Μηχανή του χρόνου το μετρό της Θεσσαλονίκης
Μια διαδρομή όχι μόνο στο χώρο αλλά και στο χρόνο.
της Βίκυς Χαρισοπούλου
Μια διαδρομή όχι μόνο στο χώρο αλλά και στο χρόνο. Σε λιγότερα από 10 χιλιόμετρα – 25 αιώνες ζωής… Με το μετρό της Θεσσαλονίκης – που ξεκίνησε πριν από σχεδόν 30 χρόνια με μια… «τρύπα» στο σώμα της πόλης και ολοκληρώνεται με μια …τομή στα «σπλάχνα», που γεννά ένα ιστορικό αφήγημα – αποκάλυψη της αδιάλειπτης ζωής της Θεσσαλονίκης…
Για φαντάσου… Μαρμάρινες λάρνακες και σαρκοφάγοι, χρυσά στεφάνια και κοσμήματα, πήλινα ειδώλια και αμφορείς , ψηφιδωτά δάπεδα, χρυσά και αργυρά κοσμήματα και νομίσματα ρωμαϊκά, βυζαντινά οθωμανικά, μαρμαρόστρωτοι δρόμοι πλαισιωμένοι από στοές στηριγμένες με περίτεχνους κίονες, ψηφιδωτά με ερωτιδείς και καλλίπυγες Αφροδίτες, πιθεώνες, Decumanus Maximus (ρωμαϊκές λεωφόροι με κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά) , διασταυρώσεις με cardo (κάθετους δρόμους ) και forum, μαρμάρινες πλάκες τεραστίων διαστάσεων, με ίχνη ακόμα και από τις αμαξοτροχιές στο ογκώδες σώμα τους διηγούνται το …παραμύθι της πόλης. Και την χωροταξική εξέλιξη, την πολεοδομική οργάνωση του αστικού χώρου, την οικονομική ανάπτυξη , το εμπόριο, την αγορά , τα ταφικά έθιμα…
Ζωντανοί αφηγητές της διαχρονίας της πόλης είναι ήδη 300.000 ευρήματα (50.000 εξ αυτών νομίσματα) κινητά και μνημειακά σύνολα (ταφικά και αρχιτεκτονικά) που έφεραν μέχρι τώρα στο φως οι ανασκαφές στα εργοτάξια των 13 στάσεων κατά μήκος των 9,6 χιλιομέτρων του μετρό .
Η…διήγηση μας πηγαίνει στα ελληνιστικά χρόνια, όταν η Θεσσαλονίκη είναι μια ακμάζουσα πόλη με ισχυρή οικονομία, αναπτυγμένες κοινωνικοπολιτικές δομές και οργανωμένο ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα στην περιοχή της σημερινής Πυλαίας σε έκταση 31 στρεμμάτων που αποκαλύφθηκε πρόσφατα στο αμαξοστάσιο της βασικής γραμμής του Μετρό.
Μας φέρνει στα 315 π.Χ, όταν ιδρύθηκε η πόλη από τον Κάσσανδρο, με χιλιάδες ταφικά μνημεία στην Ανατολική Νεκρόπολη- στο Σταθμό Σιντριβάνι- κτερισμένα με αγγεία πήλινα και γυάλινα, ειδώλια, χρυσά και αργυρά κοσμήματα και νομίσματα.
Μας ταξιδεύει ως τα ρωμαϊκά χρόνια, με πλατείες, στοές και κρήνες, νυμφαία , λασπόκτιστα κτίρια σε δημόσιους χώρους, πλινθόκτιστα καταστήματα της αγοράς, εργαστήρια και πάγκοι πώλησης προϊόντων , εργαλεία, μήτρες κατασκευής κοσμημάτων, κεραμικών, υαλικών, αντικείμενα ίδια σχεδόν με τα σημερινά που συνεχίζονται και στην οθωμανική περίοδο…
Κι ύστερα έρχεται η πυρκαγιά του 1917 όταν η οδός Σαμπρί πασά – η .. cardo – Decymanus (Μέση οδός των βυζαντινών) γίνεται Βενιζέλου.
Μέρος των ευρημάτων – μια περίληψη του αφηγήματος της πόλης – θα εκτεθούν σύντομα σε δυο υπό κατασκευή σταθμούς, ενώ αναζητείται το κτίριο που θα στεγάσει το Μουσείο του μετρό.
Το άρθρο της Βίκυς Χαρισοπούλου δημοσιεύτηκε στο 88ο τεύχος του περιοδικού του ΑΠΕ-ΜΠΕ, “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” (29/3/2018)
