Γιατί γέμισαν τα μπαλκόνια της Θεσσαλονίκης με κόκκινα πανιά;

Κάνοντας μία βόλτα σήμερα, Μεγάλη Πέμπτη, στις γειτονιές, υπάρχει πιθανότητα να είδατε σε αρκετά μπαλκόνια κρεμασμένο ένα κόκκινο πανί και μπορεί στο πρώτο να μην  δώσατε σημασία, ωστόσο αν έτυχε και το είδατε σε αρκετά σπίτια, τότε θα υποψιαστήκατε πως κάτι συμβολίζει.

Τη Μεγάλη Πέμπτη λοιπόν, σύμφωνα με τη θρησκεία και την παράδοση, απλώνουν οι πιστοί στο μπαλκόνι τους ένα κόκκινο πανί με την επωνυμία «κοκκινοπεφτιάτικο» που συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού. Όσο το κόκκινο πανί είναι κρεμασμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο,  δεν πλένουν, ούτε απλώνουν ρούχα, γιατί το θεωρούν κακό σημάδι, ενώ την ίδια ημέρα σε όλη τη χώρα βάφουν τα κόκκινα αυγά.

Πάσχα δίχως κόκκινα αυγά δε γίνεται. Για αυτό και η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται επίσης και Κόκκινη Πέμπτη ή “ΚοκκινοΠέμπτη”

Το κόκκινο έχει τις ρίζες του στην ιστορία που θέλει μία γυναίκα να μην πιστεύει την είδηση της Ανάστασης του Ιησού και να λέει: «Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα, τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός. Και τότε αυτά έγιναν κόκκινα».

Σε πολλές περιοχές της χώρας κρατούν τη μπογιά σαράντα ημέρες, επειδή πιστεύουν ότι είναι «του Χριστού το αίμα» και την βαφή δεν την χύνουν αλλά την παραχώνουν.

Η παράδοση θέλει τα αυγά που βάφονται κόκκινα την Μεγάλη Πέμπτη να διατηρούνται 40 ημέρες εκτός ψυγείου, χωρίς να παρουσιάσουν καμία αλλοίωση! Αν όμως τα «διαβάσει» κι ο παπάς, ο μύθος τα θέλει να διατηρούνται για έναν ολόκληρο χρόνο! Κανονικά πάντως το πρώτο αυγό που βάφεται σε κάθε σπίτι ανήκει στην Παναγία και δεν πρέπει να το τσουγκρίζουμε.

Πολλές νοικοκυρές ακόμα και σήμερα το φυλάνε στο εικονοστάσι όλο το χρόνο μέχρι το επόμενο Πάσχα, αφού λένε πως δεν χαλάει όλη τη χρονιά!

Με το αυγό της Παναγίας, οι γυναίκες σταυρώνουν τα παιδιά ενώ μερικές φορές το αυγό έχει και κάποιες ανατρεπτικές ιδιότητες. Όπως για παράδειγμα, αν το αυγό είναι τριών χρόνων και τοποθετηθεί στην κοιλιά εγκύου γυναίκας ή ζώου, αποτρέπεται το ενδεχόμενο αποβολής.

Για το κόκκινο χρώμα των αβγών, η λαϊκή παράδοση έχει να παρουσιάσει ενδιαφέροντες μύθους. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν διαδόθηκε ότι ο Χριστός αναστήθηκε, πολλοί δεν το πίστεψαν, μια γυναίκα που κρατούσε αβγά σε ένα καλάθι, αμφισβήτησε ότι θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο λέγοντας: «Θα ήταν σαν να μου λετε ότι τα άσπρα αβγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα». Τότε, ως εκ θαύματος, τα αβγά της νοικοκυράς άλλαξαν χρώμα.

Στην Ελλάδα τα αυγά βάφονται παραδοσιακά τη Μεγάλη Πέμπτη, την ημέρα που η Μαρία Μαγδαληνή επισκέφτηκε τον τάφο του Ιησού και ανακάλυψε πως δεν βρισκόταν εκεί.

Τότε, τα αυγά που κουβαλούσε μέσα σε ένα καλάθι έγιναν ξαφνικά κόκκινα, όπως αναφέρει μια από τις πολλές παραλλαγές της ιστορίας, που ίσως θα εξηγούσε γιατί η Μαρία Μαγδαληνή συχνά απεικονίζεται κρατώντας ένα κόκκινο αυγό.

Κάποιοι άλλοι πάλι, υποστηρίζουν ότι το κόκκινο χρώμα των αυγών συμβολίζει το αίμα και την θυσία που έκανε ο Ιησούς για χάρη της ανθρωπότητας.

Επίσης τη Μ. Πέμπτη ζυμώνουν τα τσουρέκια σε κουλούρες και ένα σε σχήμα σταυρού με τέσσερα κόκκινα αβγά στις άκρες και ένα άσπρο στη μέση το οποίο τρώνε την Λαμπρή και τα τσόφλια των αβγών τα παραχώνουν στα αμπέλια για να τα προφυλάξουν από το χαλάζι.

Παλαιότερα. όταν η πίστη διατηρούσε ακόμη κάποια στοιχεία δεισιδαιμονίας, μία κουλούρα φυλάσσονταν στο εικονοστάσι για να καταναλωθεί την Πρωτομαγιά για να προστατεύονται τα μέλη της οικογένειας από τα μάγια.