“Αντάμωμα” τριών ιστορικών εικόνων από το Πόντο για πρώτη φορά στην ιστορία

“Εδώ μαθαίνω την ζωντανή ιστορία. Λίγα άκουσα από την 93χρονη γιαγιά μου να μου λέει για τον Πόντο, οι άλλοι σαν να μη θυμούνται τίποτα και εμείς, από πού θα μάθουμε, δεν έχουμε στο Γυμνάσιο μάθημα ιστορίας του Πόντου”, λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η 12χρονη Ελισάβετ Δαμπελάη, από το Σύλλογο Ποντίων Κοπανού Νάουσας Ημαθίας, που βρέθηκε μαζί με άλλα κορίτσια της ηλικίας της, ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές, να χορέψουν ποντικούς χορούς στο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα.

“Οι ρίζες μας είναι η γλώσσα η ποντιακή, που την σώζουμε αιώνες ολόκληρους, από την αρχαιότητα, οι Άγιοί μας, που διώχθηκαν σαν εμάς, έγιναν πρόσφυγες, τα τραγούδια μας υπό τους ήχους της λίρας και οι χοροί… Όλα αυτά μας κρατούν δημιουργικούς, αλληλέγγυους και αισιόδοξους”, λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ μια από τις εκατοντάδες προσκυνήτριες στον εορτασμού του Αγίου Γεωργίου Περιστερώνα, στο Ροδοχώρι Νάουσας, στους πρόποδες του όρους Βερμίου Ημαθίας, η Σοφία Μηχαηλίδου, εκπαιδεύτρια σκύλων – βοηθών (service dog)”.

Φέτος, στις 22 Απρίλιου, για πρώτη φορά στην ιστορία, στον Άγιο Γεώργιο Περιστερώνα, έγινε το “αντάμωμα” των εικόνων του Πόντου οι οποίες πριν από 100 χρόνια “έφτασαν” στην Ελλάδα μαζί με χιλιάδες Έλληνες – πρόσφυγες.

Μια από της παλιότερες είναι η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Βαζελώνα, του 270 μ.Χ. Σήμερα βρίσκεται στον Ιερό Ναό Ιωάννη, στον Άγιο Δημήτριο Ελλησπόντου Κοζάνης. Στην ιστορική συνάντηση ήρθε, επίσης, η αγαπημένη και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελά, (386 μ.Χ), που βρίσκεται στο Βέρμιο, και η εικόνα του “οικοδεσπότη”, Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, (752 μ.Χ.) που τις “υποδέχτηκε”, στο Ριζοχώρι Νάουσας.

Η προφανέστατη ιδέα για την αντάμωση των εικόνων ανήκει στη Αγγελική Παπαδοπούλου, μέλος του ΔΣ και υπεύθυνη του Ξενώνα του Αγίου Περιστερεώτα, που εργάζεται στο ΟΚΑΝΑ. “Η προσφυγιά μας έκανε πιο δυνατούς, αλλά τα τελευταία τριάντα χρόνια ο οργανωμένος χώρος μας, διχάζεται – αποτέλεσμα των πολιτικών και καμιά φορά προσωπικών διαφορών…. Το όνειρο μου έγινε πραγματικότητα, οι εικόνες αυτές βρίσκονται ριζωμένες στις καρδιές των απανταχού Ποντίων. Ακράδαντα, πιστεύω, θα φέρουν ενότητα”, είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Παπαδοπούλου.

“Όπως στον Πόντο οι μονές ήταν ενωμένες, έτσι και στην Ελλάδα αναβιώνουμε την ενότητα”, είπε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο πρόεδρος του σωματείου Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα, Επαμεινώνδας Φαχαντίδης, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ. Και συνέχισε: “Να γίνεται θεσμός και την επομένη φορά οι εικόνες να βρίσκονται, αντίστοιχα, στις γιορτές στην Παναγία Σουμελά, στις 15 Αύγουστου και στον Ιωάννη Βαζελώνα, στις 24 Ιουνίου”.

Μεγίστης σημασίας για τον Ποντιακό Ελληνισμό, χαρακτήρισε το γεγονός ο Πρόεδρος του Σωματείου Παναγία Σουμελά, Γεώργιος Τανιμανίδης: “Καλό θα ήταν την Ημέρα Μνήμης, την 19 Μαΐου, να βρισκόμαστε όλοι μαζί κοντά στα προσκυνήματά μας, να τα τιμήσουμε όπως τα αρμόζει, σε εκκλησιαστικό περιβάλλον το οποίο εκφράζεται με τις λέξεις “Παναγία Σουμελά – Ιωάννης Βαζελώνας – Άγιος Περιστερεώτας”.

Για μια ιστορία 16 αιώνων του αλησμόνητου Πόντου, την Ορθόδοξη πίστη, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα των προγόνων μίλησε ο Θεοδόσης Κυριακίδης, υπεύθυνος του ερευνητικού κέντρου του Σωματείου Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, επιστημονικός συνεργάτης της Έδρας Ποντικών Σπουδών του ΑΠΘ: “Η ιστορική Ιερά μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα είχε πλούσια βιβλιοθήκη. Όμως, το 1203, εξαιτίας τοπικών πολέμων, η Μονή καταστράφηκε τελείως. Το 1398 ο ηγούμενος της Μονής της Παναγίας Σουμελά την επισκέφθηκε και παρακάλεσε τους αυτοκράτορες Κομνηνούς της Τραπεζούντας να την αναστηλώσουν.

Με την πτώση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας η Μονή του Περιστερεώτα υπέστη νέες ζημιές από επιθέσεις και αρπαγές ληστών, για να την αποτεφρώσει τελείως πυρκαγιά το 1483. Τότε, χάθηκαν και καταστράφηκαν χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου και της Τραπεζούντας, τα σιγγίλια των οικουμενικών πατριαρχών, καθώς και άλλα πολύτιμα κειμήλια, σκεύη και χειρόγραφα βιβλία. Κατά τον 19ο αιώνα η Μονή, στην οποία υπάγονταν 943 οικογένειες, συντηρούσε σε κάθε χωριό ένα μικρό σχολείο στο οποίο φοιτούσαν αγόρια και κορίτσια μαζί.

Στην ακμή του το μοναστήρι έφτασε να έχει 187 κελιά, και πλουσιότατη βιβλιοθήκη, με περίπου 7.000 τόμους, γραμμένους σε μεμβράνη, χαρτί και πάπυρο. Τελικά, το “μαύρο” για τον Ελληνισμό, 1922, το μοναστήρι ερημώθηκε.

Η ιστορική Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα βρίσκεται σε απόσταση 28 χλμ. από την Τραπεζούντα και είναι χτισμένη στην κορυφή απότομου βράχου, στην πλαγιά του όρους Πυργί Γαλίαινας Ματσούκας, σε υψόμετρο 1.210 μέτρων. Πριν 50 χρόνια, το 1968, ανιστορήθηκε στους πρόποδες του όρους Βερμίου, στο Ροδοχώρι Νάουσας.

Πηγή: ΑΠΕ, Σοφία Προκοπίδου