ΙΕΛΚΑ: Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων

Τις αλλαγές που σημειώθηκαν στη διατροφή των Ελλήνων την τελευταία δεκαπενταετία καταγράφει έρευνα του Iνστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), με αφορμή την επερχόμενη ημέρα διατροφής στις 16 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η δαπάνη κατά κεφαλήν σε είδη παντοπωλείου διαμορφώθηκε το 2023 στα 2,144 ευρώ αυξημένη κατά 3,37% σε σχέση με το 2022. Αυτό αποδίδεται στον συνδυασμό των ανατιμήσεων και της μείωσης στον όγκο αγορών των νοικοκυριών, και κατά 10,69% σε σχέση με το 2009 τη χρονιά πριν την έναρξη της πρώτης δημοσιονομικής κρίσης. Με βάση τα στοιχεία αυτά εκτιμάται ότι η συνολική δαπάνη των Ελλήνων για είδη παντοπωλείου το 2023 ανέρχεται σε 21,6 δις ευρώ (έναντι 22,1 δις ευρώ το 2009).

Συγκεκριμένα, τα στοιχεία της χρηματικής δαπάνης δείχνουν:

• αύξηση στη δαπάνη των αγορών σε βασικές πηγές υδατανθράκων, ενδεικτικά αύξηση της δαπάνης για ψωμί κατά 10% το 2023 σε σχέση με το 2022 και κατά 23% σε σχέση με το 2009.
• Ανάλογη αύξηση και για τα ζυμαρικά κατά 10% και 23% αντίστοιχα.
• Αλλαγές στην αναλογία της δαπάνης για πηγές πρωτεϊνης, ενδεικτικά το μοσχαρίσιο κρέας και το κρέας από αιγοπρόβατα αν και διαχρονικά παρουσιάζει μείωση κατά 13% και 2% αντίστοιχα, το 2023 παρουσίασε αύξηση κατά 6% και 64%. Αντίθετα το χοιρινό και το κοτόπουλο παρουσιάζουν διαχρονικά αύξηση.
• Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στα γαλακτοκομικά, με το πλήρες γάλα να παρουσιάζει μείωση σε αντίθεση με το γάλα με χαμηλά λιπαρά, τα αυγά και τα τυροκομικά
• Αύξηση της δαπάνης για ελαιόλαδο κατά 28% το 2023 έναντι του 2022, αλλά μόλις κατά 7% σε σχέση με το 2009.
• Αύξηση της δαπάνης για φρούτα 14%, για λαχανικά 15% σε σχέση με το 2009, αλλά με σταθεροποίηση για τα όσπρια και τους ξηρούς καρπούς.
• Αύξηση της δαπάνης για καφέ κατά 6% και για τα αλκοολούχα ποτά από 9% έως 21%.
• Αύξηση της δαπάνης για τα προϊόντα μη τροφίμων, την οικιακή και προσωπική φροντίδα κατά 16%, αλλά παραμένει μειωμένη σε σχέση με το 2009.
• Η αγορά της εστίασης παρουσιάζει αύξηση κατά σχεδόν 40% το 2023 σε σχέση με το 2022, αλλά ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση παρουσιάζει το φαγητό σε πακέτα. Η σημαντική αύξηση της δαπάνης για φαγητό εκτός σπιτιού στην Ελλάδα συνάδει με παγκόσμιες τάσεις, όπου παρατηρείται αύξηση στη ζήτηση έτοιμων γευμάτων και φαγητού σε πακέτο. Διεθνώς η τάση αυτή ενισχύθηκε από την πανδημία και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, με τους καταναλωτές να επιλέγουν την ευκολία-άνεση και γρήγορες λύσεις για γεύματα.
• Τέλος, όσον αφορά τις υπόλοιπες αγορές, τα ενοίκια κατέγραψαν την μεγαλύτερη αύξηση το 2023 κατά 16%, αλλά ο ηλεκτρισμός έχει την μεγαλύτερη αύξηση διαχρονικά κατά 74% σε σχέση με το 2009. Σημειώνεται όμως ότι αυτές οι αυξήσεις δεν ακολούθησαν την πορεία της κατανάλωσης και έχουν να κάνουν αποκλειστικά με την αξία των αγορών αυτών.

Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα αυτών των αλλαγών, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ;

Πλεονεκτήματα:

• Μείωση Κατανάλωσης Κρέατος: Αυτή η αλλαγή μπορεί να συμβάλει στη μείωση της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών και υψηλών επιπέδων συντηρητικών. Μειώνει επίσης την επιβάρυνση του περιβάλλοντος που συνδέεται με την κτηνοτροφία.
• Αύξηση Πουλερικών: Τα πουλερικά παρέχουν υψηλή ποιότητα πρωτεϊνών με χαμηλότερα επίπεδα κορεσμένων λιπαρών σε σύγκριση με το κόκκινο κρέας.
• Αύξηση Φυτικών Πρωτεϊνών (Ειδικά Όσπρια): Τα όσπρια είναι πηγή υψηλής ποιότητας πρωτεϊνών, πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα.

Μειονεκτήματα:

• Μείωση Κατανάλωσης Φρούτων και Λαχανικών: Η μείωση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερη πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ινών που είναι σημαντικά για την υγεία και την ανοσία.
• Μείωση Κατανάλωσης Ελαιόλαδου: Η μείωση αυτή μπορεί να επηρεάσει την πρόσληψη των απαραίτητων λιπαρών, αν και μπορεί να ρυθμιστεί με την προσθήκη άλλων πηγών λιπαρών στη διατροφή.
• Αύξηση Αλκοολούχων Ποτών: Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να συνδέεται με υγειονομικά προβλήματα, καθώς και με άλλους κινδύνους.
• Άυξηση φαγητού σε πακέτο: Η αυξημένη κατανάλωση φαγητού σε πακέτο συχνά συνδέεται με χαμηλότερης ποιότητας διατροφή με υψηλή πρόσληψη υδατανθράκων, λιπαρών και αλατιού.

Πηγή: Εφ.Συν.