Ακούστε παραδοσιακά κάλαντα απ’ όλη την Ελλάδα

Με ήχους και στίχους βαθιά ριζωμένους στην παράδοση του κάθε τόπου

24 Δεκεμβρίου 2024, 7:29 πμ

Τα κάλαντα αποτελούν αναμφισβήτητα το κορυφαίο εκ των εθίμων της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, ακόμα και των Θεοφανίων, ανά την ελληνική επικράτεια.

Ποιος δε θυμάται άλλωστε τα ατελείωτα χιλιόμετρα που έκανε παραμονή Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς για να πάει από νωρίς από σπίτι σε σπίτι και να μαζέψει χρήματα που θα γέμιζαν τον κουμπαρά ή θα του έδιναν επιτέλους τη δυνατότητα να συμπληρώσει το ποσό που του έλειπε από το χαρτζιλίκι για να αγοράσει το παιχνίδι που είχε σταμπάρει στη βιτρίνα του καταστήματος.

Οι περισσότεροι βέβαια από εμάς ξέρουμε τις κλασσικές εκτελέσεις των καλάντων, δηλαδή το «Καλήν εσπέραν άρχοντες» και το «Αρχιμηνιά και Αρχιχρονιά».

Από άκρη σε άκρη όμως στην Ελλάδα, τα κάλαντα είναι τελείως διαφορετικά, με ήχους και στίχους βαθιά ριζωμένους στην παράδοση του κάθε τόπου.

Δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια ψάλλονται εθιμικά, από παιδιά, εφήβους, αλλά και ενήλικους, οι οποίοι κατά παράδοση, φέρουν το κλασικό τριγωνάκι, ενώ μερικοί συνοδεύουν τα κάλαντα που τραγουδούν με φυσαρμόνικα, ακορντεόν, τύμπανο, φλογέρα κα.

Ελάτε λοιπόν σε ένα όμορφο «ταξίδι» σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, χάρη στην διαδραστική πλατφόρμα που δημιούργησε ο Νίκος Λαμπρινός, καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ.

Έβρος

Ροδόπη

Ξάνθη

Τι είναι τα κάλαντα;

Η λέξη «κάλαντα» προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει «αρχή του μήνα», η οποία διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα «καλώ». Οι καλένδες ήταν οι πρώτες ημέρες των Ρωμαϊκών μηνών και συγγενείς και φίλοι αντάλλασσαν επισκέψεις και δώρα, που ήταν μέλι, ξερά σύκα, χουρμάδες, χυλό και μικρά νομίσματα.

Από πού προέρχονται τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Πιστεύεται ότι η ιστορία τους πάει πολύ πίσω στο παρελθόν και συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Έχουν βρεθεί αρχαία γραπτά κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα (Ειρεσιώνη στην αρχαιότητα).

Τα παιδιά της εποχής κρατούσαν ένα ομοίωμα καραβιού που παρίστανε τον ερχομό του θεού Διονύσου. Άλλοτε κρατούσαν κλαδί ελιάς ή δάφνης στο οποίο κρεμούσαν κόκκινες και άσπρες κλωστές, στις οποίες έδεναν τις προσφορές των νοικοκύρηδων.

Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα αρχαίων ειδωλολατρικών και χριστιανικών εθίμων, οι ρίζες των οποίων ξεκινούν από την αρχαιότητα. Ύστερα περνάνε στο Βυζάντιο και συνταιριασμένα με την αναπαράσταση της νύχτας της γέννησης του Χριστού, παίρνουν καινούργια μορφή και περιεχόμενο.