Δημογραφικό: Μεγαλώνει το κύμα συνταξιοδοτήσεων, μειώνονται οι γεννήσεις στην Ελλάδα
Με πληθυσμιακή κατάρρευση κινδυνεύει η χώρα.
Σε «μέγα-πρόβλημα» εξελίσσεται το δημογραφικό καθώς μετά από μια περίοδο σταθεροποίησης των γεννήσεων τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες παρατηρούμε μια «βουτιά» μετά το 1980. Η πτώση ανακόπτεται προσωρινά κατά την πρώτη δεκαετία του 2000 και συνεχίζεται έκτοτε με αμείωτη ένταση οδηγώντας σε αναπόφευκτη συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας.
Τα στοιχεία που ανακοινώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα είναι άκρως ανησυχητικά ενώ παράλληλα η γενιά των «Βaby Βoomers» αυξάνει τις αιτήσεις συνταξιοδότησης επηρεάζοντας το ασφαλιστικό σύστημα.
Μειώνονται συνεχώς οι γεννήσεις
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ οι γεννήσεις στην Ελλάδα είναι μειωμένες κατά 6,1% και οι θάνατοι ήταν για άλλη μια χρονιά περισσότεροι από τις γεννήσεις. Συγκεκριμένα, το 2023 γεννήθηκαν 71.455 παιδιά, από 76.095 το 2022, καταγράφοντας νέο αρνητικό ρεκόρ. Από το 2010 ο ετήσιος αριθμός των γεννήσεων έχει μειωθεί κατά 38%, αντανακλώντας εν μέρει και τη συσχέτιση της οικονομικής κρίσης με τις δυσκολίες απόκτησης παιδιού.
Οι θάνατοι ανήλθαν σε 128.101, μειωμένοι κατά 9% σε σύγκριση με το 2022 (140.801) και σχεδόν 11% σε σύγκριση με το 2020 (143.901), παραμένοντας ωστόσο αισθητά περισσότεροι από ό,τι πριν την πανδημία του κορονοϊού.
Ως αποτέλεσμα, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 56.446 άτομα, έναντι μείωσης 64.706 το 2022.
Μεγαλώνει το κύμα συνταξιοδοτήσεων
Η πληθυσμιακή συρρίκνωση θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας και στο ασφαλιστικό σύστημα με την Ελλάδα να «κουβαλά» τα χρόνια των μνημονίων που οδήγησαν σε βίαιες ανατροπές στο εργασιακό και συνταξιοδοτικό τοπίο.
Τα πρώτα «καμπανάκια» έχουν ήδη αρχίσει να χτυπούν με το κύμα συνταξιούχων να μεγαλώνει αισθητά παρά το γεγονός πως οι συντάξιμες αποδοχές είναι χαμηλότερες.
Τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, των συστημάτων «Ήλιος» και «Άτλας», έδειξαν πως τον Ιούλιο οι αιτήσεις συνταξιοδότησης ξεπέρασαν τις 18.000 που αποτελεί μάλιστα αριθμό ρεκόρ (για φέτος).
Οι αιτήσεις συνταξιοδότησης ξεπέρασαν τις 18.000 τον Ιούλιο και το επτάμηνο ξεπέρασαν τις 115.000
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Άτλας», συνολικά, στο επτάμηνο Ιανουάριος – Ιούλιος (2024) έχουν υποβληθεί 117.650 αιτήσεις. Πρόκειται για ιδιαίτερα μεγάλο νούμερο με τους ειδικούς να μην αποκλείουν, μέχρι το τέλος του έτους, να υπερβούν τις 200.000 οι νέες αιτήσεις χορήγησης σύνταξης.
Αν ανατρέξουμε στα στοιχεία του Ιουνίου (2024) παρατηρούμε αύξηση των αιτήσεων κατά 16,5% ενώ σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν (Ιούλιος 2023), οι φετινές αιτήσεις ήταν αυξημένες κατά 9,89%.
Χρονιά ρεκόρ στις αιτήσεις συνταξιοδότησης παραμένει το 2021 με 212.151 όμως αν συνεχιστεί φέτος η μαζική έξοδος όσων πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης τότε δεν αποκλείεται να καταρριφθεί.
Δημογραφικός εκτροχιασμός
Οι μαζικές αποχωρήσεις από τον εργασιακό βίο σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση του πληθυσμού δημιουργούν μια βραδυφλεγή «βόμβα» για την ομαλή λειτουργία του ασφαλιστικού συστήματος.
Ο δείκτης πέντε συνταξιοδοτήσεις έναντι μίας γέννησης είναι προβληματικός και δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο. Τα χειρότερα όμως είναι μπροστά. Μέχρι το τέλος του έτους θα συνταξιοδοτηθούν κοντά στις 200.000 εργαζόμενοι ενώ η πραγματική έκρηξη των συνταξιοδοτήσεων αναμένεται την πενταετία 2027-31 όπου πρόκειται να φύγουν από την ενεργό εργασία όλοι οι απασχολούμενοι της δεκαετίας 1984-90, αυξάνοντας το κόστος συνταξιοδότησης κατά 3% του ΑΕΠ.
Το δημογραφικό επηρεάζει σημαντικά την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, με το βασικό σενάριο, του ΙΟΒΕ για το 2100 να προβλέπει μειωθεί μείωση του ΑΕΠ και όπως είναι φυσικό, βραχυπρόθεσμα, προκαλείται εκροή πόρων για την καταβολή των συντάξεων. Η γενιά των «Βaby Βoomers», όσοι δηλαδή έχουν γεννηθεί το 1946 έως το 1964, που είναι η μεγαλύτερη πληθυσμιακά στον πλανήτη, σιγά – σιγά συνταξιοδοτείται, που δικαιολογεί τους αυξημένους αριθμούς αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Σύμφωνα πάντα με το ΙΟΒΕ, την περίοδο 2011-2021 ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 441.000. Ο συντελεστής γονιμότητας έχει υποχωρήσει σε κάτω από 1,5 μονάδα ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, από 2,1-2,5 μονάδες τις δεκαετίες των 1960 και 1970. Η μείωση και η γήρανση του πληθυσμού της χώρας προβλέπεται να συνεχιστούν τις επόμενες δεκαετίες. Στα 8,1 εκατ. προβλέπεται να υποχωρήσει ο πληθυσμός έως το 2100, στο σενάριο βάσης των δημογραφικών προβολών.
Έχοντας τα παραπάνω δεδομένα, δύο είναι τα σενάρια που κερδίζουν έδαφος για το συνταξιοδοτικό. Η χρηματοδότησή του συστήματος με πρόσθετους πόρους ύψους 0,5% του ΑΕΠ ή η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης. Πρόκειται για αναλογιστικές μελέτες που εκπονούν εναλλακτικά σενάρια για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του δημογραφικού προβλήματος.
Πηγή: in.gr – Στράτος Ιωακείμ
