Ελλήνες Αρχαιολόγοι κατά Υπ. Τουρισμού για τα «βήματα του Αποστόλου Παύλου»

Την αντίδραση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων προκάλεσε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Τουρισμού «Θέσπιση προδιαγραφών ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, περιβαλλοντική κατάταξη καταλυμάτων, απλούστευση διαδικασίας ίδρυσης τουριστικών επιχειρήσεων και ειδικότερες διατάξεις ελέγχου και ενίσχυσης πλαισίου τουριστικών υποδομών» και συγκεκριμένα άρθρο αυτού, που αφορά την αρμοδιότητα Μουσείων να υποκαταστήσουν, όπως αναφέρει ο Σύλλογος, έργο των κατά τόπους Εφορειών Αρχαιοτήτων της χώρας και την ίδια τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ.

Πιο συγκεκριμένα, αφορμή στάθηκε το άρθρο 28, βάσει του οποίου δίνεται αρμοδιότητα στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκης) να λειτουργήσει ως «συντονιστικός φορέας» για την πολιτιστική διαδρομή σχετικά με τα βήματα του Αποστόλου Παύλου, τη στιγμή που το Μουσείο δεν αποτελεί μουσείο χωρικής αρμοδιότητας και δεν καλύπτει υποχρεωτικά την ιστορία και τον βυζαντινό πολιτισμό της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας, πόσο μάλλον των υπολοίπων αναφερόμενων περιοχών.

Ακόμη, αναφέρουν πως το Μουσείο δεν έχει καν στις συλλογές του ευρήματα που να συνδέεται με τα πρώτα βήματα του Αποστόλου Παύλου, κάτι που διαθέτουν οι Εφορείες Αρχαιοτήτων και τα κατά τόπους μουσεία που διαθέτουν υλικά κατάλοιπα της αποστολικής δραστηριότητας.

Αναλυτικότερα η επιστολή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων προς τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου

«ΠΡΟΣ: Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου

ΥΠΟΜΝΗΜΑ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων σχετικά με το άρθρο 28 «Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού – Προσθήκη παρ. 2α και 2β στο άρθρο 4 του ν. 5021/2023»

Με έκπληξη αναγνώσαμε το περιεχόμενο του άρθρου 28 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Τουρισμού «Θέσπιση προδιαγραφών ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, περιβαλλοντική κατάταξη καταλυμάτων, απλούστευση διαδικασίας ίδρυσης τουριστικών επιχειρήσεων και ειδικότερες διατάξεις ελέγχου και ενίσχυσης πλαισίου τουριστικών υποδομών».

Καταρχάς πρόκειται για (άλλο) ένα άρθρο που τροποποιεί τον Νόμο 5021/2023, με τον οποίο μετατράπηκαν τα πέντε μεγάλα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας από υπηρεσίας του ΥΠΠΟ σε Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, με ΔΣ και Γενικές Διευθύντριες διορισμένες απευθείας από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ, προκαλώντας πλήθος δυσλειτουργιών και προβλημάτων στα μεγαλύτερα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας και αλλοιώνοντας τους καταστατικούς τους σκοπούς ως πολιτιστικών φορέων της ελληνικής κοινωνίας (κλειστές αίθουσες, κλειστά πωλητήρια, προβλήματα ασφάλειας, αναστολή εκθεσιακού προγραμματισμού, χρήση τους για ιδιωτικές εκδηλώσεις, όπως η γαμήλια δεξίωση της έκπτωτης βασιλικής οικογένειας στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο).

Το άρθρο 28 του σχεδίου νόμου αποδίδει στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκης) την αρμοδιότητα να λειτουργήσει ως «συντονιστικός φορέας» για την πολιτιστική διαδρομή σχετικά με τα βήματα του Αποστόλου Παύλου, ενώ περιγράφει και συγκεκριμένες ενέργειες (που αριθμούνται από α έως ε).

Το άρθρο αυτό δείχνει να αγνοεί το έργο που υλοποιείται -και μάλιστα ολοκληρώνεται εντός του 2025- από το Υπουργείο Πολιτισμού, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρόκειται για το έργο «Πολιτιστική Διαδρομή: Στα βήματα του Αποστόλου Παύλου», που υλοποιείται από το 2022 σε όλη την Ελλάδα, με προϋπολογισμό 500.000 ευρώ και φορέα υλοποίησης την Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ! (https://greece20.gov.gr/…)

Στο πλαίσιο του έργου αυτού έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά, έχει σημανθεί με επεξηγηματικές πινακίδες και οδοδείκτες/μιλιάρια επί του οδικού δικτύου (επαρχιακού, δημοτικού, κοινοτικού), με δημιουργία περιοδικής έκθεσης και άλλες δράσεις η σε μήκος 300 περίπου χιλιομέτρων διαδρομή, εντός των διοικητικών ορίων των Περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας, που περιλαμβάνει τους σταθμούς της Β’ Αποστολικής Περιοδείας του Αποστόλου Παύλου: την Καβάλα (αρχαία Νεάπολη), τους Φιλίππους, την Αμφίπολη, την Απολλωνία, τη Θεσσαλονίκη, τη Βέροια και την Πύδνα της Πιερίας, καθώς ακόμη πέντε (5) σταθμούς, τους οποίους ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε ταξιδεύοντας δια θαλάσσης: τη Σαμοθράκη, την Αθήνα, τις Κεγχρεές, την Αρχαία Κόρινθο και την Νικόπολη.

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν αποτελεί μουσείο χωρικής αρμοδιότητας και δεν καλύπτει υποχρεωτικά την ιστορία και τον βυζαντινό πολιτισμό της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας, πόσο μάλλον των υπολοίπων αναφερόμενων περιοχών. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν έχει καν στις συλλογές του ευρήματα που να συνδέεται με τα πρώτα βήματα του Αποστόλου Παύλου εν αντιθέσει με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και τα κατά τόπους μουσεία που διαθέτουν υλικά κατάλοιπα της αποστολικής δραστηριότητας (π.χ. ο αρχαιολογικός χώρος και το Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων). Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν επιτρέπεται να υποκαταστήσει το έργο των κατά τόπους Εφορειών Αρχαιοτήτων της χώρας και την ίδια τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, η οποία είναι η καθ’ ύλην αρμόδια για να συντονίζει ένα τέτοιο έργο.

Τα ερωτήματα είναι πολλά:

• Αναρωτιέται κανείς τι ωφελεί το άρθρο 28 του παρόντος σχεδίου νόμου, από τη στιγμή που το αντικείμενο το οποίο περιγράφει έχει ήδη υλοποιηθεί; Πρόκειται το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού να ξαναϋλοποιήσει το ήδη υλοποιηθέν έργο; Αν όχι, τι νόημα έχει αυτή η τροπολογία;
• Έχει σκοπό το Υπουργείο Πολιτισμού να αποσπάσει το έργο αυτό από την δημόσια υπηρεσία (ΔΙΠΚΑ) που το υλοποιεί με επιτυχία και τους ειδικούς επιστήμονες που το επεξεργάστηκαν και το επεξεργάζονται, και να το παραδώσει στο (επιστημονικά αναρμόδιο) Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, και μάλιστα με «επόπτη» την Εκκλησία της Ελλάδος; Και τότε ποιο ακριβώς μήνυμα δίνει αυτό το σχέδιο νόμου στους υπαλλήλους του ΥΠΠΟ που υλοποιούν με ευσυνειδησία το έργο; Ότι αντί για συγχαρητήρια, θα εισπράξουν την απαξίωση, την υφαρπαγή της αρμοδιότητας και την υφαρπαγή πνευματικών δικαιωμάτων;
• Αναρωτιόμαστε αν, μετά την ψήφιση αυτού του άρθρου, η διαδρομή του Αποστόλου Παύλου θα συνεχίσει να είναι αντικείμενο επιστημονικής τεκμηρίωσης ή η επιστημονική τεκμηρίωση θα παρακαμφθεί από τις απαιτήσεις τοπικών κοινωνιών ή τοπικών εκκλησιαστικών παραγόντων.

Με τη διάταξη του άρθρου 28 εκχωρείται ad hoc αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, που υλοποιεί το σχετικό έργο, σε εποπτευόμενο φορέα του και ως εκ τούτου, πρόκειται για ευθεία παρέμβαση στις αρμοδιότητες που εκ του Συντάγματος της Ελλάδας έχουν ανατεθεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και η εκχώρησή τους στερείται συνταγματικού ερείσματος.

Το άρθρο 28 του παρόντος σχεδίου νόμου θα πρέπει να αποσυρθεί. Η πολιτιστική διαδρομή στα βήματα του Αποστόλου Παύλου, που έχει ήδη υλοποιηθεί, πρέπει να παραμείνει στην αρμοδιότητα της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΠΟ και σε επιστημονικό πλαίσιο. Το Υπουργείο Τουρισμού μπορεί να συμβάλλει τα μέγιστα, προβάλλοντας την υλοποιημένη ειδική διαδρομή στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μέσω των υπηρεσιών του, του ΕΟΤ και της Κοινής Συντονιστικής Επιτροπής Προσκυνηματικού Τουρισμού».