Η «επανάσταση του καλαθιού» σαρώνει τα Βαλκάνια – Το κάλεσμα για μποϊκοτάζ στην Ελλάδα

Οι χώρες των Βαλκανίων ξεσηκώνονται απέναντι στην ακρίβεια. Κροατία, Σλοβενία, Β. Μακεδονία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Βοσνία, Μαυροβούνιο υψώνουν «τείχος» απέναντι στις υψηλές τιμές, με κινήματα που εμφανίστηκαν μέσω των social media να καλούν σε μποϊκοτάζ κατά των σούπερ μάρκετ.

Στο «χορό» μπαίνει και η Ελλάδα με το κάλεσμα προς τους καταναλωτές να δίνεται από το ΙΝΚΑ για την ερχόμενη Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου με σύνθημα «να μην ξοδέψουμε ούτε καν ένα ευρώ στην αγορά».

Οι καταναλωτές βλέπουν τις τιμές διαρκώς να αυξάνονται, αλλά την δική τους αγοραστική δύναμη να μειώνεται.

Πώς όμως ξεκίνησε η «επανάσταση του καλαθιού» και τι αποτελέσματα έχει φέρει στις υπόλοιπες χώρες;

Η Κροατία φαίνεται να είναι η «μαμά» του κινήματος που τις τελευταίες ημέρες βρίσκεται στο επίκεντρο της οικονομικής επικαιρότητας στα Βαλκάνια.

Εκεί, μια σελίδα με το όνομα «Halo Inspektore», κάλεσε τους καταναλωτές μέσω των social media να βάλουν «φρένο» στις αγορές τους θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να δείξουν την έμπρακτη αντίδρασή τους στις εξωφρενικά υψηλές τιμές προϊόντων και υπηρεσιών στη χώρα.

Πρότεινε λοιπόν ένα μποϊκοτάζ μιας ημέρας απέναντι σε γνωστές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, αλλά και συγκεκριμένων προϊόντων γνωστών εταιρειών για μια εβδομάδα.

Η πρόταση έκανε «γκελ» καθώς όπως έδειξαν τα στοιχεία την ημέρα που προτάθηκε το μποϊκοτάζ σημειώθηκε μείωση της συνολικής αξίας των πωλήσεων κατά 53%, ενώ οι εισπράξεις λιανικής μειώθηκαν κατά 44%, σε σύγκριση με τα ποσοστά που είχαν καταγραφεί στην ίδια ημέρα, αλλά μια εβδομάδα πριν.

Η κυβέρνηση της χώρας στρέφει τα βέλη της προς τους retailers θεωρώντας τους υπεύθυνους για τις αυξήσεις των τιμών, ωστόσο από την πλευρά της τα μέτρα που πήρε για πάγωμα των τιμών και μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ δεν είχαν ιδιαίτερα αποτελέσματα.

Σε βασικά προϊόντα όπως ψωμί, ζυμαρικά, βρώμη, διάφορα κρέατα, γαλακτοκομικά προϊόντα, φρούτα, λαχανικά και είδη πρώτης ανάγκης για το σπίτι, το οικονομικό επιτελείο της Κροατίας έχει θέσει πλαφόν στην ανώτατη τιμή.

Την ίδια ώρα, ψωμί, γάλα, αυγά, φρέσκα φρούτα, λαχανικά πωλούνται με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5%, ενώ προϊόντα υγιεινής όπως χαρτιά υγείας και σερβιέτες στο 13%.

Το μποϊκοτάζ των καταναλωτών, αλλά κυρίως η διάθεση για συνέχεια, ανάγκασε αλυσίδες σούπερ μάρκετ στη χώρα να προχωρήσουν σε μειώσεις ή «πάγωμα» τιμών σε εκατοντάδες προϊόντα.

Ωστόσο, οι καταναλωτές στην Κροατία δεν δείχνουν διατεθειμένοι να κάνουν βήμα πίσω, καθώς προϊόντα στα σούπερ μάρκετ της χώρας πωλούνται έως και 130% πάνω σε σχέση με σούπερ μάρκετ άλλων χωρών.

Για παράδειγμα, ένα σαμπουάν που στη Γερμανία θα το αγοράσει κανείς με κάτι λιγότερο από 1,50 ευρώ, στην Κροατία θα πρέπει να πληρώσει πάνω από 3,30 ευρώ.

Οικονομικοί αναλυτές στην Κροατία θεωρούν ωστόσο ότι οι παραπάνω ενέργειες δε θα επηρεάσουν τα κέρδη των σούπερ μάρκετ, καθώς μπορεί το μποϊκοτάζ να είναι μιας ημέρας, αλλά οι καταναλωτές θα αγοράζουν περισσότερα προϊόντα τις προηγούμενες ή επόμενες ημέρες.

Όμως, οι πρώτες έρευνες δείχνουν ότι την εβδομάδα του μποϊκοτάζ ήταν μειωμένα κατά 45 εκατ. ευρώ.

Κάλεσμα εναντίον πέντε μεγάλων αλυσίδων στη Σερβία

Η πρωτοβουλία ξεπέρασε τα σύνορα της Κροατίας.

Τις επόμενες ημέρες και άλλες χώρες επέλεξαν να στείλουν μήνυμα προς τους retailers ζητώντας τιμές που να είναι προσιτές και δίκαιες.

Στη Σλοβενία έγινε σχετικό κάλεσμα από την Ένωση Καταναλωτών της χώρας που βλέπει την τελευταία δεκαετία το μέσο κόστος τροφίμων να έχει «εκτοξευθεί» κατά 44%.

Στη Σερβία η Ένωση για την Προστασία των Καταναλωτών «Efektiva» κάλεσε τους καταναλωτές στη Σερβία να μποϊκοτάρουν πέντε μεγάλες αλυσίδες λιανικής πώλησης, λόγω των υπερβολικών τιμών τους.

Σύμφωνα με την «Efektiva» οι τιμές είναι λογικό να αυξάνονται λόγω του πληθωρισμού, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό όπως αυτός αποτυπώνεται στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Η Σερβία μπήκε τελευταία στο «χορό» των μποϊκοτάζ και μένει να φανεί ποιος θα είναι ο αντίκτυπος καθώς μη ξεχνάμε ότι τις τελευταίες εβδομάδες το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης είναι στραμμένο στην τραγωδία του Νόβι Σάντ με τη διενέργεια μαζικών διαδηλώσεων.

Όσον αφορά τη Β. Μακεδονία, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ βλέποντας και εκεί τους καταναλωτές να μπαίνουν σε… θέσεις μάχης, προχώρησαν σε μειώσεις τιμών σε βασικά προϊόντα.

Ο πρωθυπουργός της χώρας τόνισε ότι συμμερίζεται την αγανάκτηση των πολιτών για τις υψηλές τιμές, την ώρα που προσπαθούν να τα… φέρουν βόλτα κάθε μήνα. Παράλληλα, έστρεψε τα βέλη του προς τους παραγωγούς, διανομείς και retailers θεωρώντας τους υπεύθυνους για την αύξηση των τιμών στην προσπάθεια που κάνουν να αυξήσουν τα κέρδη τους.

Βοσνία: Μισθοί στα τάρταρα, αλλά τιμές ακριβότερες από τη Γερμανία

Αναβρασμός επικρατεί και στο καταναλωτικό κοινό της Βοσνίας που βλέπουν τις τιμές στα ράφια να ξεπερνούν ακόμα και αυτές στα σούπερ μάρκετ της Γερμανίας.

Βέβαια, οι μισθοί στη χώρα είναι πολύ χαμηλότεροι σε σύγκριση με τη Γερμανία.

Και εκεί μέσω των social media προωθείται η ιδέα για μποϊκοτάζ.

Αντίστοιχη η κατάσταση και στο Μαυροβούνιο με τον πρωθυπουργό της χώρας να στηρίζει δημόσια την ιδέα ενός μποϊκοτάζ, αλλά μεγάλες αλυσίδες να απαντούν με προσωρινές μειώσεις τιμών σε μια σειρά βασικών καταναλωτικών αγαθών προσπαθώντας να βάλουν «φρένο» στα σχέδια του κοινού.

Προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση η ακροδεξιά

Και στην Ρουμανία οι καταναλωτές καλούνται να μποϊκοτάρουν τα σούπερ μάρκετ εξαιτίας των υψηλών τιμών.

Εκεί όμως η όλη εκστρατεία αποκτά και… ακροδεξιά χροιά.

Ο Καλίν Γκεοργκέσκου, ο οποίος έγινε γνωστός μέσα από την πλατφόρμα του TikTok και κατάφερε να κερδίσει την πρώτη θέση στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών (σ.σ ακυρώθηκαν λόγω των υποψιών για ρωσική ανάμειξη στην προεκλογική εκστρατεία) κάλεσε τους καταναλωτές να γυρίσουν την πλάτη τους στα μεγάλα καταστήματα και να στηρίξουν τις τοπικές αγορές.

«Θα ενωθώ με τους Ρουμάνους που λένε “Φτάνει” με τις καταχρήσεις των μεγάλων αλυσίδων» είπε ο επικεφαλής του ακροδεξιού AUR, Τζορτζ Σιμιόν.

Η κυβέρνηση της Ρουμανίας μίλησε για «πολιτική» ενέργεια που κινδυνεύει να βλάψει τους τοπικούς παραγωγούς, τα προϊόντα των οποίων βρίσκονται στα ράφια των μεγάλων σούπερ μάρκετ.

Από την πλευρά τους οι καταναλωτές μέσω των social media περνούν το μήνυμα ότι το κάλεσμα τους δεν έχει να κάνει με πολιτικά χαρακτηριστικά και γι’ αυτό το λόγο σημειώνουν ότι παίρνουν αποστάσεις από την ακροδεξιά που προσπαθεί να καπηλευτεί την οργή των καταναλωτών.

Κάλεσμα για μποϊκοτάζ για τις 13 Φεβρουαρίου και στη Βουλγαρία, εκεί όπου ο πληθωρισμός έφθασε το 15% το 2022.

«Να μην ξοδέψουμε ούτε καν ένα ευρώ στην αγορά» – Το κάλεσμα για την Ελλάδα

Με σύνθημα «να μην ξοδέψουμε ούτε καν ένα ευρώ στην αγορά» το Το ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας, κάλεσε το καταναλωτικό κοινό σε μποϊκοτάζ, την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την αύξηση των τιμών στην αγορά. Η σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε η ομοσπονδία, αναφέρει: «το ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας καλεί τους πολίτες καταναλωτές την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025 να μην ξοδέψουμε ούτε καν ένα ευρώ στην αγορά.

Εάν είναι δυνατόν να μην πληρώσουμε εκείνη την ημέρα του μήνα 19 Φεβρουαρίου 2025 ούτε ένα ευρώ σε τράπεζες, κράτος, νερό, ρεύμα, τηλέφωνα, καύσιμα, σούπερ μάρκετ, καφέ, εστιατόρια, εμπορική αγορά, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και πουθενά ευρώ στην αγορά.

Ας στείλουμε όλοι μαζί το μήνυμα πως αφεντικά της αγοράς είναι οι πολίτες καταναλωτές. Φτάνει πια με την κοροϊδία παραπλάνηση, αισχροκέρδεια, κερδοσκοπία εις βάρος των πολιτών καταναλωτών. Όλοι είμαστε πολίτες καταναλωτές και πόσο άλλο θα αντέξουμε να μην τα βγάζουμε πέρα; Φτάνει και δεν φτάνει να έχουμε λεφτά μέχρι τα μισά του μήνα. Πόσο ακόμα ανοχή; Μια ημέρα, είναι αυτή, που πρέπει να δείξουμε την δύναμή μας».

*πηγή εικόνας: ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ / EUROKINISSI