Μεγάλη Τρίτη: Το τροπάριο της Κασσιανής και η παραβολή των δέκα παρθένων

Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην προνοητικότητα και την εγρήγορση, με την παραβολή των δέκα παρθένων και το υπέροχης ποιητικής ομορφιάς τροπάριο της Κασσιανής: Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή.

Μια αμαρτωλή γυναίκα πλησίασε τον Κύριο γονάτισε μπροστά του. Κλαίγοντας άλειψε με μύρο τα πόδια του και έλαβε από το Θεό συγχώρεση για τις αμαρτίες της. Ο σπαραγμός της έχει δύναμη διαχρονική.

Η Κασσιανή ήταν η μεγαλύτερη βυζαντινή ποιήτρια. Ο αυτοκράτορας Θεόφιλος θαμπώθηκε από την ομορφιά της πριν της δώσει όμως το χρυσό μήλο και την επιλέξει για σύζυγο του ήθελε να δοκιμάσει την ευφυΐα της. Της είπε ότι από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα υπονοώντας την Εύα και το προπατορικό αμάρτημα για να λάβει την απάντηση ότι από τη γυναίκα όμως πηγάζουν τα καλύτερα και τα ευγενέστερα, υπονοώντας φυσικά την Παναγία.

Η αποστομωτική απάντηση θύμωσε τον αυτοκράτορα και επέλεξε για γυναίκα του τη σεμνή Θεοδώρα. Η Κασσιανή έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στη λατρεία του Θεού. Οι ποιητικοί της μαρτυρούν ότι η αγάπη προς τον Χριστό απελευθερώνει γνήσια τον άνθρωπο.

Το τροπάριο της Κασσιανής

«Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Γυνή, την σην αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι, προ του ενταφιασμού κομίζει.

Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι, υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας. Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους Ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν, κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.

Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους, τις εξιχνιάσει ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος». «Τη αγία και μεγάλη Τρίτη της των δέκα παρθένων παραβολής, της εκ του ιερού Ευαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα».

Αυτό είναι το συναξάρι της δεύτερης ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδος. Ο Νυμφίος της Εκκλησίας και σωτήρας της ανθρώπινης ύπαρξης, ο «ωραίος κάλλει παρά πάντας βροτούς», οδεύει προς το εκούσιο Πάθος, καλώντας κοντά τους πιστούς προκειμένου να τους κάνει κοινωνούς των σωτηριών παθημάτων του και του θριάμβου της ανάστασής του.

Η «Μεγάλη Τρίτη» του Νίκου Γκάτσου:

«Κάτω απ’ τα λάβαρα της Ρώμης

στην τέντα της Μαγδαληνής

εσύ πατέρας της συγγνώμης

κι εμείς παιδιά της ηδονής.

Βραχνή ακούστηκε η κραυγή

Στα καπηλιά της πολιτείας

Εσύ αμνίον για σφαγή

Κι εμείς κριοί της αμαρτίας.

Δεν σε πτόησαν οι Πιλάτοι

ουτ’ ο καιρός που ειν’ εγγύς

εσύ στων ουρανών τα πλάτη

κι εμείς παρείσακτοι της γης».