Μας «ταΐζουν» βιομηχανικά σιρόπια Κίνας και Ινδίας για ελληνικό μέλι

Σε μείζον διατροφικό σκάνδαλο εξελίσσεται το θέμα των ανεξέλεγκτων εισαγωγών «μελιού» από τρίτες χώρες, τα οποία αναμειγνύονται με ντόπια μέλια και στη συνέχεια προωθούνται και πασάρονται στην ελληνική αγορά ως εγχώρια προϊόντα, υψηλής δήθεν διατροφικής αξίας.

Το σκάνδαλο είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για σιρόπια, «επιστημονικά» επεξεργασμένα, προκειμένου να αποκτήσουν την όψη, το άρωμα και την υφή του μελιού, ώστε μετά από προσμίξεις να αποκτήσουν και «τόπο καταγωγής» και ελληνική ταυτότητα.

Η διαδικασία της νοθείας, όπως την αναλύουν ειδικοί επιστήμονες της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος (ΟΜΣΕ), που εκπροσωπεί συνολικά 25.000 έλληνες παραγωγούς μελισσοκόμους, είναι αφενός απλή, αλλά αφετέρου βασίζεται σε μοντέλα νοθείας που έχουν καθοριστεί μέσα από επιστημονικές μελέτες και πρακτικές.

Όπως αναφέρουν, πρόκειται για μία πολύ εξελιγμένη νοθεία, με βιομηχανικά σιρόπια, τα οποία είναι «σχεδιασμένα», με διάφορες χρωστικές και αρώματα,  να μιμούνται το μέλι. Οι έλεγχοι που γίνονται από τα τελωνεία και τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές είναι ελλιπείς ενώ βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, τα μέλια απλά χωρίζονται σε ευρωπαϊκά και μη. «Το μόνο που καταλαβαίνει κανείς είναι ότι το μέλι έχει παραχθεί στον πλανήτη γη», τονίζει ειδική κτηνίατρος, επιστημονικός συνεργάτης της ΟΜΣΕ.

Με λίγα λόγια δεν υπάρχει κάποιο σήμα ή πιστοποίηση για τη χώρα παραγωγής και προέλευσης.

Το κόλπο της πρόσμιξης και οι «ελληνοποιήσεις»     

Το colpo grosso της νοθείας και η απάτη των «ελληνοποιήσεων» των βιομηχανικών σιροπιών της Άπω Ανατολής και της αναβάπτισης τους σε ελληνικά ντόπια μέλια, γίνεται με την πρόσμιξη ποσότητας ελληνικού μελιού ώστε να προστεθεί γύρη από την ελληνική χλωρίδα, διότι τα σιρόπια δεν έχουν γύρη.

Με αυτό τον τρόπο, η πρόσμιξη των σιροπιών με κάποια ποσότητα ελληνικού μελιού, αποκτά μέσω της γύρης, βοτανική προέλευση και γεωγραφική ταυτότητα. Δηλαδή η γύρη που προστίθεται μέσω του ελληνικού μελιού, μεταφέρει πληροφορίες για τα λουλούδια και την περιοχή στην οποία φυτρώνουν, οι οποίες εντοπίζονται στους ποιοτικούς ελέγχους που γίνονται.

Αυτή λοιπόν η μικρή ποσότητα γύρης, προσθέτει σε αυτά τα μείγματα την ελληνική ταυτότητα ώστε να πωλούνται στην ελληνική αγορά ως εγχώρια προϊόντα ή ακόμα και να εξάγονται ως ελληνικό μέλι στις χώρες της Ευρώπης.

Οι έλληνες μελισσοκόμοι ζητούν εδώ και καιρό στους ποιοτικούς ελέγχους, για να αναγνωριστεί ένα μέλι ως ελληνικό, να οριστεί ένα αυξημένο ποσοστό από κόκκους γύρης ώστε να μην είναι εύκολη η πρόσμιξη, αλλά προφανώς η ελεύθερη αγορά δεν επιτρέπει τέτοιες υπερβολές.

«Η αυξημένη ιχνηλασιμότητα στο μέλι και πως διακινείται το μέλι, είναι ένα πάγιο αίτημα των μελισσοκόμων της Ελλάδας και της Ευρώπης», τονίζει η κτηνίατρος και ζητά να υπάρξουν αυστηροί ποιοτικοί έλεγχοι, όπως υπάρχουν για το κρέας.

«Πρέπει να αλλάξει η νομοθεσία συνολικά»

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος (ΟΜΣΕ), Αναστάσιος Ποντίκης τονίζει πως ένα από τα χαρακτηριστικά  των μελιών «μαιμού», είναι ότι είναι φτηνά στην τιμή.

Να σημειωθεί ότι τα βιομηχανικά σιρόπια – μέλια εισάγονται με τιμή 1 ευρώ το κιλό και μετά από τις προσμίξεις «πασάρονται», πολλές φορές ως «προσφορές» ή καταναλωτικές ευκαιρίες, σε τιμές κοντά στο κόστος παραγωγής του έλληνα παραγωγού.

«Το κόστος παραγωγής από 4 ευρώ προ πανδημίας έχει εκτιναχτεί στα 5-6-7 ευρώ. Τα καύσιμα, δηλαδή οι μεταφορές των κυψελών από μέρος σε μέρος και η καιρική αστάθεια με την κλιματική αλλαγή μας έχουν επηρεάσει», τονίζει και αναφέρει πως πρέπει να αλλάξει η νομοθεσία με αύξηση των ποιοτικών ελέγχων και θεσμοθέτηση σήματος για το ελληνικό μέλι όπως και την έναρξη μητρώου παραγωγών.

Επίσης τονίζει πως απαιτείται ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, επιστημονική υποστήριξη και έλεγχο στο ράφι και στο χονδρεμπόριο. «Οι έλληνες πρέπει να εμπιστευτούν το ελληνικό μέλι και τον έλληνα μελισσοκόμο, γιατί παράγει το πιο καθαρό μέλι», τονίζει και αναφέρει ότι ως τροφή είναι πολύ υψηλής διατροφικής αξίας που αξίζει να ενταχθεί στην καθημερινότητα και να αντικαταστήσει την ζάχαρη, που είναι επιβλαβής.

«Δυστυχώς μας οδηγούν σταδιακά σε αργία. Πολλοί αναγκάζονται να εγκαταλείψουν ή να μειώσουν την παραγωγή» τονίζει και ο Μανώλη Τράκας μελισσοκόμος από την Γαλάτιστα Χαλκιδικής που μεταφέρει τις κυψέλες του από την Χαλκιδική μέχρι και την Καλαμάτα.

Κινδυνεύει να χαθεί το 1/3 των ευρωπαικών κυψελών

Το κίνδυνο να χαθεί, όχι μόνο η ελληνική μελισσοκομία, αλλά συνολικά η ευρωπαϊκή, επισημαίνει πρόσφατη μελέτη της Κομισιόν, αναγνωρίζοντας ότι το φαινόμενο της νοθείας είναι ανεξέλεγκτο.

Η μελέτη, που εκτιμά ότι αν δεν παρθούν έγκαιρα μέτρα θα χαθεί το 1/3 των ευρωπαϊκών κυψελών, τονίζει πως η νοθεία έχει καταστήσει μη ανταγωνιστικό το «μέλι» που εισάγεται από την Κίνα και την Ινδία, και πως άμεσα πρέπει να αναθεωρηθεί η οδηγία της ΕΕ για το μέλι.

Σύμφωνα με τη μελέτη, από τα 320 δείγματα που ελήφθησαν από τις αρμόδιες αρχές τα 147 (46%) ήταν ύποπτα για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας για το μέλι. Το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο από αυτό που σημειώθηκε το 2015-17 (14%). Τα περισσότερα ύποπτα δείγματα (66 από τα 89) προερχόταν από την Κίνα (74%), αν και το μέλι καταγωγής Τουρκίας είχε το υψηλότερο σχετικό ποσοστό ύποπτων δειγμάτων σε ποσοστό 93% (τα 14 από τα 15). Περισσότεροι από τους μισούς (57%) των επιχειρηματιών είχαν εξάγει μέλι ύποπτο για νοθεία με ξένα σάκχαρα.

Η μελέτη επίσης τονίζει ότι οι «επίσημες μέθοδοι» που χρησιμοποιούνται σήμερα δεν είναι κατάλληλες για τον εντοπισμό της νοθείας.