Γιατί η συμπεριφορά της Ευρασίας βλάπτει τα Δυτικά Βαλκάνια

Η Ρωσία και η Κίνα χρησιμοποιούν την Σερβία σαν ένα μέσο απόκτησης περισσότερης εξουσίας και επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια. Ωστόσο, οι πράξεις τους δεν υποκινούνται από ένα γνήσιο ενδιαφέρον για την Σερβία, παρά προέρχονται από τον αντιαμερικανισμό και μία γενικότερη εχθρική στάση προς τις δυτικές, φιλελεύθερες αξίες. Έτσι, οι πολιτικοί ηγέτες του Κόσοβου πρέπει να είναι επιφυλακτικοί και να εργάζονται μαζί με τις ΗΠΑ αλλά και με τις Ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την επιρροή που ασκεί η Ευρασία.

Τόσο ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, όσο και ο Βλαντιμίρ Πούτιν μοιράζονται πρακτικά συμφέροντα, καθώς η Ρωσία πουλάει όπλα στη Σερβία βλέποντάς την ως το όχημα που θα την βοηθήσει να έχει πρόσβαση στην Αδριατική Θάλασσα. Όσον αφορά τη διεθνή διπλωματία, η Σερβία επωφελείται από το βέτο της Μόσχας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καθώς θέλει έτσι να εμποδίσει τη διεθνή αναγνώριση του Κόσοβο.

Και οι δύο χώρες αντιτίθενται στον ρόλο της Αμερικής όσον αφορά τη διαχείριση της  μεταξύ τους σχέσης, καθώς το να περιορίσουν την Ουάσιγκτον κάνει την Σερβία να απέχει από την διαπλοκή. Επίσης, οι ΗΠΑ μπορούν έτσι να αντιμετωπίσουν την επιρροή της Ρωσίας μέσω της διευρυμένης συνεργασίας της με το Κόσοβο. Γι’ αρχή, τα πρώτα βήματα συμπεριλαμβάνουν την ενίσχυση των ένοπλων δυνάμεων του Κόσοβο με εξοπλισμό αντάξιο των προτύπων του ΝΑΤΟ. Εξάλλου, κάθε πολιτικός στο Κόσοβο υποστηρίζει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, όπως και η πλειοψηφία των Κοσοβάρων.

Βραχυπρόθεσμα, τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι Ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να συνάψουν διμερείς συμφωνίες. Θα μπορούσαν ακόμη να οργανωθούν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Ωστόσο, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εκδώσει υπουργική δήλωση, η οποία θα καθιστά σαφές το ότι η αποστολή του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο θα ισχύει έως ότου ενσωματωθεί πλήρως στη Συμμαχία. Επί του παρόντος περίπου 3.500 στρατιώτες από 27 έθνη εδρεύουν στο Κόσοβο.  

Επίσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνεχίσουν να προστατεύουν το Κόσοβο από την απειλή της Σερβίας. Μάλιστα, θα μπορούσαν να επιδιώξουν την επίτευξη μιας συνθήκης αμοιβαίας άμυνας με το Κόσοβο, παρόμοια με εκείνη των ΗΠΑ με τη Νότια Κορέα.  Παράλληλα, οι Ρώσοι «διπλωμάτες» που ενεργούν ως πράκτορες πληροφοριών στο Κόσοβο θα πρέπει να ανακληθούν και να εκδιωχθούν.

Βέβαια, δεν συμφωνούν όλες οι χώρες με αυτήν την προσέγγιση, καθώς ο  Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, δικαιολογεί αυτόν τον κατευνασμό υπονομεύοντας έτσι την ενιαία θέση της Δύσης αλλά και τις δημοκρατικές δυνάμεις εντός της Σερβίας.

Τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα για τη Ρωσία. Ωστόσο, η περιφερειακή επιρροή του εξασθενεί σημαντικά. Έτσι, καθώς η επιρροή της Ρωσίας μειώνεται, η Κίνα αντικαθιστά σταδιακά τη Ρωσία και παίρνει την θέση της ως τον μεγαλύτερο υποστηρικτή της Σερβίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι σχέσεις Κίνας-Σερβίας  να καθορίζονται από την ασφάλεια και την οικονομική συνεργασία.

Μάλιστα, τον Αύγουστο του 2020, η Σερβία συμφώνησε να αγοράσει το κινεζικό αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστημα FK-3 αντί του ρωσικού συστήματος S-300. Τότε, η Σερβία επέλεξε το φορητό σύστημα αεράμυνας της Γαλλίας Mistral (MANPADS) αντί της ρωσικής τεχνολογίας.

Πέρα από αυτό, το 2019 το εμπόριο της Σερβίας με τη Ρωσία και την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση υπό την ηγεσία της Ρωσίας αντιπροσώπευε μόλις το 8% του συνολικού εμπορίου της Σερβίας, με εξαγωγές συνολικού 5,4% και εισαγωγές 9,4%. Έτσι, η  Κίνα αποδεικνύεται ο καλύτερος οικονομικός εταίρος, καθώς η  Σερβία έλαβε 4 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσες επενδύσεις και πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια και έργα υποδομής από την Κίνα.

Παρόλο που η Σερβία βασίστηκε από την αρχή στο Sputnik, το εμβόλιο της Ρωσίας για τον COVID-19, σήμερα εμβαθύνει τη συνεργασία με την Κίνα ως απάντηση στην πανδημία.

Ωστόσο, όσο και αν έχει μειωθεί η επιρροή της Ρωσίας η Κίνα θα συνεχίσει να είναι μια κακή εναλλακτική λύση. Και αυτό διότι η  «ειρηνική άνοδος» της είναι ένας μύθος, καθώς το μοντέλο της ρωσικής διακυβέρνησης είναι εμπνευσμένο από τον αυταρχισμό ενώ το κινεζικό μοντέλο αντλεί έμπνευση από τη σκληρή δικτατορία της Κίνας.

Η επιρροή της Ρωσίας και της Κίνας αποτελεί απειλή για την ανεξαρτησία και την κυριαρχία του Κόσοβο. Αντιπροσωπεύει επίσης μια άμεση πρόκληση για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και την ευρωατλαντική ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων. Τόσο το Κόσοβο όσο και οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνεργαστούν για να αποτρέψουν τις κακοήθεις ευρασιατικές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν τα Βαλκάνια ως σημείο εκκίνησης για την προβολή της ύπουλης επιρροής τους.

Πληροφορίες:Illyria.com

*Το κείμενο αποτελεί μετάφραση του άρθρου Eurasia’s Malign Conduct in the Western Balkans του David L. Phillips