«Η δίκη της ΧΑ χωρίς Παρατηρητήριο;» – Αντιδράσεις για το “κυβερνητικό φίμωτρο” στην μετάδοση των δικών

Εικόνα: Eurokinissi

Πληθώρα αντιδράσεων έχει προκαλέσει η τροποποίηση του νόμου 3090/2002 περί μετάδοσης μιας δίκης.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε στις 5 Ιουλίου «απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιονδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω της τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης σε γραπτό κείμενο μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιον ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου».

Σημειώνεται ότι το μέτρο αφορά και τα Παρατηρητήρια που μεταδίδουν τις εξελίξεις σε εξαιρετικά σημαντικές δίκες, όπως είναι το Golden Dawn Watch για τη δίκη της Χρυσής Αυγής και το ZackieOh Justice Watch για την εκδίκαση της υπόθεσης της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου.

Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 31 αναφέρει πως «κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει» τη μετάδοση των εξελίξεων στην εκδίκαση υποθέσεων «εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον».

Golden Dawn Watch: Η δίκη της Χρυσής Αυγής χωρίς Παρατηρητήριο;

Έντονη είναι η αντίδραση και του «Golden Dawn Watch» του παρατηρητηρίου που κάλυψε τη Δίκη της Χρυσής Αυγής. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους:

«Βρίσκεται σε εξέλιξη απόπειρα γενικής απαγόρευσης κάθε προσπάθειας ενημέρωσης του κοινού για μείζονος σημασίας δίκες.

Αυτή η ενημέρωση υπήρξε από την πρώτη στιγμή η μέγιστη προτεραιότητά μας, γεγονός που αναγνωρίστηκε σε εθνικό και διεθνές επίπεδο ως βέλτιστη πρακτική (best practice) και ως εχέγγυο διαφάνειας και λογοδοσίας, σημείο που ως γνωστό αποτελεί κομβικό σημείο του κράτους δικαίου για το οποίο η χώρα μας ελέγχεται από διεθνή όργανα. Εξάλλου, αντίστοιχα σημαντικό έργο έχουν προσφέρει και προσφέρουν και άλλα Παρατηρητήρια σε σημαντικές δίκες.

Ενημερώνουμε πως μόλις την Παρασκευή 5/7 αντικαταστάθηκε το 1ο εδάφιο του άρθρου 8 του νόμου 3090/2002 περί της τηλεοπτικής ή ραδιοφωνικής μετάδοσης και κινηματογράφησης ή μαγνητοσκόπησης της δίκης.

Απόπειρα Φίμωσης: Η Δίκη της Χρυσής Αυγής χωρίς παρατηρητήριο;

Βρίσκεται σε εξέλιξη απόπειρα γενικής απαγόρευσης κάθε προσπάθειας ενημέρωσης του κοινού για μείζονος σημασίας δίκες. pic.twitter.com/3nGIfEfMU0

— GoldenDawnWatch (@GoldenDawnWatch) July 8, 2024

Σε συνέχεια αυτής της αλλαγής απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω της τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιων ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου.

Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον.

Ακόμα και εάν η διάταξη αφορά σε λογισμικά speech to text, τα οποία μετατρέπουν τον προφορικό λόγο σε γραπτό, η διατύπωση επιτρέπει τη γενική απαγόρευση μετάδοσης πληροφοριών από τη δίκη, ακόμα και μέσω παραθεμάτων σε μεταγενέστερο άρθρο.

Επιπλέον, ο ισχυρισμός ότι αυτός ο περιορισμός πρέπει να γίνει, επειδή «η δίκη μεταδίδεται σε αόριστο αριθμό ατόμων» στρέφεται ανοιχτά κατά της ίδιας της έννοιας της δημοσιότητας της δίκης, που αποτελεί εγγύηση της δίκαιης δίκης τόσο για το Σύνταγμα όσο και για την ΕΣΔΑ.

Όπως κανείς δεν διανοήθηκε να ελέγξει τις ιδιότητες όσων παρευρίσκονται ως δημόσιο ακροατήριο σε μια δίκη, παρά μόνο κατ’ εξαίρεση και για λόγους ασφάλειας, έτσι είναι αδιανόητο να θεωρείται ότι πρέπει να ελέγχεται ποιο είναι το κοινό που μπορεί να ενημερώνεται για την εξέλιξη μιας δίκης τεράστιας κοινωνικής σημασίας.

Ως Παρατηρητήριο στη δίκη της Χρυσής Αυγής καταγγέλλουμε με τον πιο έντονο τρόπο την απόπειρα φίμωσης, η οποία οδηγεί στην απουσία ελέγχου και λογοδοσίας. Καλούμε όλους τους φορείς και τα αρμόδια θεσμικά όργανα να ενεργήσουν για την προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της δίκης».

Ο Κωστής Παπαϊωάννου, Πρόεδρος στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων και πρώην Πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, που μετείχε στον συντονισμό του Παρατηρητηρίου στη Δίκη της Χρυσής Αυγής κοινοποιεί σε ανάρτησή του την ανακοίνωση του Παρατηρητηρίου της ΧΑ:

«Την ώρα που η Γαλλία και όλη η Ευρώπη αναζητά τρόπους να προστατεύσει τη δημοκρατία, εμείς εδώ κάνουμε αυτά: βγάζουμε τα Παρατηρητήρια από τις αίθουσες των δικαστηρίων», σχολιάζει.

Η αντίδραση του Υπουργείου Δικαιοσύνης

Απαντώντας στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος επίσης σχολίασε την εν λόγω εξέλιξη τονίζοντας πως «η κυβέρνηση “ρίχνει μαύρο” στην ενημέρωση για σημαντικές δίκες», το υπουργείο Δικαιοσύνης αναφέρει:

«Το ότι στον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και καιρό έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα είναι γνωστό. Το να μην μπορούν, όμως, να διαβάσουν τις απλές διατυπώσεις μια ισχύουσας από το 2002 ρύθμισης (άρθρο 8 του νόμου 3090/2002), καταντά γελοίο. Επειδή λοιπόν αναφέρονται σε «μαύρο» που ρίχνει η κυβέρνηση στη δημοσιογραφική ενημέρωση για σοβαρές δίκες, παραπέμπουμε στη διάταξη του παραπάνω άρθρου που ισχύει εδώ και 22 χρόνια και η οποία απαγορεύει την «ολική ή μερική μετάδοση από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και την κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση της δίκης ενώπιον ποινικού, πολιτικού ή διοικητικού δικαστηρίου, εκτός αν το ίδιο το δικαστήριο παράσχει τη σχετική άδεια». Στους παραπάνω τρόπους μετάδοσης με την πρόσφατη ρύθμιση, προστέθηκε και η μετάδοση μέσω Ίντερνετ».