Εικόνες: Στο ιστορικό και ξακουστό παζάρι της Ξάνθης

Είχα ακούσει πολλά πριν το επισκεφθώ. Καθόλου τυχαίο μιας και το παζάρι της Ξάνθης είναι ξακουστό σε όλη την Ελλάδα με μακρά ιστορία που φτάνει στα χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

Δίπλα από την κεντρική πλατεία της πόλης σε μια μεγάλη έκταση εκτείνεται το υπαίθριο παζάρι που πραγματοποιείται κάθε Σάββατο και στο οποίο μπορεί κανείς να βρει ρούχα, κοσμήματα, παπούτσια, παιχνίδια, είδη σπιτιού και φυσικά τρόφιμα, λαχανικά, φρούτα, μπαχαρικά και ξηρούς καρπούς. 

Τα παζάρια έχουν μακρά ιστορία στην Ευρώπη. Ξεκίνησαν ως χώροι ανταλλακτικού εμπορίου και μετατράπηκαν σταδιακά σε χώρους συγκέντρωσης εμπορευμάτων. Σε μια εποχή χωρίς επαρκή μέσα μεταφοράς, χωρίς αυτοκίνητα, χωρίς εμπορικά κέντρα και φυσικά χωρίς την ευκολία της τεχνολογίας και των δεκάδων e shop τα παζάρια ήταν ο μόνος τρόπος αγοράς και πώλησης προϊόντων.

Εκεί όπου μπορούσε ο οποιοσδήποτε να βρει τα πάντα από είδη διατροφής μέχρι άλογα, οικόσιτα ζώα, ρούχα και μικροέπιπλα. Στις ημέρες μας η ανάγκη και ο λόγος ύπαρξης τους έχει παραγκωνιστεί με αποτέλεσμα είτε να καταργούνται είτε να μειώνεται η έκταση η ποικιλία και η επισκεψημότητα τους παρ’ όλα αυτά τα δομικά της στοιχεία, ο τρόπος λειτουργίας το σκεπτικό της ύπαρξης της διασώζεται να τους αιώνες. 

Το παζάρι της Ξάνθης μετράει πολλά χρόνια ζωής και η ιστορία του έχει διασωθεί και ξεδιπλώνεται στις μαρτυρίες των περιηγητών που το επισκέφθηκαν όπως οι Τζοβάν Μαρία Αντζολέλλο (1470), Robert de Dreux (1666) και Εβλιά Τσελεπή (1667) οι οποίοι έχουν αφήσει μαρτυρίες για την περιοχή της Ξάνθης τα Χάνια της, τα πανηγύρια και τις λαϊκές αγορές.

 Συναντάμε το παζάρι σε μαρτυρίες που μας πάνε πίσω στον 15ο αιώνα. Αρχικά η τοποθεσία του ήταν η κεντρική πλατεία όπου κάθε Κυριακή λάμβανε χώρα και μετά το 1920 μεταφέρθηκε στο σημερινό σημείο και η ημέρα άλλαξε και έγινε Σάββατο. 

Το ιδιαίτερο του παζαριού είναι πως οι έμποροι και οι αγοραστές που συναντά κανείς είναι Χριστιανοί, μουσουλμάνοι, τσιγγάνοι, μετανάστες και παλλινοστούντες με αποτέλεσμα να υπάρχει μια ποικιλία από προϊόντα που καλύπτουν τις ανάγκες  κάθε πληθυσμιακής ομάδας και ένα πολυπολιτισμικό κράμα που το κάνει ιδιαίτερο. 

To παζάρι της Ξάνθης είναι ένα σημαντικό κομμάτι εμπορικής δραστηριότητας και χώρος προσέλκυσης ντόπιων και τουριστών. Προσελκύει όλο το χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Τουρίστες από τις βαλκανικές χώρες και κυρίως από τη γειτονική Βουλγαρία έρχονται όλο το χρόνο, ενώ ημερήσιες εκδρομές πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο από τους όμορους νομούς αλλά και γενικότερα από νομούς της Βόρειας Ελλάδος. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ξανθιωτών, θα δώσει το παρόν κάθε Σάββατο για να ρίξει μια ματιά στα προϊόντα. 

Η πανδημία και τα ειδικά μέτρα αντιμετώπισης της περιόρισαν την δραστηριότητα του παζαριού ενώ η οικονομική κρίση, η αύξηση του πετρελαίου, καυσίμων, προϊόντων έχουν φέρει σε πολύ δύσκολη θέση τους εμπόρους οι οποίοι βλέπουν τα έξοδα τους να αυξάνονται και τα έσοδα να μειώνονται. 

Τα ψώνια του Έλληνα παρά τις αλλαγές είναι ταυτισμένα με τα παζάρια , τα πανηγύρια, τις υπαίθριες αγορές. Στην Θεσσαλονίκη αντίστοιχα εκατοντάδες κόσμου θα περάσει από την αγορά Καπάνι και τα παζάρια. 

Στις εποχές της κρίσης το κοινό αναζητά εκεί φθηνές λύσεις για διατροφή και ένδυση με σχετικά καλή ποιότητα.

Στις περισσότερες πόλεις έχουν μειωθεί θεαματικά οι λαϊκές αγορές ειδικά από τα κεντρικά σημεία ενώ πολλές φορές οι παραγωγοί παραπονιούνται πως τα αιτήματα τους δεν ακούγονται.

Όπως και αν εξελιχθεί η αγορά οι λαϊκές αγορές εξακολουθούν να παραμένουν το καταφύγιο των καταναλωτών σε περιόδους κρίσεων και ανατιμήσεων