Γιατί πνίγονται οι Έλληνες στις παραλίες;

Σοκ προκάλεσαν οι ειδήσεις του θανάτου από πνιγμό δύο μικρών παιδιών ηλικίας 6 και 10 ετών μέσα σε διάστημα λίγων ωρών σε Νέα Μάκρη και Καβούρι.

Δύο τραγικές απώλειες που έρχονται να προστεθούν σε μία «μαύρη» αλυσίδα ανάλογων καθημερινών περιστατικών σε κάθε άκρη της χώρας, που και το φετινό καλοκαίρι βλέπει ανθρώπους να πηγαίνουν για μία βουτιά στη θάλασσα, αλλά να ανασύρονται νεκροί.

Και όλα αυτά σε μία χώρα που το μεγαλύτερο της τμήμα περιβάλλεται από θάλασσες, λίμνες, ποτάμια, χειμάρρους.

Σε μία χώρα που οι πνιγμοί αποτελούν τη δεύτερη αιτία θανάτου από ατύχημα.

Οι «μαύροι» αριθμοί

Μέσα σε διάστημα 45 ημερών μετράει πάνω από 100 πνιγμούς στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από την 1η Ιουλίου έως τις 15 Ιουλίου καταγράφηκαν 106 θάνατοι από πνιγμοί.

Οι 34 από αυτούς αφορούν συνανθρώπους μας έως 70 ετών, ενώ οι 72 θάνατοι αφορούν μεγαλύτερες ηλικίες.

Ανάμεσα στους 106 νεκρούς από πνιγμό οι 72 ήταν άνδρες και 34 γυναίκες.

62 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους στις ελληνικές παραλίες, ενώ οι θάνατοι τουριστών ανέρχονται σε 44.

«Οι αριθμοί των θανάτων από πνιγμό είναι λίγο λιγότεροι σε σχέση με πέρσι την ίδια περίοδο, αλλά παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο. Σε τραγικά υψηλό επίπεδο» ανέφερε ο διευθυντής της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Εταιρείας, κ. Νίκος Γιοβανίδης.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), περισσότεροι από 350 έως 400 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από πνιγμό ετησίως, με την αναλογία αντρών/γυναικών να είναι 3:1. Δυστυχώς, κάθε χρόνο στη χώρα μας πνίγεται και ένας σημαντικός αριθμός παιδιών και εφήβων (περίπου 10 παιδιά και έφηβοι).

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων (αγγίζει ακόμη και το 60%, όπου σημαντικό ποσοστό αυτών είναι παιδιά και έφηβοι) δεν γνωρίζει πώς να κολυμπά και πώς να τηρεί βασικούς κανόνες ασφαλείας με στόχο την αποφυγή των πνιγμών.

Πέρσι το καλοκαίρι, από την 1η Ιουνίου έως και τις 15 Αυγούστου είχαν καταγραφεί 196 θάνατοι από πνιγμό.

Το Safe Water Sports ανέπτυξε και λειτουργεί σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα και την Ελληνική Αστυνομία, το «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ», που συλλέγει, επεξεργάζεται και αναλύει τα στοιχεία που αφορούν σε συμβάντα απώλειας ανθρώπινης ζωής και τραυματισμού στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας (θάλασσα και εσωτερικά ύδατα).

Ο Οργανισμός έχει αναλάβει τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων τους καθώς και την ετήσια έκδοση της Έκθεσης του Παρατηρητηρίου με βάση την οποία χαράζεται η εθνική πολιτική που στοχεύει στην ενίσχυση της πρόληψης και τη μείωση των θανάσιμων και μη ατυχημάτων.

Στη θάλασσα:

• Για το χρονικό διάστημα 2018-2022,  κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 350 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής
• Το 2022, παρατηρήθηκαν (-12) λιγότερα θανάσιμα ατυχήματα στο υδάτινο περιβάλλον (θάλασσα & εσωτερικά ύδατα) σε σχέση με το 2019.
• 8 στους 10 ανθρώπους χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα από πνιγμό
• Το 80% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα  είναι άνω των 60
• Το 71% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα είναι Έλληνες
• Το 2022, το 62% των θανάσιμων ατυχημάτων έλαβε χώρα σε παραλίες “μη φυλασσόμενες” από ναυαγοσώστη
• Το 2022, το 87% των θανάσιμων ατυχημάτων έλαβε χώρα σε παραλία του Εθνικού Μητρώου Παραλιών

Στα εσωτερικά ύδατα:

• Για το χρονικό διάστημα 2018-2022, κάθε χρόνο κατά μέσο όρο 9 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής
• Το 45% των θανάσιμων ατυχημάτων που συμβαίνουν στα εσωτερικά ύδατα είναι σε κολυμβητικές δεξαμενές.
• Το 53% των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής είναι από 18-59

Καρμπόν περιστατικά, άγνοια κινδύνου, εγωισμοί

Στην πλειοψηφία των βουτιών που μετατρέπονται σε τραγωδία, τα περιστατικά -όπως σημειώνουν ναυαγοσώστες- είναι… καρμπόν.

«Η θάλασσα είναι γεμάτη κινδύνους, αλλά εμείς δείχνουμε να τους αψηφούμε» σημειώνει ναυαγοσώστης.

«Τους αγαπάμε πολύ τους ηλικιωμένους, αλλά δεν είναι δυνατόν όταν κάποιον του κάνεις πόσες συστάσεις να τηρεί τους κανόνες, να μην απομακρύνεται από την ακτή, να μην κολυμπάει σε σημεία που δε γνωρίζει, εκείνος να αποδεικνύεται εγωιστής, να επιμένει, να μην ακούει και να θέτει τη ζωή του σε κίνδυνο» προσθέτει.

«Κάποιοι ηλικιωμένοι μπορεί να “κουβαλούν” κάποια παθολογικά προβλήματα. Δεν μπορούν να πηγαίνουν στη θάλασσα νωρίς το πρωί όταν δεν υπάρχει καμία επίβλεψη από ναυαγοσώστη ή από κάποιον δικό τους άνθρωπο. Δεν έχουν τις ίδιες αντοχές με αυτές που είχαν όταν ήταν νεότεροι. Βάσει νόμου οι ναυαγοσώστες στις παραλίες πρέπει να είναι στο πόστο τους από 10:00 έως 18:00.

«Είναι θέμα παιδείας»

Το γεγονός ότι τα περιστατικά σημειώνονται πέρα από τις θάλασσες και στις πισίνες, αποδεικνύει σύμφωνα με τους ναυαγοσώστες, ότι στη χώρα μας υπάρχει θέμα παιδείας.

«Είναι θέμα παιδείας, είναι θέμα ατομικής ευθύνης και ασφάλειας. Εμείς θέτουμε τους κανόνες ασφάλειας στη ζωή μας. Τα περισσότερα δυστυχήματα είναι από αμέλεια. Δεν γίνεται να αφήνεις ένα παιδί χωρίς να το επιτηρείς να μπαίνεις στη θάλασσα. Δεν γίνεται να έχεις φάει ή να είσαι υπό την επήρεια αλκοόλ και να μπαίνεις για μπάνιο» σημειώνει ο κ. Γιοβανίδης.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους σοβαρούς τραυματισμούς ατόμων που κολυμπούν σε θολά νερά της θάλασσας ή σε ρηχά σημεία της πισίνας.

Μια χώρα γεμάτη θάλασσα, με κατοίκους που δεν ξέρουν να κολυμπούν

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, στην Ελλάδα, μια χώρα που περιτριγυρίζεται από θάλασσα, ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων (αγγίζει ακόμη και το 60%, όπου σημαντικό ποσοστό αυτών είναι παιδιά και έφηβοι) δεν γνωρίζει πώς να κολυμπά και πώς να τηρεί βασικούς κανόνες ασφαλείας με στόχο την αποφυγή των πνιγμών.

Πριν λίγα χρόνια, ο δρ. Βασίλειος Γεροδήμος καθηγητής Προπονητικής του ΤΕΦΑΑ-ΠΘ με δηλώσεις του στο ΑΠΕ είχε αναφερθεί στο θέμα της ανάγκης για την ύπαρξη στρατηγικών για να περιοριστούν οι πνιγμοί. Και αυτές οι στρατηγικές δεν είναι άλλες από την εξοικείωση του πληθυσμού με το νερό, την εκμάθηση κολύμβησης, αλλά και φυσικά την εκμάθηση βασικών κανόνων ασφαλείας.

Πριν από λίγα χρόνια στη χώρα μας, η εκμάθηση της κολύμβησης εντάχθηκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα του μαθήματος της φυσικής αγωγής της Γ΄ Δημοτικού. Στόχος του μαθήματος ήταν οι μικροί μαθητές να εξοικειωθούν με το υδάτινο περιβάλλον και να αποκτήσουν βιωματικές γνώσεις των βασικών κανόνων ασφαλείας και υγιεινής που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποφυγή των πνιγμών.

Η αποτελεσματικότητα του πιο πάνω προγράμματος «εξοικείωσης με το νερό – εκμάθησης κολύμβησης», που εντάχθηκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού, εξετάστηκε στο πλαίσιο της Μεταπτυχιακής Διατριβής της Παρασκευής Χασιώτη καθηγήτριας Φυσικής Αγωγής και υπεύθυνης του προγράμματος κολύμβησης στον νομό Τρικάλων με επιβλέποντα τον δρ Βασίλειο Γεροδήμο καθηγητή Προπονητικής του ΤΕΦΑΑ-ΠΘ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης (τα οποία δημοσιεύθηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό ActaPaediatrica), η υδροβιότητα των μαθητών/τριών βελτιώθηκε σημαντικά κατά 28-63%, ανάλογα με τη δοκιμασία που αξιολογήθηκε (π.χ. επίπλευση και ισορροπία, υποβρύχια όραση και ακοή, υδροδυναμική θέση, γλίστρημα στο νερό κ.α.) μετά την εφαρμογή των μαθημάτων κολύμβησης (9 μαθήματα, 1 φορά την εβδομάδα).

Ελληνική… πατέντα τα μπρατσάκια στα παιδιά

Άλλο ένα ιδιαίτερο στοιχείο στο οποίο επικεντρώνουν οι ναυαγοσώστες είναι το γεγονός ότι τα μπρατσάκια που βάζουν οι γονείς στα παιδιά αποτελούν μία παγκόσμια… πατέντα made in greece.

«Ούτε τα μπρατσάκια, ούτε τα βατραχοπέδιλα, ούτε οι κουλούρες» αποτελούν μέσα επίπλευσης και ασφάλειας.

Τα μικρά παιδιά μπορούν να πνιγούν, σε λίγα μόνο εκατοστά νερού και σε ελάχιστο χρόνο.

Οι περισσότεροι πνιγμοί σημειώνονται στα πρώτα 7 μέτρα. Εκεί που σκάει το κύμα, εκεί δηλαδή που παίζουν κατά κύριο λόγο τα παιδιά. Γι’ αυτό το λόγο είναι πάρα πολύ σημαντικό να μην αμελούν οι γονείς την επίβλεψη των παιδιών τους.

Συμβουλές για τους γονείς παρέχει το Σωματείο Αντιμετώπισης Παιδικού Τραύματος:

Στη θάλασσα

Μην αφήνετε τα μικρά παιδιά κοντά στο νερό χωρίς επίβλεψη, ακόμα κι αν ξέρουν να κολυμπούν.

Μην βασίζεστε σε φουσκωτά αντικείμενα όπως μπρατσάκια και κουλούρες.

Τα παιδιά είναι σημαντικό να μην κολυμπούν με γεμάτο στομάχι. Πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 3 ώρες από το τελευταίο τους γεύμα.

Μην αφήνετε τα παιδιά να απομακρύνονται από την ξηρά χωρίς επίβλεψη.

Το κολύμπι, μπορεί να γίνει επικίνδυνο σε πολύ ταραγμένη θάλασσα και σε περιοχές όπου υπάρχουν θαλάσσια ρεύματα.

Είναι σημαντικό τα παιδιά να μην υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους στο κολύμπι.

Επικίνδυνα παιχνίδια στο νερό, όπως μακροβούτια και κράτημα αναπνοής, πρέπει να αποφεύγονται, καθώς μπορούν πολύ εύκολα να καταλήξουν σε πνιγμό.

Στις μικρές ηλικίες, όταν τα παιδιά βρίσκονται σε σκάφος πρέπει πάντα να φοράνε εγκεκριμένα σωσίβια και να επιβλέπονται.

Στην πισίνα

Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να κολυμπάνε σε πισίνα, χωρίς επίβλεψη.

Πρέπει να λέτε στα παιδιά να προσέχουν ιδιαίτερα τον περίγυρο της πισίνας, γιατί τρέχοντας ή παίζοντας, μπορούν εύκολα να γλιστρήσουν και να τραυματιστούν σοβαρά.

Στην πισίνα όπως και στη θάλασσα, τα παιδιά πρέπει να κάνουν βουτιές, μόνο όταν βεβαιωθούν ότι τα νερά είναι αρκετά βαθιά και δεν υπάρχουν εμπόδια, βράχια ή αχινοί.

Στη λίμνη

Τα παιδιά πρέπει να αποφεύγουν τις βουτιές σε λίμνη, όταν τα νερά είναι θολά.

Μην ξεχνάτε!

Ασφάλεια δεν σημαίνει υπερπροστασία.

Τα παιδιά δεν πρέπει να φοβούνται το «νερό», αλλά να το χαίρονται με ασφάλεια.

Οδηγίες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού για πρόληψη και αντιμετώπιση των πνιγμών στην Ελλάδα

Ο Τομέας Σαμαρειτών-Διασωστών & Ναυαγοσωστών του Ε.Ε.Σ. παρέχει τις παρακάτω οδηγίες προς τους γονείς που συνοδεύουν τα παιδιά τους στην θάλασσα.

1. Κολυμπάτε πάντα μαζί τους. 2. Τα μικρά παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούν τις κατάλληλες συσκευές επίπλευσης. 3. Όχι κολύμπι σε βαθιά νερά. 4. Όχι βουτιές. 5. Όχι κολύμπι εάν δεν περάσουν τουλάχιστον 3 ώρες από το γεύμα. 6. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μάθουν κολύμπι όσο το δυνατόν νωρίτερα. 7. Μη μπαίνετε στην θάλασσα αν υπάρχουν μεγάλα κύματα ή ρεύματα