όφελος της δημόσιας υγείας. Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε τις ατέλειωτες ώρες εφημερίας τους, τις βάρδιες στα τμήματα covid όπου ντυμένοι σαν “αστροναύτες” ήταν συνεχώς στη πρώτη γραμμή της μάχης.

Σε ερώτηση γιατί οι νέοι γιατροί επιλέγουν χώρες του εξωτερικού στα πρώτα τους βήματα ο κ. Νίτσας απαντά ότι ανάμεσα στους κυριότερους λόγους είναι «Οι λίστες αναμονής για την ειδικότητα (παλιότερα ήταν πολλά περισσότερα τα χρόνια όχι ότι σήμερα τα λιγότερα είναι ό,τι το καλύτερο για έναν νέο άνθρωπο που θέλει να δουλέψει και να προσφέρει τις επιστημονικές γνώσεις του). Επίσης άλλοι λόγοι είναι οι κακές υποδομές νοσοκομείων, τα κενά στο προσωπικό του ΕΣΥ, οι συμβάσεις ενός χρόνου (οι λεγόμενοι επικουρικοί γιατροί), οι πολύ χαμηλές αποδοχές, η συνεχής ανασφάλεια και μεταβλητότητα στις εργασιακές συνθήκες. Πρέπει η πολιτεία επιτέλους να ανασυγκροτήσει εκ βάθρων το σύστημα εκπαίδευσης των νέων γιατρών ξεκινώντας από τον τρόπο εισαγωγής τους στην ειδικότητα, την ενιαία εκπαίδευση όλων με σύστημα rotation σε νοσοκομεία όπως γίνεται στο εξωτερικό, αλλά και το αναχρονιστικό σύστημα εξετάσεων όπου σε λίγες ώρες κρίνεται η επάρκεια στη γνώση ετών. Επίσης πρέπει να αξιολογηθούν οι ανάγκες της χώρας για την επόμενη δεκαετία ώστε να μην έχουμε πληθώρα ειδικών σε κάποιες ειδικότητες και ένδεια σε άλλες».

Στην έρευνα -βλ βίντεο- του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης μιλούν οι: Ζαγαλιώτη Σοφία-Χρυσοβαλάντου Εξειδικευόμενη Επείγουσας Ιατρικής – Μαρία Βουσβούκη Παιδίατρος MD MSc Επικουρική ιατρός – Χαράλαμπος Πλακιάς Ειδικευόμενος ακτινολογίας – Μιχάλης Πετρίδης Ειδικευόμενος παθολογίας – Δημήτρης Αρβανιτίδης Ειδικευόμενος παθολογίας – Ελένη Ιορδανίδου Ψυχίατρος που επέστρεψε από Αγγλία. Μεταξύ άλλων επισημαίνουν:

«Για μένα ξυπνάνε μνήμες, ως προς τη μαζικότητα, του μεταναστευτικού κύματος των δεκαετιών του ΄60 και του ’70, μόνο που αυτή τη φορά η ζημιά για την Ελλάδα είναι ποιοτική γιατί ειδικευμένοι και εξειδικευμένοι επιστήμονες, άνθρωποι με αξιόλογο επιστημονικό έργο, με μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς τίτλους απασχολούνται αποκλειστικά στο εξωτερικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η χώρα που χάνει επιστήμονες να αναγκάζεται σε βραδύτερο ρυθμό εξέλιξης και ανάπτυξης σε σχέση με τις χώρες που απασχολούν αυτό το (εξειδικευμένο) δυναμικό»

«Η εκπαίδευση έμεινε πίσω στα χρόνια της πανδημίας γιατί έπρεπε να καλυφθούν κενά και εφημερίες στις κλινικές covid19 και σε πολλές περιπτώσεις να κάνουν πράγματα που δεν τους αναλογούν, ξεπερνώντας τις δυνάμεις τους»

«Ένα μικρό κομμάτι της κοινωνίας αντιλαμβάνεται όσα έκαναν οι ειδικευόμενοι στα νοσοκομεία. Στην αρχή της πανδημίας υπήρχαν χειροκροτήματα όμως σιγά σιγά αυτό ξεχάστηκε γιατί ζορίστηκε και η ίδια όχι μόνο οι νέοι γιατροί. Όμως είμαστε ένα προσωπικό με αναστολές αδειών εδώ και τρία χρόνια ό,τι σημαίνει αυτό για το βάρος που επωμίζεσαι όταν φεύγουν συνάδελφοι»

«Ως νέος γιατρός, στο τέλος της ειδικότητας μου, με αυτά που συναντάω στα ελληνικά νοσοκομεία σκέπτομαι συνεχώς αν πρέπει να φύγω στο εξωτερικό. Έχω προετοιμαστεί, όπως και πολλοί ακόμη συνάδελφοι μου, με διάφορα πτυχία ώστε με την πρώτη ευκαιρία να μεταναστεύσουμε. Στην Ελλάδα τα πράγματα μεταβάλλονται συνεχώς, δεν υπάρχει πλήρες σχέδιο εκπαίδευσης των ειδικευομένων, παρά πολλοί συνάδελφοι δεν ειδικεύονται, δεν εκπαιδεύονται κι αυτοί είναι μερικοί λόγοι, πέρα από τα οικονομικά κριτήρια, να τους οδηγούν στο εξωτερικό»

«Η αναμονή για την ειδικότητα μου ήταν από τους βασικούς λόγους που έφυγα στο εξωτερικό. Για τη ψυχιατρική ήταν… έξι χρόνια. Θα έπρεπε να κάνω κάποια… άλλη δουλειά για να βιοποριστώ Προτίμησα λοιπόν να φύγω και να αξιοποιήσω αυτό το χρόνο διαφορετικά. Οι αναμονές για την ειδικότητα είναι ένας ΠΟΛΥ βασικός λόγος για τη φυγή στο εξωτερικό. Οι δε ειδικευόμενοι γιατροί κάλυψαν πολλά κενά στην πανδημία αλλά η εκπαίδευση τους πήγε πίσω κι αυτό το βλέπω σε καθημερινές επαφές που έχω με ειδικευόμενους… Συνεπώς κάλυψαν κενά παρά εκπαιδεύτηκαν αυτά τα χρόνια της πανδημίας»

«Η έλλειψη υποδομών και οργάνωσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας είναι επίσης λόγοι για να μην μείνεις. Ένα σύστημα που στην ουσία βασίζεται στο φιλότιμο και στην προθυμία των μονάδων του»

«Το οικονομικό θέμα είναι το βασικότερο. Κάποιος νέος γιατρός στο εξωτερικό αμείβεται με πολύ καλύτερα χρήματα από ότι στην Ελλάδα, συνεπώς αν βελτιωθούν κι εδώ οι οικονομικές συνθήκες όπως επίσης και το εργασιακό περιβάλλον θα συμβάλλουν άμεσα στην αποτροπή φυγής αλλά και στην επιστροφή των συναδέλφων που έφυγαν»

«Στην Ελλάδα στερούμαστε της ενιαίας εκπαίδευσης, έχει σημασία σε ποιο νοσοκομείο και σε ποια κλινική θα εκπαιδευτείς κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει και έχει γίνει ένα βήμα προς αυτό, αφού τώρα έχουμε ενιαίες εξετάσεις ειδικότητας»

«Παρά πολλοί γιατροί που φεύγουν στο εξωτερικό έχουν εξειδικευτεί σε έναν τομέα και στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολλές επίσημες εξειδικεύσεις κι αυτό τους αποτρέπει να γυρίσουν στην Ελλάδα διότι θα πρέπει να κάνει πιο γενικά πράγματα που δεν τα έχει συνηθίσει. Για παράδειγμα ένας ορθοπεδικός στην Αγγλία που χειρουργεί μόνο γόνατα στην Ελλάδα θα πρέπει να χειρουργεί τα πάντα»

«Βεβαίως παίζουν σημαντικότατο ρόλο οι υποδομές και η στελέχωση των νοσοκομείων. Πρέπει να παρέχεται ένα περιβάλλον καλής οργάνωσης διότι κανείς από το εξωτερικό δεν θα επιστρέψει πίσω σε τμήματα που είναι υποστελεχωμένα, όπου ένας γιατρός θα πρέπει να καλύπτει… όλες τις εφημερίες»

«Τι είναι οι λίστες αναμονής; Όταν κάποιος τελειώνει στα έξι χρόνια την ιατρική σχολή για να κάνει την ειδικότητα που θέλει καταθέτει τα χαρτιά του σε κάποιες λίστες αναμονής, ωστόσο κριτήρια δεν υπάρχουν, και μπαίνουν πρώτοι αυτοί που θα προλάβουν ταχύτερα κάποιους άλλους. Οι λίστες αυτές φτάνουν σε κάποιες ειδικότητες τα 5 με έξι χρόνια! Σαν παράδειγμα θα έλεγα ότι έχουμε έναν επιμελή μαθητή, έναν επιμελή φοιτητή που θέλει να τελειώσει έγκαιρα τη σχολή του λες ότι «θα μπεις σε μία λίστα αναμονής, θα κάνεις παύση στα όνειρα σου και θα ξεκινήσεις να κάνεις αυτό που αγαπάς σε μερικά χρόνια…» Είναι σαν να λες σε έναν πρωταθλητή ότι «για δύο χρόνια θα σταματήσεις τον πρωταθλητισμό και μετά θα επιστρέψεις». Ε λοιπόν αυτός ο πρωταθλητής πιο πιθανό είναι να φύγει στο εξωτερικό…»

«Έχει πολλά συν το να πας στο εξωτερικό και γι αυτό δεν κάνουν στην Ελλάδα οι γιατροί αιτήσεις για μόνιμες θέσεις. Ποιος θα επέλεγε συνειδητά να κάνει οκτώ 24ωρες εφημερίες το μήνα όταν μάλιστα είσαι 40 και 50 χρονών;»

«Ήμουν στην πρώτη χρονιά που έζησε τις μεγάλες αναμονές στην ειδικότητα. Από μια παρέα δέκα συμφοιτητών μείναμε στην Ελλάδα δύο για να δουλέψουμε στο ΕΣΥ. Οι υπόλοιποι οκτώ έφυγαν στο εξωτερικό. Αυτοί που μείναμε πίσω, στην πατρίδα, ήταν κυρίως για οικογενειακούς λόγους και όχι για τις (καλές) εργασιακές συνθήκες. Πρέπει να σας πω ότι από τους 10 έφυγαν οι 8 αλλά σήμερα έχουν επιστρέψει οι 4, όμως επέστρεψαν με εξειδικευμένες γνώσεις γιατί στο εξωτερικό υπάρχει περισσότερο η έννοια της υπο-ειδίκευσης και φυσικά οι όροι διαβίωσης είναι καλύτεροι στην Ελλάδα. Όσοι μείναμε πίσω και στηρίζουμε το σύστημα υγείας προφανώς θέλουμε καλύτερες συνθήκες όσον αφορά τα ρεπό, τα ωράρια, τις εφημερίες που στο εξωτερικό είναι περισσότερα ρυθμισμένα»

«Στο εξωτερικό οι υπερωρίες πληρώνονται ενώ στην Ελλάδα… δεν πληρώνονται και επίσης δεν νοείται εκεί να υπάρχει γιατρός στο νοσοκομείο πάνω από 24 ώρες! Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κάνει περισσότερες από 48 ώρες συνεχόμενες εντός του νοσοκομείου έχοντας κοιμηθεί ελάχιστα ή συνήθως… καθόλου»

«Πλέον οι αναμονές δεν είναι τόσο μεγάλες… Μπορείς σε περιφερειακά νοσοκομεία να βρεις θέση και είναι βέβαιο ότι είμαστε καλά εκπαιδευμένοι κι αυτό αποδεικνύεται από την ευκολία που βρίσκουμε δουλειά στο εξωτερικό. Όμως οι συνθήκες εργασίας εδώ μας εξαντλούν, αυτή είναι η μεγάλη διαφορά»

«Όταν οι γιατροί έχουν πάρει τον τίτλο ειδικότητας και φεύγουν στο εξωτερικό συμβαίνει γιατί οι μόνιμες θέσεις στο δημόσιο είναι ελάχιστες. Υπάρχουν ετήσιες συμβάσεις, αυτό που όλοι γνωρίζουν ως επικουρικοί γιατροί , που ανανεώνονται κάθε χρόνο αλλά όταν κάποιος είναι 32 χρονών και του λες ενώ έχει κοπιάσει δέκα χρόνια για να αποκτήσεις τον τίτλο ειδικότητας, ότι θα σου ανανεώνω κάθε χρόνο τη σύμβαση τον γεμίζεις ανασφάλεια. Και θα ήθελα να κλείσω με μια ερώτηση που δυστυχώς δεν έχω απάντηση και αυτή η απάντηση ίσως θα έδινε αρκετές λύσεις ώστε να δούμε διαφορετικά πράγματα τη χώρα μας. Ποια είναι τελικά τα κίνητρα ώστε οι Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού να επιστρέψουν στην πατρίδα τους;»