Είναι ο γυμνισμός ακόμα ένα τουριστικό έσοδο που αγνοούμε;

Κι ενώ οι κοινωνίες προχωράνε και κατά καιρούς μιλάμε για νέους τρόπους τουρισμού στη χώρα, η περίπτωση του γυμνισμού είναι ένα θέμα που παραμένει ταμπού στην Ελλάδα. Πρόκειται για την ακρίβεια, για ένα ζήτημα που μέχρι και σήμερα αν τύχει να το ανοίξει κάποιος, θα αντιμετωπίσει σίγουρα μερικά πονηρά γελάκια, υπονοώντας αμέσως πως ο γυμνισμός είναι στο μυαλό πολλών ακόμα, ως κάτι που αφορά τους ηδονοβλεψίες ή τους επιδειξίες.

Κι όμως, το 2023 θα έπρεπε να καταλάβει ο καθένας μας και κυρίως όλοι εκείνοι που διαχειρίζονται τα ζητήματα τουρισμού σε αυτή τη χώρα, πως ο γυμνισμός είναι ένα είδος τουρισμού που αναπτύσσεται κάθε χρόνο και σε άλλες χώρες φέρνει τεράστια έσοδα.

Σύμφωνα με περσινές έρευνες, ο γυμνισμός στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι φέρνει 440 εκατ. δολάρια το έτος και στη Γαλλία 250 εκατ. Ευρώ, κάνοντας τον έναν από τους πλέον προσοδοφόρους τύπους τουρισμού για μία χώρα. Εκτιμάται ότι περίπου τέσσερα εκατ. τουρίστες κάνουν γυμνισμό κάθε χρόνο στην Γαλλία, με τους Άγγλους γυμνιστές να είναι η τρίτη πληθυσμιακή ομάδα τουριστών μετά τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς.

Η Γαλλία διαθέτει 155 κάμπινγκ, 73 τουριστικά χωριά και 35 ξενοδοχεία όπου επιτρέπεται ο γυμνισμός, ενώ υπάρχουν και 24 πισίνες όπου μπορεί κανείς να κολυμπήσει γυμνός.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, εντοπίζοντας τη σημασία του γυμνισμού. Αν αναζητήσει κανείς λοιπόν την ερμηνεία της λέξης γυμνισμός, θα παρατηρήσει ότι οι ρίζες της εντοπίζονται στη λέξη «naturism», δηλαδή φυσικότητα. Την τάση, με λίγα λόγια, των γυμνιστών να έρθουν όσο πιο κοντά στη φύση γίνεται, κάτι που για πολλούς ανθρώπους είναι μία φυσική ανάγκη που αποζητούν να βρουν και στις διακοπές τους. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για μία επαίσχυντη συνήθεια. Αντιθέτως, πρόκειται για μία προσπάθεια των οπαδών του να βρεθούν στη «μητέρα» φύση, έτσι ακριβώς όπως ήρθαμε όλοι στον κόσμο. Κι αυτό είναι ένα βασικό κριτήριο για αυτούς για να επιλέξουν χώρα για τις διακοπές τους.

Δηλαδή, επιλέγουν σύμφωνα με τη δυνατότητα που μπορεί να τους δοθεί να απολαύσουν τις διακοπές τους κάνοντας γυμνισμό όσο πιο ελεύθερα μπορούν και σε όσες περισσότερες παραλίες θα μπορεί να γίνει.

Στην Ελλάδα η πρώτη εμφάνιση των γυμνιστών σημειώθηκε την εποχή του Μεσοπολέμου, μία κίνηση η οποία όμως δεν εδραιώθηκε, παρόλο που οι οπαδοί του κυκλοφόρησαν για μικρό χρονικό διάστημα ένα περιοδικό ονόματι «ΦΛΕΡΤ» (Φυσιολατρική Λογοτεχνική Επιθεώρηση Ριζοσπαστικών Τάσεων).

Μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα ελκύει αρκετούς τουρίστες που κάνουν γυμνισμό, οι οποίοι ωστόσο αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετικά με τις παραλίες όπου μπορούν ελεύθερα να ασκήσουν τον γυμνισμό. Εκείνη την εποχή, σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, οι κάτοικοι της Ύδρας θεώρησαν τους γυμνιστές προσβολή για το νησί τους, ενώ από την άλλη, οι Μυκονιάτες τους υποδέχθηκαν αντιλαμβανόμενοι την οικονομική προοπτική που θα είχε όλο αυτό για τον τόπο τους.

Το 1959 καταγράφεται μία προσπάθεια γυμνιστών στο Λουτράκι, που μάλιστα ήταν πρόθυμοι να νοικιάσουν ξενοδοχείο στην περιοχή, κάτι που όμως δεν έγινε ποτέ.

Η «επίσημη» αποδοχή του κινήματος του γυμνισμού στη χώρα μας θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι το 1983, όταν ψηφίστηκε σχετικός νόμος, ο οποίος επέτρεψε τον γυμνισμό σε οργανωμένα κέντρα παραθερισμού γυμνιστών (ξενοδοχεία, λέσχες, κάμπινγκ κ.α.) και σε όμορες παραλίες αυτών.

Η δεκαετία του ’80 ήταν λοιπόν εκείνη που γνώρισε την μεγαλύτερη άνθηση ο γυμνισμός στη χώρα μας, τόσο με την κατάργηση του νόμου 4.000 περί «ηθικής», όσο και με τις δελεαστικές τιμές των τουριστικών πακέτων να προσελκύουν γυμνιστές τουρίστες στη χώρα μας. Μέχρι και την δεκαετία του ’90 ο γυμνισμός ήταν ιδιαιτέρως διαδεδομένος στη χώρα μας, ωστόσο από τότε και έπειτα άρχισε να φθίνει. Οι πρώτης γενιάς γυμνιστές άρχισαν να αποσύρονται, ενώ οι νεότεροι δεν επιθυμούσαν να είναι κλεισμένοι όλη μέρα στα ειδικά κέντρα που απευθύνονταν αποκλειστικά στους γυμνιστές και ήθελαν να βρεθούν κοντά στους υπόλοιπους παραθεριστές. Γι’ αυτό ευθύνεται εκείνος ο παλιός νόμος που έβαζε σε ένα περίεργο πλαίσιο τους γυμνιστές της χώρας.

Είναι εκείνος ο νόμος του 1983 που μοιάζει σήμερα να έχει ιδιαίτερα πουριτανική διάθεση καθώς ενώ επιτρέπει την ίδρυση και λειτουργία «κέντρων παραθερισμού γυμνιστών», από την άλλη ορίζει ότι «η άσκηση γυμνισμού στον χώρο των εγκαταστάσεων των κέντρων και στον χώρο του αιγιαλού και της παραλίας που βρίσκεται μπρος από αυτές δεν αποτελεί αδίκημα κατά τις διατάξεις του άρθρου 353 του Ποινικού Κώδικα». Το άρθρο αυτό αφορά την «προσβολή της αιδούς άλλου με ακόλαστη πράξη». Έτσι εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα ότι εκτός των κέντρων παραθερισμού γυμνιστών, όποι@ θέλει να κάνει γυμνισμό κινδυνεύει με φυλάκιση έως έξι μηνών ή χρηματική ποινή.

Η αίσθηση ελευθερίας, η άμεση επαφή με τη φύση, η –δύσκολη την πρώτη φορά– αποβολή των ταμπού που μας έχει… ευγενικά χορηγήσει η σύγχρονη ελληνική κοινωνία, είναι οι βασικότεροι λόγοι που προβάλλουν υπέρ του γυμνισμού όσοι τον δοκίμασαν μία φορά και, κατά συντριπτική πλειοψηφία, των υιοθέτησαν ως τρόπο (παραθινάλιας) ζωής. Τα προαναφερθέντα ταμπού, οι σεξουαλικοί συνειρμοί, η αίσθηση ότι οι γυμνιστές επιδιώκουν να προκαλέσουν και το αντιαισθητικό του θεάματος –απόρροια αυτών των ταμπού, που τελικά φταίνε για όλα– είναι τα αντεπιχειρήματα των διαφωνούντων.

Όποια κι αν είναι η άποψη πάντως, σίγουρα κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο γυμνισμός αποτελεί στάση ζωής και για κάποιους κριτήριο για να επιλέξουν ακόμα και τις διακοπές τους.

Κι ενώ στην Ελλάδα, εύκολα μπορεί να (κατά)κρίνουν κάποιοι εκείνους που θέλουν να κάνουν μπάνιο χωρίς το μαγιό τους, ευτυχώς παραλίες σε νησιά που παραθερίζουν εδώ και δεκαετίες Βορειοευρωπαίοι τουρίστες, οι παραλίες είναι γνωστές και σεβαστές από όλους. Αντίθετα, σε μια εποχή που οι ξαπλώστρες και οι οργανωμένες παραλίες εξαπλώνονται σε μέρη όπως (και) η Χαλκιδική, οι γυμνιστές δεν είναι επιθυμητοί, με πρόφαση πολλές φορές τα παιδιά και γενικότερα, μια κοινωνία υποκρισίας.

Επιστρέφοντας όμως στην πραγματικότητα και στη σημασία ενός τουριστικού τόπου να προσφέρει υπηρεσίες εναλλακτικά ακόμα σε ανθρώπους που ταξιδεύουν για να έρθουν στην Ελλάδα, η ανάδειξη μερικών παραλιών ως τουριστικό προϊόν είναι σημαντικό να γίνει. Για να συμβεί όμως αυτό, θα πρέπει να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο και να προσαρμοστεί στα σημερινά δεδομένα, δίνοντας στους δήμους τη δυνατότητα για συγκεκριμένους χώρους και κατ’ επέκταση να προστατέψουν τους πολίτες και τους επισκέπτες τους όπως οφείλουν. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί και ένα πεδίον δόξης λαμπρό για όσους επιχειρηματίες θέλουν να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες, όπως συμβαίνει στη Γαλλία, στην Ισπανία, στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες.

Αυτό που χρειάζεται κυρίως, είναι να αφήσουμε τους ανθρώπους να κάνουν μπάνιο με μαγιό ή χωρίς. Δε χρειάζεται τίποτα άλλο.

Μερικές παραλίες γυμνιστών στην Ελλάδα

Χαλικιάδα, Αγκίστρι

Από τις δημοφιλέστερες, η Χαλικιάδα είναι κλασσική περίπτωση παραλίας που προτιμάται ο γυμνισμός : η κατάβαση θα δυσκολέψει λίγο όσους δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία στην καταρρίχηση βράχων, το σκηνικό της, όμως, αποζημιώνει για την προσπάθεια: διάφανα νερά, λευκά βότσαλα και απόκρημνα βράχια, σκεπασμένα με πεύκα συνθέτουν την εξωτικότερη παραλία του Σαρωνικού –που τυγχάνει και ένα από τα αγαπημένα spots των free campers. Θα τη βρείτε ανεβαίνοντας τον τσιμεντένιο δρόμο στα αριστερά του λιμανιού που οδηγεί πρώτα στη μικρή παραλία που λέγεται Σκληρή και στη συνέχεια γίνεται χωματόδρομος, περνά μέσα από ένα καταπράσινο πευκοδάσος και καταλήγει σε ένα πλάτωμα από όπου ξεκινά η… καταρρίχηση. Η όλη διαδρομή δε θα διαρκέσει περισσότερα από 15 λεπτά.

Χιλιαδού, Εύβοια

Στους πρόποδες της Δίρφης, με φόντο τις καταπράσινες πλαγιές της, η Χιλιαδού αποτελεί, εκτός από τη δημοφιλέστερη ίσως παραλία της Εύβοιας λόγω της άγριας ομορφιάς που της προσδίδουν τα βράχια της και τα ορμητικά κύματα του Αιγαίου, και μία από τις ελάχιστες «επίσημες» παραλίες γυμνιστών στην Ελλάδα –στο βόρειο τμήμα της, ένας μικρός κολπίσκος είναι reserve για τους γυμνιστές. Περί τα 100 μέτρα βόρεια από την παραλία των γυμνιστών, υπάρχει μια θαλασσινή σπηλιά την οποία αξίζει να επισκεφθείτε, για να θαυμάσετε τις ιδιαίτερες αποχρώσεις των νερών της. Για να φτάσετε στη Χιλιαδού, περνάτε μετά τη Χαλκίδα από τη Νέα Αρτάκη και το χωριό Στενή, ανηφορίζετε μέχρι το διάσελο της Δίρφης και από εκεί κατευθύνεστε προς το χωριό Στρόπωνες. Από το επόμενο χωριό, τη Λάμαρη, ξεκινά ο σχετικά βατός –αλλά με πολλές στροφές– χωματόδρομος, που μετά από 10 χιλιόμετρα καταλήγει στη Χιλιαδού.

Μικρή Μπανάνα, Σκιάθος

Ξεκινάμε από τις Κουκουναριές, ακολουθώντας το χωματόδρομο που χωρίζεται προς το τέλος του σε δύο μικρότερα δρομάκια: το πρώτο οδηγεί στην πολύβουη, οργανωμένη Μπανάνα, δημοφιλή στους λάτρεις των water sports, και το δεύτερο στη μικρότερη, Μικρή Μπανάνα. Εδώ βρίσκεται η έτερη οργανωμένη παραλία γυμνιστών, δημοφιλής για τα κρυστάλλινα νερά της, την ψιλή άμμο αλλά και την απομόνωση από τα αδιάκριτα βλέμματα που εξασφαλίζει ο θεόρατος βράχος που τη χωρίζει από την κοσμική αδελφή της. Εδώ λειτουργεί και μία μικρή καντίνα για τα απαραίτητα. Η παραλία είναι επίσης γνωστή ως Σπάρτακο, ενώ απολαμβάνει το προνόμιο να αποτελεί μία από τις λίγες εν Ελλάδι παραλίες που είναι όντως αποκλειστικά παραλίες που ανθεί ο γυμνισμός

Πευκούλια, Λευκάδα

Ακριβώς κάτω από τον Άγιο Νικήτα, τα Πευκούλια είναι μία από τις ομορφότερες –και δημοφιλέστερες– παραλίες της Λευκάδας. Το σκηνικό, κλασσικό ιόνιο: πεύκα που πλαισιώνουν την ανοιχτόχρωμη άμμο από τη μία πλευρά, τιρκουάζ, εξωτικά νερά από την άλλη. Το βόρειο μέρος της παραλίας είναι ένα από τα αγαπημένα spots για γυμνισμό στο νησί. Για να το προσεγγίσετε, απλά διασχίζετε την παραλία, παρατηρώντας το ποσοστό των γυμνιστών να μεγαλώνει καθώς απομακρύνεστε από το beach bar με τις ξαπλώστρες και τις ομπρέλες και πλησιάζετε τις σκηνές των free campers κάτω από τα πεύκα.

Ρούκουνας, Ανάφη

Το πάλαι ποτέ «αρχηγείο» των ελεύθερων κατασκηνωτών του Αιγαίου, έπαψε να υφίσταται ως τέτοιο όταν οι ντόπιοι αποφάσισαν πως η ανοχή δεν έφερνε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Παρέμεινε, όμως, μία από τις ομορφότερες παραλίες των Κυκλάδων, με χρυσαφένια άμμο και καταγάλανα νερά, αλλά και η αγαπημένη των γυμνιστών στο νησί, οι οποίοι εξακολουθούν να καταλαμβάνουν το μισό κομμάτι της, παρά τις ταμπέλες που απαγορεύουν τόσο το γυμνισμό όσο και την κατασκήνωση. Ο πρόσφατα κατασκευασμένος δρόμος που συνδέει το Ρούκουνα με τη Χώρα καθιστά την πρόσβαση εξαιρετικά εύκολη, ενώ πάνω από την παραλία θα βρείτε και τη διάσημη ταβέρνα της Παπαδιάς.

Τσαμπού, Σάμος

Στο δρόμο που οδηγεί προς ένα από τα πλέον τουριστικά θέρετρα του νησιού, το Κοκκάρι, και λίγο πριν φτάσουμε σε αυτό, βρίσκεται η παραλία Τσαμπού, με το μικρό κολπίσκο γνωστό ως «Μικρή Τσαμπού» στην άκρη της, προφυλαγμένο και κρυμμένο από τα αδιάκριτα βλέμματα πίσω από ψηλούς βράχους, να αποτελεί ένα από τα hot spots για να αναπτυχθεί ο γυμνισμός στο νησί. Το σκηνικό, ειδυλλιακό: μεγάλα, πολύχρωμα βότσαλα, γαλαζοπράσινα νερά και πυκνή βλάστηση στο φόντο. Το μεγαλύτερο ποσοστό γυμνιστών συγκεντρώνεται εδώ τις απογευματινές ώρες, όταν ο ήλιος είναι λιγότερο ανελέητος.

Νας, Ικαρία

Ένα από τα λίγα… οχυρά του ελεύθερου κάμπινγκ στο Αιγαίο που κρατάνε ακόμα, μία παραλία στην οποία ο χαρακτηρισμός «άγρια ομορφιά» ταιριάζει όσο σε καμία άλλη, ένας τόπος με αρχαία ενέργεια –το όνομα δεν είναι τυχαίο, προέρχεται από τον πατέρα των Ναϊάδων νυμφών– όπως μαρτυρούν και τα απομεινάρια του ναού της Αρτέμιδος, δε θα μπορούσε παρά να είναι, εκτός όλων των άλλων, και παραλία γυμνιστών –και μάλιστα μία από τις διασημότερες. Ένας κλειστός κολπίσκος, πλαισιωμένος από επιβλητικά βράχια στις δυο του άκρες, που εκτείνεται μπροστά από τις εκβολές ενός μικρού ποταμού το φαράγγι του οποίου ενδείκνυται για trekking στην ικαριώτικη φύση. Η πρόσβαση στην παραλία είναι σχετικά εύκολη, από τα –πολλά– σκαλοπάτια που κατεβαίνουν το βράχο, ενώ στην κορυφή τους υπάρχει και ταβέρνα και mini market για τα απαραίτητα –προμηθευτείτε τα πριν κατεβείτε.

Πλάκα, Νάξος

Δίπλα στην παραλία του Μάραγκα, με το οργανωμένο κάμπινγκ, η Πλάκα τυγχάνει μία από τις ομορφότερες παραλίες της Νάξου –οι οποίες είναι κάθε άλλο παρά λίγες. Αμμουδερή, με βαθιά νερά, οργανωμένη στο μεγαλύτερο μέρος της, συγκεντρώνει στην αριστερή της άκρη, όπως κοιτάζει κανείς προς τη θάλασσα, γυμνιστές σε μεγάλη πλειοψηφία –σε σχέση με τους φέροντες μαγιό. Η πρόσβαση δε θα σας δυσκολέψει καθόλου, αφού ο χωματόδρομος που οδηγεί στην παραλία είναι εξαιρετικά βατός, ενώ για να φτάσετε στο… γυμνιστικό section της το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να περπατήσετε πλάι στο κύμα.

Μικρή Ιταλίδα, Κουφονήσια

Διαθέτει, κατά πολλούς, τα ωραιότερα νερά του Αιγαίου. Πεντακάθαρα οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, όσο κόσμο και αν συγκεντρώνει, καταγάλανα, πλαισιωμένα από χρυσαφένια άμμο. Στην άκρη της, ένας μικρότερος κολπίσκος, γνωστός σε ντόπιους και… φανατικούς του νησιού ως Μικρή Ιταλίδα, αποτελεί το αγαπημένο spot των γυμνιστών που αναζητούν λίγη ιδιωτικότητα χωρίς να θυσιάζουν το ειδυλλιακό του τοπίου στο ελάχιστο. Θα την προσεγγίσετε είτε με καραβάκι είτε με 20λεπτο περπάτημα από το χωριό –πραγματικά αξίζει τον κόπο.

Μυρτιώτισσα, Κέρκυρα

Έχει φτάσει να χαρακτηριστεί η ωραιότερη παραλία της Ευρώπης, και όχι άδικα: απότομοι βράχοι, σκεπασμένοι με πεύκα, που καταλήγουν σχεδόν κάθετα σε μια θάλασσα τόσο διαυγή που μοιάζει καρτ-ποστάλ, αφήνοντας μία στενή λωρίδα ανοιχτόχρωμης άμμου να αναλαμβάνει να φιλοξενήσει τις δεκάδες των επισκεπτών –ελεύθερων κατασκηνωτών, γυμνιστών και μη– που καταφθάνουν κάθε χρόνο. Σε απόσταση 15 χιλιομέτρων από την πόλη της Κέρκυρας, δίπλα ακριβώς στη διάσημη Γλυφάδα, η παραλία έχει πρόσβαση από σχετικά δύσβατο χωματόδρομο –η καλύτερη λύση είναι να αφήσετε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ και να συνεχίσετε με τα πόδια: η απόσταση είναι κάτι λιγότερο από ένα χιλιόμετρο.

*Για τις παραλίες, πληροφορίες από το web