Χωρίς ναυαγοσώστες το 80% των πολυσύχναστων παραλιών

Τεράστια κενά εξακολουθούν να υπάρχουν στη ναυαγοσωστική κάλυψη των παραλιών όλης της χώρας. Σύμφωνα με όσα ανέφεραν ειδικοί στο iEidiseis.gr, στην αρχή της ναυαγοσωστικής σεζόν, οι ελλείψεις ναυαγοσωστών στις πολυσύχναστες παραλίες της Ελλάδας, προσεγγίζουν το 80%. Και μπορεί να αναμένεται πως στο αποκορύφωμα της τουριστικής σεζόν, τα κενά θα καλυφθούν σε σημαντικό βαθμό, εντούτοις τα περίπου 350 θανάσιμα ατυχήματα που σημειώνονται στη θάλασσα ετησίως, αναδεικνύουν την ανάγκη καλύτερου και πιο έγκαιρου σχεδιασμού.

Περίοδος ναυαγοσωστικής κάλυψης

Η περίοδος της ναυαγοσωστικής κάλυψης για τις πολυσύχναστες παραλίες ορίζεται από την 1η Ιουνίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου. Προκειμένου να οριστεί -από την αρμόδια επιτροπή-, μια παραλία ως πολυσύχναστη, λαμβάνονται υπόψη διάφορα κριτήρια, όπως αν υπάρχει ημερήσια προσέλευση τουλάχιστον 300 λουόμενων κατά τις περιόδους αιχμής, τυχόν παρελθοντικά ατυχήματα και λοιπές ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες της περιοχής.

Όπως όμως ανέφερε στο iEidiseis ο Μάριος Μυρονάκης, πρόεδρος της Ένωσης Σχολών Ναυαγοσωστικής Ελλάδος, «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ναυαγοσωστική κάλυψη στο 80% των παραλιών».

«Τεράστια κενά σε όλη την Ελλάδα»Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε σε δηλώσεις που παραχώρησε στο iEidiseis και ο Νίκος Γιοβανίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας (ΕΝΑΚ), ο οποίος ανάφερε ότι «τα κενά είναι τεράστια σε όλη την Ελλάδα. Κάθε χρόνο, παρατηρούμε αυτές τις τεράστιες ελλείψεις στην αρχή της τουριστικής σεζόν».

Μια από τις κυριότερες αιτίες του φαινομένου, σύμφωνα με τον κ. Γιοβανίδη, είναι ότι «οι δήμοι κάνουν διαγωνισμούς για την ναυαγοσωστική κάλυψη την τελευταία στιγμή. Δεν μπορεί όμως ένα τόσο σοβαρό και δύσκολο έργο, που έχει ποινική και αστική ευθύνη, να πραγματοποιείται με τόσο πρόχειρη οργάνωση από τους δήμους».

Αυτός είναι ο λόγος που ο ίδιος θεωρεί ότι «οι διαγωνισμοί θα πρέπει να γίνονται έως τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους. Για να συμβεί όμως αυτό, θα πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο, αλλιώς δεν θα προσαρμοστούν ποτέ οι δήμοι».

Από την πλευρά της, η Βάνια Βήχου, διευθύντρια της Πανελλήνιας Σχολής Ναυαγοσωστικής (ΠΑΣΧΝΑ), ανέφερε στο iEidiseis πως «όποιος δήμος έχει προκηρύξει διαγωνισμό για τη ναυαγοσωστική κάλυψη μέσα στις σωστές προθεσμίες, έχει ναυαγοσώστες. Υπάρχει έλλειψη ναυαγοσωστών, όπως σε όλα τα εποχικά επαγγέλματα».

Σύμφωνα με την ίδια, «οι δήμοι γνωρίζουν το αργότερο έως τον Νοέμβριο ποιες παραλίες ορίζονται ως πολυσύχναστες. Από εκείνη την περίοδο, μπορούν να προκηρύξουν διαγωνισμό. Αν δεν το έχουν πράξει, είναι δική τους αβλεψία».

«Δεν μπορούν όλες οι παραλίες να έχουν ναυαγοσώστη»

Από την πλευρά του, ο Ευστράτιος Χαρχαλάκης, δήμαρχος Κυθήρων και πρόεδρος της επιτροπής Νήσων και Πολιτικής Συνοχής της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), σχολίασε στο iEidiseis πως «ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει πως μια μεγάλη παραλία, μπορεί να μην έχει ναυαγοσώστη, επειδή δεν έχει χαρακτηριστεί από την οικεία λιμενική αρχή ως πολυσύχναστη. Εκ των πραγμάτων, δεν μπορούν όλες οι παραλίες να έχουν ναυαγοσώστη. Εδώ δεν έχουν ναυαγοσώστη και κάποιες που θα έπρεπε».

Είναι ενδεικτικό ότι «στα Κύθηρα, το Λιμεναρχείο δεν έχει χαρακτηρίσει καμία παραλία ως πολυσύχναστη, παρότι αρκετές δέχονται πολύ κόσμο».

Χρηματοδότηση

Αναφορικά με το ποιος αναλαμβάνει το κόστος της ναυαγοσωστικής κάλυψης, ο κ. Γιοβανίδης σχολίασε ότι «περίπου το 50% δίνεται από το κράτος που επιχορηγεί τους δήμους. Τα υπόλοιπα χρήματα καταβάλλονται από τους δήμους, οι οποίοι όμως εισπράττουν έσοδα από τις παραλίες».

Σημειώνεται πως φέτος, το υπουργείο Εσωτερικών έδωσε συνολικά στους δήμους 15 εκατομμύρια ευρώ, όμως, η κατανομή των χρημάτων ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου. Ως αποτέλεσμα, πολλοί δήμοι καθυστέρησαν τη διενέργεια των διαγωνισμών. Όπως ανέφερε ο κ. Γιοβανίδης, «το κράτος θα πρέπει να λύσει τα προβλήματα των δήμων που δεν απασχολούν τους πολίτες, όπως το πότε θα πάρουν τα λεφτά και το πότε θα ξεκινήσουν τους διαγωνισμούς».

Σύμφωνα με τον κ. Χαρχαλάκη, «η ναυαγοσωστική κάλυψη, όπως ορίζεται με τον πρόσφατο νόμο είναι προβληματική, επειδή δεν συνοδεύτηκε από την ολική καταβολή του ποσού που απαιτείται από το υπουργείο Εσωτερικών. Αρκετοί συνάδελφοι επιλέγουν τη λύση της εταιρείας, επειδή αν βγάλουν προκήρυξη για 4μηνους ναυαγοσώστες με μισθό 800 ευρώ, δεν θα έρθει κανείς».

«Να δοθούν κίνητρα»Ακόμη ένα ζήτημα που πρέπει να λυθεί σύμφωνα με τον κ. Γιοβανίδη, είναι «να δοθούν κίνητρα στους ναυαγοσώστες, αλλιώς δεν συμφέρει κάποιον να δουλέψει για 4 μήνες, όσα χρήματα και να πάρει. Αυτός είναι ο λόγος που απευθυνόμαστε κυρίως σε φοιτητές, οι οποίοι όμως έχουν εξεταστική τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο, όταν δηλαδή οι πύργοι μας είναι κενοί. Επίσης, τα ενοίκια είναι πανάκριβα και συχνά τα παιδιά δεν βρίσκουν σπίτι».

Σχετικά με το ότι παρά τις ελλείψεις στην αρχή κάθε σεζόν, τελικά τον Αύγουστο, η ναυαγοσωστική κάλυψη ξεπερνάει το 90%, ο κ. Γοβανίαδης σχολίασε πως «αυτό το νούμερο είναι πλασματικό. Το θέμα είναι που είμαστε την 1η Ιουνίου. Εκεί φαίνεται πόσο τρύπιο είναι το σύστημα».

«Την κρατάνε στο συρτάρι»

Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Χαρχαλάκη, «οι δήμοι δεν μπορούν σήμερα να αποφασίσουν κι αύριο να προσλάβουν. Πρέπει να βγει η προκήρυξη και έπειτα να εγκριθεί από το ΑΣΕΠ. Στα Κύθηρα, η προκήρυξη που έβγαλα φέτος για οδηγούς απορριμματοφόρων και εργάτες καθαριότητας, την είχε το ΑΣΕΠ ένα μήνα στο συρτάρι. Όταν τους κάλεσα, μου είπαν ότι δεν είμαι ο μόνος που διαμαρτύρεται».

Έπειτα, «σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν ενστάσεις, από όσες δεν έλαβαν τη θέση, οι οποίες μπορεί να μας πάνε ακόμη ένα μήνα πίσω μέχρι να εξεταστούν. Αν δεν ξεφύγουμε από όλες αυτές τις διαδικασίες, δεν νομίζω ότι θα έχουμε στην αρχή της σεζόν ναυαγοσώστες».

Άλλωστε, σύμφωνα με τον κ. Χαρχαλάκη, «οι παραλίες ανήκουν στο Δημόσιο, το οποίο εκχωρεί στους δήμους το δικαίωμα της μίσθωσής τους. Κάθε χρόνο, οι δήμοι κάνουν τον μεσάζοντα μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών. Όμως, οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για καθαριότητα των ακτών κι ενώ το Δημόσιο λαμβάνει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τα έσοδα, της τάξεως του 50%».

Τα κριτήρια

Εκτός από δίπλωμα ναυαγοσώστη που θα λάβει από κάποια αναγνωρισμένη σχολή, ένας υποψήφιος ναυαγοσώστης, θα πρέπει να έχει σύμφωνα με τον κ. Γιοβανιδη, «άδεια ταχυπλόου. Το πρόβλημα είναι ότι οι εξετάσεις για τη λήψη αυτής της άδειας, προκαθορίζονται από το υπουργείο Ναυτιλίας, αλλά δεν μπορούν να καλύψουν τις τεράστιες ανάγκες που έχουν οι ναυαγοσώστες να βγάλουν πτυχία την άνοιξη. Θα πρέπει το κράτος να αναθέσει αυτές τις εξετάσεις στις σχολές ταχυπλόων». Σημειώνεται, πως απαιτείται επίσης άδεια ναυαγοσώστη που εκδίδεται από τις λιμενικές αρχές.

Τεράστιος αριθμός θυμάτων

Βάσει των στοιχείων που συγκέντρωσε το Παρατηρητήριο Ατυχημάτων του Safe Water Sports, την περίοδο 2019-2023, ο μέσος όρος των θανάσιμων ατυχημάτων ανά έτος, σε συμβάντα σε δραστηριότητες αναψυχής στη θάλασσα και τα εσωτερικά ύδατα, ανέρχεται σε 353.

Αντίστοιχα, το 2024, συνολικά 388 έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα. Συνολικά, σημειώθηκαν 10 λιγότερα θανάσιμα ατυχήματα συγκριτικά με το 2023.

Σύμφωνα με τον μέσο όρο της περιόδου 2020-23, το 78% των θανάτων οφείλεται σε πνιγμό, το 13% σε παθολογικά αίτια, ενώ το 8% σε μη προσδιορισμένα ακόμη αίτια.

Σημειώνεται πως το 83% των θυμάτων είναι άνω των 60 ετών. Παράλληλα, το 2024, το 66% των θανάσιμων ατυχημάτων έλαβε χώρα σε παραλίες «μη φυλασσόμενες» από ναυαγοσώστη. Αξιοσημείωτο είναι επίσης, πως παρά τον τεράστιο αριθμό τουριστών που δέχεται η Ελλάδα την τουριστική σεζόν, η πλειοψηφία των θυμάτων (64%), είναι Έλληνες.

«Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του»

Αναφορικά με τον αριθμό των θανάσιμων ατυχημάτων, η κ . Βήχου επεσήμανε πως πολλά από αυτά τα περιστατικά «οφείλονται σε παθολογικά αίτια. Περισσότερο από το 80% των περιστατικών, αφορά άτομα άνω των 60 ετών. Μπορεί να βγει ένα πρόβλημα υγείας που θα εμφανιζόταν κι εκτός νερού. Αυτός είναι ο λόγος που οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να κολυμπάνε με συνοδό, καθώς συχνά, δεν εμφανίζουν σημάδια ότι κινδυνεύουν».

Επίσης, «οι γονείς θα πρέπει να προσέχουν τα παιδιά, τα οποία μπορεί να κινδυνεύουν ακόμη και σε δέκα εκατοστά νερού. Ο ναυαγοσώστης, ειδικά στις παραλίες της Αθήνας, που έχει στην επίβλεψή του πάνω από 1.000 άτομα ανά ώρα, δεν μπορεί να κοιτάει το δικό μας παιδί. Θα κληθεί να βοηθήσει κατόπιν εορτής».

Σχετικά με το τραγικό δυστύχημα, όπου 30 χρόνος πνίγηκε στην παραλία Κάθισμα της Λευκάδας στα τέλη του περασμένου Μαΐου, η κ. Βήχου ανέφερε πως «έγινε πριν την έναρξη της ναυαγοσωστικής σεζόν, επομένως δεν υπήρχε ναυαγοσώστης να βάλει κόκκινη σημαία, η οποία σημαίνει πως απαγορεύεται να μπούμε στο νερό. Πάντως, εμείς, δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε σε κάποιον να μπει στη θάλασσα, απλώς κάνουμε συστάσεις. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του».