Έφυγε από την ζωή η καθηγήτρια αρχιτεκτονικής Ρένα Φατσέα

Το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το εργαστηριακό, το διοικητικό, το ερευνητικό, το διδακτικό προσωπικό εκφράζει τη βαθιά του οδύνη για την απώλεια της ιδιαίτερα αγαπητής συναδέλφου, της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Ρένας Φατσέα.

Η Ειρήνη (Ρένα) Φατσέα υπήρξε ένα από τα βασικά στελέχη του ΤΑΜ ήδη από το τρίτο έτος λειτουργίας του (2001). Η συμβολή της στη συγκρότηση του ιδιαίτερου χαρακτήρα του Τμήματος υπήρξε αφάνταστα σημαντική εφόσον διαμόρφωσε τον τρόπο διδασκαλίας του πεδίου της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής μέσα από την ευρεία κατανόησή του στα πλαίσια των πολιτισμικών μετασχηματισμών. Η διδασκαλία της μέσα από επιτόπιες εκδρομές και σχεδιαστικές πρακτικές εγγύτητας με το ιστορικό αρχιτεκτονικό περιβάλλον έπλασε με διαφορετικό τρόπο την επιστημολογική σύνδεση παρόντος παρελθόντος της Αρχιτεκτονικής. Ηαφοσίωση της Ρένας Φατσέα στο διδακτικό της έργο, η σοβαρότητα και η φροντίδα με την οποία προσέγγιζε τα μαθήματα αλλά και η οξυδέρκεια της σε κρίσεις διδακτικών και ερευνητικών έργων, σε διαδικασίες αξιολόγησης νέων συναδέλφων/ισσων σε θέσεις ιστορίας και θεωρίας αρχιτεκτονικής αποτελούν υπόδειγμα και κληρονομιά για τον πανεπιστημιακό χώρο στην Ελλάδα και τις σπουδές αρχιτεκτονικής.

Η Ρένα Φατσέα ήταν Αρχιτέκτονας-μηχανικός με ειδίκευση στην Ιστορία & Θεωρία της Αρχιτεκτονικής (PhD), κάτοχος διπλώματος Αρχιτεκτονικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μεταπτυχιακού τίτλου (Master of Architecture) από το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα (ΗΠΑ).

Οι διδακτορικές της σπουδές τόσο στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Γεωργίας (GeorgiaTech) όσο και στο αντίστοιχο της Μασσαχουσέτης (MIT) έδωσαν μια σαφή ιστοριογραφική κατεύθυνση στην έρευνά της, η οποία έκτοτε επικεντρώθηκε στις διαπολιτισμικές ανταλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης μέσω της αρχιτεκτονικής, κυρίως κατά τους νεώτερους χρόνους.

Η διδακτορική της διατριβή (MIT, 2000) με τίτλο «Μνημειακότητα και οι σκιές της: Μια αναζήτηση νεοελληνικού αρχιτεκτονικού λόγου στην Αθήνα του 19ου αιώνα (1834-1862)» πραγματεύεται το ζήτημα της αργοπορημένης ανάπτυξης αρχιτεκτονικού λόγου στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος ως αποτέλεσμα της αντίστοιχα αργοπορημένης συγκρότησης της αρχιτεκτονικής ως αυτόνομης επιστημονικής πειθαρχίας στο πλαίσιο αυτό.

Δίδαξε σε αρχιτεκτονικές σχολές τόσο στις ΗΠΑ για 7 χρόνια ως επισκέπτρια καθηγήτρια (MIT, Suffolk U., Roger Williams U., NorthCarolinaState U.) όσο και στην Ελλάδα ως επίκουρος καθηγήτρια από το 2001 έως σήμερα, και συγκεκριμένα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και κατά το διάστημα 2009-2018 στην αντίστοιχη σχολή του ΕΜΠ.

Το δημοσιευμένο έργο της περιλαμβάνει επιστημονικά άρθρα σε περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων, καθώς επίσης επιμέλειες βιβλίων και μεταφράσεις πάνω σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων της ιστορίας και της θεωρίας της αρχιτεκτονικής, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες διεθνείς επιστημονικές εκδηλώσεις πάνω στο ίδιο αντικείμενο, κατά το πλείστον κατόπιν διαγωνιστικής επιλογής.

Το έργο της έχει τύχει αξιόλογων διακρίσεων τόσο σε προδιδακτορικό όσο και σε μεταδιδακτορικό στάδιο, όπως η ετήσια υποτροφία (fellowship) στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Princeton (2000-01) σε αναγνώριση της καλύτερης διδακτορικής διατριβής πάνω σε θέμα νεοελληνικής γραμματείας, η επιχορήγηση ειδικής έρευνας από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Getty της Καλιφόρνιας (εαρινό εξάμηνο 2011) και το διεθνές βραβείο της Αμερικανικής Ένωσης Μελετών του Δέκατου-Ένατου Αιώνα (2012). Το άρθρο της με τίτλο «Το κτήριο της Ακαδημίας Αθηνών του Θεόφιλου Χάνσεν στο πλαίσιο του Ρομαντικού Κλασικισμού του Δέκατου-Ένατου Αιώνα», το οποίο πρωτοδημοσιεύθηκε στον επετειακό κατάλογο έκθεσης για τα 200 χρόνια από την γέννηση του Δανού αρχιτέκτονα το 2014 (εκδ. Ιδρύματος Β&Μ Θεοχαράκη, Αθήνα) αναδημοσιεύεται σε μερικώς αναθεωρημένη μορφή στο Βρετανικό περιοδικό Art in Translation International Journal (Edinburgh U., Routledge, Getty Centre), το οποίο ορίζει ως αποστολή του «την δημοσίευση σε πιστοποιημένη Αγγλική μετάφραση των πλέον σημαντικών και ενδιαφερόντων άρθρων εικαστικής κουλτούρας τα οποία βρίσκονται διαθέσιμα στην αρχική τους γλώσσα».

Αποχαιρετούμε τη Ρένα με μεγάλη λύπη. Θα θυμόμαστε πάντα την ευγένεια, την εργατικότητα και την ακαδημαϊκή κι επιστημονική της ακεραιότητα. Η παρουσία της είναι αναντικατάστατη.

—-

Για φίλες/ους και συναδέλφισσες/ους που θέλουν να πουν το τελευταίο αντίο στην Ειρήνη Φατσέα η κηδεία της θα γίνει αύριο Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2024, στις 11:00 το πρωί, στο Νεκροταφείο Χολαργού.